فعالیتهای فرهنگی آمریکا در افغانستان، اهداف و چشم انداز

يكي از مهمترين اهداف آمريكا براي تسلط كامل خود بر منطقه، ترويج سبك زندگي آمريكايي و تبليغ ارزش‌هاي غربي از طريق رسانه‌ها، دانشگاه‌ها، مراكز آموزشي و موسسات غير دولتي در قالب ان.جي.اوها، راديو و تلويزيون، شبكه هاي اجتماعي نظير تویيتر و فيس‌بوك و ...است. بدون شك آمريكا و متحدانش، داراي اهداف ژئوكالچريك بوده‌اند تا در كنار سياست‌ها و راهبردهاي نظامي - امنيتي، اقتصادي و سياسي، راهبرد فرهنگي خودشان را نيز به پيش ببرند. هرچند بخشي از مسائل فرهنگي موجود در افغانستان، به موضوع قوم‌گرايي، مذهب‌مداري، فرهنگ قضا و قدري، خودخواهي فرهنگي و... مربوط مي‌شود و درست نيست وضعيت فرهنگي فعلي افغانستان را ناشي از نفوذ و سلطه فرهنگي غربي دانست، اما به دلايل متعدد آمريكايي‌ها نقش عمده‌اي در تغيير فرهنگ و آداب سنن افغانستان خواهند داشت و براي سيطره فرهنگي خود يعني آمريكا و كشورهاي متحد اروپايي‌اش، چندين هزار موسسه غيردولتي در قالب ان.جي.اوها ايجاد كرده‌اند كه بخشي از اين موسسان به ظاهر خصوصي، تغيير تدريجي فرهنگ مردم افغانستان را عهده‌دارند و در قالب افزايش ظرفيت‌هاي فرهنگي جوانان، زنان، حقوق بشر، ارزش‌هاي مدرن و... اهداف و سياست‌هاي خودشان را به پيش مي‌برند كه بيشتر اين موسسات نيز در شهرهاي بزرگ از جمله كابل، قندهار، بلخ و هرات و...متمركز می باشند.

در واقع آمريكايي‌ها در كنار حمله نظامي خود، همزمان تهاجم فرهنگی را نيز به عنوان مهمترین ابزار سلطه مدنظر داشته‌اند و تغيير ارزش‌هاي سنتي به ارزش‌هاي غربي تكميل كننده ساير اهداف نيروهاي خارجي در افغانستان بوده است.

افغانستان ازجمله کشورهایی است که به دلیل وجود بحران‌های مختلف و متراكم، بيش از هر كشور ديگري مورد تهاجم فرهنگی غرب و ارزش‌هاي آن واقع شده است. اكنون بيشتر رسانه‌ها، سايت‌هاي اينترني و حتی راديو و تلويزيون‌هاي موجود در افغانستان به نوعي از سوي كشورهاي خارجي حمايت و پشتيباني مي‌شوند و همين امر خود بر نحوه پوشش اخبار و اطلاعات تاثيرگذار است.

بحث آزادي بيان، دموكراسي، حقوق بشر و مواردي از اين قبيل هرچند مفاهيمي شيك و مورد پسند همگان است، اما آمريكايي‌‌ها با همين مفاهيم توانسته‌اند ذائقه فرهنگي مردم افغانستان را با چالش‌هايي مواجه سازند و هم با ايجاد اختلافات سياسي در درون كشور، بهتر بتوانند مديريت افكار عمومي را به عهده بگيرند.

وجود زمينه‌هاي مناسب براي تهاجم فرهنگي موجب شده تا کشورهای غربی با نگاهي فرصت‌طلبانه، هر آنچه را كه در سبك زندگي غربي مفيد مي‌دانند ترويج و گسترش بدهند.


البته توده مردم افغانستان تاکنون لطمه زیادی از تهاجم فرهنگی که به صورت آرام و خزنده در حال نشانه رفتن هویت ملی و اعتقادات دینی شان است، ندیده اند. اما اگر اقدام مؤثر، جدّی و سریع در این زمینه صورت نگیرد، پیامدها و عواقب خطرناک آن در آینده ای نه چندان دور بروز خواهد کرد. این مسئله کاملاً مشهود است که فرهنگ غربی با فرهنگ سنتی و دینی مردم افغانستان تناقض دارد. فرهنگ ابتذال یکی از فاکتورهای مهم فرهنگ غربی است که آمریکا سعی دارد آن را در باورها و اعتقادات جامعه افغانستان وارد کند. در حالي كه فعالیت های فرهنگی آمریکا و غرب در افغانستان تبعات منفی روی مردم داشته است. در حقیقت فرهنگ آمریکا به گونه‌اي با فرهنگ اسلامی و سنت‌هاي افغانستان سرستيز دارد؛ در حالي كه جامعه افغانستان یک کشور اسلامی است و مردم مقیّد به دین اسلام هستند. آنچه مسلم است اينكه افغانستان هم‌چنان يك كشور اسلامي خواهد ماند و آمريكا و غربي‌ها نيز با همه تلاش‌شان نخواهند توانست در کوتاه مدت ارزش‌ها، عقايد و باورهاي ملي و ديني مردم افغانستان را دچار تغيير اساسي كنند؛ اما بايد آگاه بود كه تكيه فرهنگي به ارزش‌هاي غربي در درازمدت صدمه جبران‌ناپذيري براي افغانستان درپي خواهد داشت