تشدید اختلافات امارات و عربستان درپی شکست های میدانی در یمن

عربستان و امارات از فرودین 94 در قالب ائتلاف سعودی حمله به یمن را آغاز کردند. در واقع هر کدام از دو کشور با اهداف متفاوتی به دنبال نقش آفرینی در تحولات یمن بودند اما دو کشور در یک نقطه یعنی مقابله باا نصارالله یمن مشترک بودند. توافقی نانوشته نیز بین دو کشور در مورد حوزه های نفوذ وجود داشت به این صورت که عربستان در شمال یمن نقش آفرینی می کند و امارات نیز از گروه های جنوب حمایت می کرد. در سه سال گذشته اختلافات زیادی بین این دوکشور بر سر تقسیم حوزه های نفوذ در یمن به وجود امده است و شکست های میدانی و همچنین شلیک موشک های بالستیک یمن به امارات و عربستان بار دیگر دو کشور را دچار اختلاف منافع کرده است.

در همین ارتباط هنگامی که طی روزهای گذشته رسانه های یمنی اعلام کردند که عبد ربه منصور هادی رئیس جمهور مستعفی و فراری بار دیگر به سران عربستان از تمایل خود برای بازگشت به عدن گفته و ریاض جواب داده که امارات به دلیل اینکه زمان را مناسب نمی‌بیند با این کار مخالف است. به دنبال مخالفت امارات، رسانه‌های طرفدار منصور هادی و حزب الاصلاح بار دیگر امارات را به کارشکنی بر علیه عملکرد "دولت قانونی" یمن متهم کردند. رسانه‌های امارات برای اولین بار از زمان ملاقات محمد بن زاید، ولی عهد ابوظبی با محمد الیدومی، رئیس حزب الاصلاح در 13 دسامبر گذشته در ریاض موج حمله به حزب اخوانی الاصلاح را از سر گرفتند. روزنامه «العرب» که از جانب دولت امارات حمایت مالی می‌شود روز سه‌شنبه با انتشار گزارشی حزب الاصلاح را مورد حمله قرار داده و آن را متهم به مدیریت بازار سیاه برای مبادله اسرا کرد که اشاره به عملیات مبادله اسرا دارد که با نیروهای ارتش و انصارلله انجام می‌شود. این برای اولین بار از زمان ملاقات الیدومی با بن زاید است که یک رسانه اماراتی حزب الاصلاح را مورد حمله قرار می‌دهد و این امر نشانه بروز مجدد اختلافات بین آنهاست و به گفته منابع عربی، حزب اصلاح به گونه‌ای که امارات از آن خواسته کار نکرده است چون جناح مهمی در این حزب وجود دارد که با قطر ارتباط مستحکمی دارد.


ریشه اختلافات امارات و عربستان در یمن

هرچند امارات در قالب ائتلاف ضد یمنی به همراه عربستان در جنگ یمن مشارکت داشته است اما شواهد میدانی نشان دهنده این است که همراهی امارات با ریاض در عرصه یمن بسیار زیاد نبوده و حتی امارات اکنون چندان مایل به پیروزی عربستان در این جنگ نیست چرا که عربستان بر خلاف توافقات خود با ابوظبی عناصر طرفدار امارات در دولت مستعفی یمن را به نوعی به حاشیه رانده و حتی از کابینه اخراج کرده است. بنابراین اختلافات دو کشور بسیار زیاد بوده اما نزدیک بودن محمد بن سلمان ولیعهد سعودی به محمد بن زاید ولیعهد ابوظبی مانع از تشدید اختلافات شده است اما به نظر می رسد این اختلافات نمی تواند تا ابد پنهان باقی بماند. دیوید هرست طی مقاله ای که در پایگاه خبری میدل ایست آی منتشر شد بر این امر تاکید دارد و می نویسد که رقابت و درگیری میان امارات و عربستان درباره یمن، رقابتی بر سر رهبری جهان سنی عرب است. هرست همچنین تاکید دارد که امارات می کوشد تا انتقال قدرت در یمن توسط عربستان با مشکل مواجه شود، و دولت عبدربه منصورهادی که برخی از اعضای حزب اصلاح وابسته به گروه اخوان المسلمین را در خود جای داده است را با ناکامی مواجه سازد وبه جای آن احمد علی صالح پسر رئیس جمهور سابق یمن و فرمانده سابق گارد جمهوری و سفیر سابق یمن در امارات را به کرسی ریاست جمهوری بنشاند. هرچند این تحلیل پیش از فتنه صنعا و کشته شدن علی عبدالله صالح منتشر شده است اما به میزان زیادی با واقعیت های میدانی و سیاسی یمن همخوانی دارد و امارات تلاش زیادی کرد تا عبدالله صالح را با خود همراه کند تا بدین گونه نقش عربستان در یمن را کاهش دهد اما کشته شدن وی باعث بر هم خوردن تمامی معادلات در این مورد شد و به همین دلیل اختلافات عربستان با امارات بار دیگر تشدید شده است.

در ژوئن سال 2016، اختلافات عربستان و امارات در یمن بالا گرفت و به‌دنبال آن، مقامات ابوظبی از سطح همکاری خود با ائتلاف سعودی علیه یمن تا حدود زیادی کاستند. اختلافات میان عربستان و امارات ازآنجا آغاز شد که منصور هادی خالد بحاح، نخست‌وزیر دولت فراری و مستعفی خود را که البته مورد حمایت مقامات امارات بود، از کار برکنار کرد. پس از برکناری وی، فردی به نام ژنرال الأحمر به جای بحاح در پست نخست‌وزیری قرار گرفت که به سرسپردگی به عربستان سعودی معروف بود. این اقدام منصور هادی، خشم مقامات ابوظبی را برانگیخت و موجب شد آنها به سهم خواهی در قبال نقش‌آفرینی خود در قالب ائتلاف سعودی، روی آورند.

درو واقع شکست عربستان در شمال یمن باعث شده است تا این کشور تمرکز خود را بر جنوب این کشور بگذارد و همین امر به معنای تشدید اختلافات با امارات خواهد بود. ساموئل رامانی، استاد و پژوهشگر دانشگاه آکسفورد پیش بینی کرده که در آینده تنشی در روابط عربستان سعودی و امارات متحده عربی به دلیل اختلافات اساسی در سیاست های خارجی به وجود آید. وی همچنین تاکید داشته: «پیمان دو کشور در حال حاضر ضعیف تر از آن چیزی است که دیده می شود.»

در کل امارات و عربستان در یمن در چند زمینه به ویژه حمایت عربستان از شاخه اخوان المسلیمن در یمن یعنی حزب الاصلاح با یکدیگر تضاد منافع دارند از سوی دیگر عربستان با اخراج نیروهای امارات در کابینه غیر قانونی عبدربه منصورهادی باعث شد تا امارات نیز در مقابل به کارشکنی در برابر نیروهای عربستان در جنوب یمن بپردازد و حتی مخالف ورود هادی به عدن باشد. این مسائل نشان دهنده این است که دستیابی انصارالله یمن به موشک های بالستیک پیشرفته به نوعی اختلافات پنهان امارات و عربستان را آشکار کرده و در واقع شکست های میدانی باعث تشدید اختلافات ابوظبی و ریاض در مورد یمن شده است.