به گزارش
اسلام تایمز، استراتژی جدید دفاعی آمریکا که در آن بجای مبارزه با تروریسم بر رقابت با کشورهای بزرگ تاکید شده به تازگی توسط وزارت دفاع آمریکا منتشر شده است. از سال 2014 تا کنون این برای نخستین بار است که سند استراتژی ملی آمریکا منتشر میشود. این سند، عمدتا بصورت محرمانه است اما خلاصهای از آن در وب سایت وزارت دفاع آمریکا منتشر شده است.
در دسامبر گذشته دونالد ترامپ سند استراتژی امنیت ملی را منتشر کرد و حال وزارت دفاع سند استراتژی دفاعی را منتشر ساخته است. با این حال این سند بصورت محرمانه به کنگره ارائه شده و تنها خلاصهای 11 صفحهای از آن به در اختیار رسانه ها قرار گرفته است.
در این چکیده 11 صفحه ای گفته شده است که آمریکا بدنبال بزرگتر و آماده تر کردن قدرت نظامی آمریکا و تقویت ائتلاف نظامی این کشور با متحدان خاورمیانهای و آسیایی خود است.
این سند، یکی از سه سند اصلی امنیتی و نظامی آمریکاست که هر 4 یا 5 سال یکبار در ارتباط با امنیت ملی منتشر میشود. این سه سند شامل سند استرتژی امنیت ملی، استراتژی دفاعی ملی و نظامی است که به ترتیب توسط کاخ سفید، وزارت دفاع و ستاد مشترک ارتش منتشر میشود و هرکدام از سه نهاد مذکور وظیفه تدوین و اجرای اهداف این سندها را برعهده دارند.
سند استراتژی ملی آمریکا از زبان وزیر دفاع
جیمز ماتیس، وزیر دفاع آمریکا که وزارت خانه تحت مطبوعش وظیفه تدوین و اجرای سنداستراتژی ملی را برعهد دارد، برای بررسی ابعاد این سند به سنای آمریکا رفت و در این ارتباط اعلام کرد که آمریکا در حال از دست دادن برتری نظامی خود در حوزههای مختلف است و باید بودجه نظامی خود را بالا ببرد تا بتواند برای جنگ آماده شود.
جیمز ماتیس، همچنین با اعلام بخش مهمی از این سند اعلام کرده است که در استراتژی دفاعی جدید آمریکا، این کشور به جای مبارزه با تروریسم بر رقابت با قدرتهای بزرگ به عنوان نقطه کانونی امنیت ملی آمریکا متمرکز خواهد بود.
ماتیس همچنین خواهان تامین بودجه دفاعی درخور برای وزارتخانه متبوع خود شد و از اعضای کنگره خواست از کاهش بودجه اتوماتیک در این زمینه پرهیز کنند.
ترامپ بدنبال افزایش بودجه دفاعی امریکاست و در بودجه پیشنهادی افزایش 10 درصدی را خواستار شده است. اکنون جیمز متیس در راستای این برنامه کاخ سفید، استراتژی تازه آمریکا را توضیح داده است. این نخستین باری است که ترامپ سیاست دفاعی خود را یکجا منتشر می کند. در این استراتژی دفاعی عنوان شده که چین و روسیه به طور خاص چندین سال است بدنبال توسعه توانایی های نظامی خود برای به چالش کشیدن توان نظامی آمریکا هستند.
ماتیس گفت که این استراتژی به هدف دفاعی اصلی آمریکا اشاره دارد که در آن به آماده بودن برای جنگ با قدرتهای بزرگ تاکید می شود.
این استراتژی در عین حال از ایده آماده کردن نیروهای نظامی آمریکا برای جنگ از پایگاههای نظامی کوچکتر و پراکنده حمایت میکند و همین طور بدنبال سرمایهگذاری در تجهیزات رباتیک و مدرنیزه کردن تسلیحاتی آمریکاست که برای مقابله با تجهیزات نظامی روسی و یا چینی آماده باشند.
دکترین جدید ترامپ یا ادامه راه اوباما
با وجود آن که بسیاری به سند استراتژی دفاعی آمریکا به عنوان سندی جدید در دولت ترامپ اشاره کردهاند، اما از سوی دیگر به نظر میرسد که این استراتژی چندان هم جدید و بدون سابقه قبلی در آمریکا نیست.
تهدیدهای منتشر شده در این سند شباهتهایی به سند استراتژیک باراک اوباما دارد و تنها برخی اولویتهای این تهدیدها متفاوت است که اعلام علنی تهدید چین و روسیه برای امنیت ملی آمریکا از جمله این تغییرات است.
از سوی دیگر به مانند اهداف سند منتشر شده دولت ترامپ که در آن بر اولویت مبارزه با تروریسم تاکید نمیشود، باراک اوباما، رئیسجمهور قبلی آمریکا نیز در نوامبر سال ۲۰۱۱ هنگامی که برای سخنرانی به پارلمان استرالیا رفته بود اعلام کرد که سیاست خارجی ما از این پس به جای جنگ علیه تروریسم بر چالشهای امنیتی و اقتصادی در منطقه آسیا-اقیانوسیه متمرکز خواهد شد.
حتی هیلاری کلینتون، وزیرخارجه اوباما نیز در اکتبر همان سال با انتشار مقالهای در نشریه فارن پالیسی بر این موضوع تاکید کرده بود که آینده سیاست جهانی در آسیا شکل میگیرد نه در افغانستان و عراق. این موضعگیری آشکارا نشان میداد جنگ علیه تروریسم که در عراق و افغانستان جریان دارد دیگر اولویت نخست آمریکا نیست و واشنگتن بدنبال بازنگری در استراتژیهای دفاعی خود برآمده است.
براین اساس خارج شدن اولویت مبارزه با تروریسم در استراتژی دفاعی آمریکا چندان هم جدید و بی سابقه نیست، بلکه به اعتراف اوباما، حداقل از سال 2011 به این سو برای واشنگتن دیگر به مانند گذشته مبارزه با تروریسم در اولویت نخست استراتژی دفاعی نبوده است.
اعتراف به عقب ماندگی آمریکا از رقبا
از سوی دیگر آن چه در سند استراتژی دفاعی ترامپ قابل توجه است، اعتراف وزارت دفاع به عقب ماندگی واشنگتن از سایر رقبای بین المللی خود است.
در این سند استراتژیک به وضوح گفته شده است که حاشیه برتری نظامی آمریکا در اکثر حوزهها از بین رفته است و در حالی که ما (آمریکا) قادر بودیم نیروهای خود را هر زمان که میخواستیم مستقر کنیم، آنها را در هر جا که میخواستیم جمع کنیم و با آنها هرجور که میخواستیم عملیات انجام دهیم، اما امروز، تمامی این حوزهها؛ در هوا، دریا، فضا و فضای سایبری بهچالش کشیده شدهاند.
براین اساس سند استراتژی دفاعی آمریکا به روشنی بر افول جایگاه و قدرت نظامی ایالات متحده تاکید دارد. همچنین تاکید بر رقابت با چین و روسیه خود نشانه آشکاری بر احساس خطر واشنگتن از تضعیف جایگاه خود در نظام بینالملل همزمان با رشد و توسعه دیگر بازیگران بین المللی است.
چالش واشنگتن با جهان چندقطبی
در عین حال آن چه از سند استراتژی دفاعی آمریکا میتوان نتیجه گرفت، عدم درک شرایط جدید بینالمللی از سوی واشنگتن است. برای رهبران آمریکایی افول نظام تک قطبی بینالمللی و شکلگیری نظام چندقطبی به هیچ عنوان قابل پذیرش نیست و هژمون بینالمللی دیروز علاقهای به روبرو شدن با بازیگران بینالمللی هم وزن خود را ندارد.
یکی از نشانههای نظام چندقطبی تشکیل حوزهها و مناطقی از قدرت است که مستقل از دیگر قدرتها و با محوریت قدرتهای منطقهای نظم مورد نظر خود را دنبال میکنند. نمونه این حوزههای قدرت را در خاورمیانه با نقش آفرینی بازیگران منطقهای از جمله ایران و ترکیه با مشارکت روسیه، در حوزه شبه جزیره کره با نقش آفرینی کره شمالی با مشارکت چین و در اروپای غربی با محوریت فرانسه و آلمان میتوان مشاهده نمود که به نوعی گرایش به استقلال عمل از هژمونی سابق آمریکا را از خود نشان میدهند. رویکردهای ایران و ترکیه بطور واضحی بر استقلال عمل از واشنگتن تاکید دارد و برای فرانسه و آلمان، این استقلال عمل در قالب تقویت اتحادیه اروپایی از طریق علاقه به ایجاد نیروی نظامی اروپایی مستقل از ناتو در مقابل ایالات متحده قابل درک است.
با توجه به این ویژگی است که در سند استراتژی دفاعی ترامپ بر مقابله با ایران و کره شمالی و در مقابل تقویت پیوند با متحدان اروپایی و یا عربی تاکید شده است. همه این رویکردها ناشی از نگرانی واشنگتن از وضعیت آینده نظم جهانی است و در این شرایط طبیعی است که پس از یک دوره سلطه بی رقیب بر جهان، پذیرش نظام چندقطبی بینالمللی برای آمریکا، مانند یک خواب آشفته و واقعیت تلخ خواهد بود