چالش‌های سیاسی جریان‌های تکفیری علیه انقلاب اسلامی و راهکارهای مقابله با آن

چکیده
انقلاب اسلامی و گفتمان آن، با توجه به داشتن شاخصه‌هایی از جمله تاکید بر اسلام ناب، تاکید بر همگرایی اسلامی، استکبار ستیزی، مبارزه با اسرائیل، عقل ورزی و گفتگومحوری در سطح کشورهای اسلامی و نیز در سطح جهان تاثیرات و بازتاب قابل توجهی داشته و دارد، از طرفی جریان‌های تکفیری، با توجه به داشتن ویژگی‌هایی نظیر نقل‌گرایی، عقل ستیزی، خشونت گرایی، قشری گری، تکفیر برخی از مسلمانان و ... چالش‌های متعددی را علیه گفتمان انقلاب اسلامی بوجود آورده است. مقاله حاضر به دنبال پاسخگویی به این سوال است که جریان‌های تکفیری چه چالش‌های سیاسی علیه انقلاب اسلامی داشته و راهکارهای مقابله با آن چیست؟چالش‌های سیاسی شامل مواردی همچون: فراموشى آرمان و‏ راهبرد وحدت اسلامی،‌ حاشیه رانی مبارزه با اسرائیل و ایجاد درگیری داخلی برای گفتمان انقلاب اسلامی، خشونت‌گرایی و خدشه‌دار نمودن رویه مسالمت آمیز انقلاب اسلامی، ترویج اسلام هراسى و... می‌شود. به تناسب چالش‌های موجود، راهکارها و راهبردهای لازم جهت مقابله با این چالش‌ها ارائه می‌گردد.در این مقاله جهت تبیین بحث از «نظریه بحران» توماس اسپریگنز، با روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده است.

برای دریافت کامل مقاله کلیک کنید

مقاله 4، دوره 11، شماره 40، پاییز 1396، صفحه 65-82
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
نویسندگان
مصطفی ملکوتیان 1؛ محمد حقی2
1استاد علوم سیاسی دانشکده حقوق علوم سیاسی دانشگاه تهران
2دانشجوی دکتری مدرسی انقلاب اسلامی، پژوهشگر پژوهشگاه بین المللی المصطفی و دانش آموخته حوزه علمیه قم

مراجع

احمد الخشن، حسین،اسلام و خشونت(نگاهی نو به پدیده تکفیر)، ترجمه موسی دانش، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی(آستان قدس رضوی)، 1390.

اسپریگنز، توماس، فهم نظریه‌های سیاسی، ترجمه فرهنگ رجایی،تهران: نشر آگاه، 1370.

امام خمینی، صحیفه امام، 22 جلد، انتشارات موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1378.

امامی، محمد امین، وهابیت؛ مقابله با ارزش‌های اسلامی و انقلابی، روزنامه رسالت، 1/12/1389.

پوراحمدی، حسین و اسفندیاری، حامد، راهبردهاى خروج از بازى برد باخت در مواجهه با افراط­گرایى اسلامى در خاورمیانه‏، مجموعه مقالات کنگره جهانى جریان هاى افراطى و تکفیرى از دیدگاه علماى اسلام، ج‏2، 1393.

پورسعید، فرزاد، تروریسم نوین و منافع ملی جمهوری اسلامی ایران، مطالعات راهبردی، شماره 34، ‌1385.

جمعی از نویسندگان، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، 1373.

جوکار، محمدصادق، چیستی نوبنیادگرایی اسلامی، منابع اینترنتی، باشگاه اندیشه، 1386.

چرا وهابیون آل سعود آثار اسلامی را نابود می‌کنند؟، شیعه نیوز، 22 دی ماه 1394، ر.ک: 109731http://www.shia-news.com/fa/news/.

خامنه ای، سیدعلی، بیانات در دیدار با میهمانان شرکت‌کننده در«کنگره‌ جهانی جریان‌های تکفیری از دیدگاه علمای اسلامی»، 4/9/1393.

خامنه ای، سیدعلی، بیانات در دیدار رئیس جمهوری ترکمنستان، 01/09/1394.

خامنه ای، سیدعلی، بیانات در دیدار قاریان و حافظان برتر شرکت‌کننده‌ در مسابقات بین‌المللى قرآن کریم، 29/2/1395.

خامنه ای، سیدعلی، بیاناتدر مراسم بیست و پنجمین سالروز رحلت حضرت امام خمینی، 14/3/1393.

خامنه ای، سیدعلی، حدیث ولایت(متن کامل بیانات، سخنرانی ها، خطبه ها، مصاحبه‌ها و دیدارهای معظم له از شهریور 1366 تا آبان 1389 شمسی)، مرکز کامپیوتر نور، 1390.

خیریه، بهروز، نقش گروه‏هاى تکفیرى در تغییر نقشه منطقه‏، مجموعه مقالات کنگره جهانى جریان هاى افراطى و تکفیرى از دیدگاه علماى اسلام ج‏5، قم: دارالإعلام لمدرسة اهل البیت(ع)، ج 3، 1393.

دانشیار، علیرضا، آسیب شناسی جریان‌های تکفیری از دیدگاه مقام معظم رهبری، مجموعه مقالات کنگره جهانى جریان هاى افراطى و تکفیرى از دیدگاه علماى اسلام ج‏5، قم: دارالإعلام لمدرسة اهل البیت(ع)، 1393.

دکمجیان، هرایر،جنبش‌های اسلامی معاصر در جهان عرب، ترجمۀ حمید احمدی، انتشارات کیهان، چاپ ششم، 1390.

ستوده، علی اصغر و خزایی، جعفر، آسیب شناسی رشد جریان‌های تکفیری در خاورمیانه، فصلنامه علمی تخصصی حبل المتین، شماره نهم، زمستان 1393.

سید نژاد، سید باقر، سلفی گری در عراق و تأثیر آن بر جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات راهبردی، شماره 47، بهار 1389.

سیدباقری، سید کاظم، حسنی، محمد و ملاشفیعى، بتول، آثار سیاسى- اجتماعى جریان‌هاى تکفیرى بر عقب‏ماندگى کشورهاى اسلامى‏، مجموعه مقالات کنگره جهانى جریان هاى افراطى و تکفیرى از دیدگاه علماى اسلام، دار الإعلام لمدرسة اهل البیت (ع) ج‏6، 1393.

شیخ حسینی، مختار و خلیلی، محمدجواد، نقش قدرت‌هاى بین‏المللى در رشد و گسترش جریان‌هاى تکفیرى و پى‏آمدهاى آن بر جهان اسلام‏، مجموعه مقالات کنگره جهانى جریان هاى افراطى و تکفیرى از دیدگاه علماى اسلام، ج‏2، 1393.

عموری، عبدالحسین و جاودانی مقدم، مهدی،بررسی زمینه‌های شکل گیری نوسلفی گری در خاورمیانه و الزامات دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران، مجموعه مقالات هفدهمین جشنواره بین المللی پژوهشی شیخ طوسی، انتشارات المصطفی، 1393.

فراتى‏، عبدالوهاب، احمدوند، ولى محمد و شیخ احمد، مهدى‏بخشى، تحلیلى بر هویت جدید تروریست‌های تکفیرى در خاورمیانه، مجموعه مقالات کنگره جهانى جریان هاى افراطى و تکفیرى از دیدگاه علماى اسلام ؛ ج‏1، 1393.

فلاح، محمود، اسلام سیاسى و تمایز آن با سلفى‏گرى در دوره معاصر: زمینه‏ها، فرصت‏ها و چالش‌ها، مجموعه مقالات کنگره جهانى جریان هاى افراطى و تکفیرى از دیدگاه علماى اسلام، ج‏5، 1393.

فولر، گراهام، قبله عالم، ژئوپلتیک ایران، ترجمه عباس مخبر، نشر مرکز، 1390.

کاظمی، سیدآسف، بازتاب‌های سیاسی گفتمان تکفیر، مجموعه مقالات هفدهمین جشنواره بین المللی پژوهشی شیخ طوسی، انتشارات المصطفی، 1393.

کیوه، محمدعلی، جریان‌هاى تکفیرى و خطرهاى آن براى امت اسلامى و بشریت و عوامل شکل‏گیرى آن‏، مجموعه مقالات کنگره جهانى جریان هاى افراطى و تکفیرى از دیدگاه علماى اسلام، ج‏4، 1393.

لک زایی، نجف، اندیشه سیاسی امام خمینی، بوستان کتاب، 1394، 34 و 35)

متقی، ابراهیم، راهبرد توسعه بحران: نقش عربستان در رقابت‌های منطقه‌ای، ماهنامه همشهری دیپلماتیک، شماره 80 ، بهمن‌ماه 1392.

مجرد، محسن، تأثیرات انقلاب اسلامی بر سیاست بین الملل ، مرکز اسناد انقلاب اسلامی ، تهران ،1386.

مرادی، عبدالله، اصلاح‌طلبی به جای خشونت‌گرایی، پایگاه تحلیلی تبیینی برهان، 21 تیر 1393.

مرتضی باقر، اسامه، متغیرهاى منطقه‏اى و بین‏المللى و علل داخلى ورود داعش به عراق‏، مترجم: میثم صفرى، مجموعه مقالات کنگره جهانى جریان هاى افراطى و تکفیرى از دیدگاه علماى اسلام ؛ ج‏4؛1393.

مکارم شیرازی، ناصر، بیانات در کنگرۀ بین المللی «خطر جریان‌های تکفیری در دنیای امروز؛ مسئولیت علمای جهان اسلام»، 8 بهمن 1394.

میر احمدی، منصور و ولدبیگی، علی اکبر، جریان تکفیرى و سیاست خشونت، مجموعه مقالات کنگره جهانى جریان هاى افراطى و تکفیرى از دیدگاه علماى اسلام، ج‏2، 1393.

نجفی فیروزجایی، عباس، بنیادهای فکری القاعده و وهابیت، مجله راهبرد، شماره 27، بهار 1382.

هرسیج، حسین و تویسرکانی، مجتبی، چالش‌های وهابیت؛ ایران، جهان اسلام و غرب، تهران، انتشارات دانشگاه امام صادق(ع)، 1392.

همفر، خاطرات مستر همفر، ترجمه محسن مؤیدی، تهران: انتشارات اساطیر. 1386.

هینه بوش ریموند و انوشیروان احتشامى، سیاست خارجى کشورهاى خاورمیانه، ترجمه رحمان قهرمان پور و مرتضى مسماح، انتشارات دانشگاه امام صادق (ع)، 1389.