روند اختلافات میان ترکیه و آمریکا روز به روز در حال گسترده شدن است به صورتی که تا چند ماه پیش کمتر ناظر بیرونی می‌توانست پیش‌بینی کند که این دو متحد استراتژیک در ناتو به چنین سطحی از اختلافات سوق یابند. اختلافات ترکیه آک پارتی و یا به عبارت دقیق‌تر اردوغان و غرب مجموعه متنوعی از موضوعات را شامل می‌شود که مسلماً عمده ترین آن موضوع اتحاد و همکاری آمریکا با کردهای شمال سوریه طی چند سال اخیر می‌باشد.

ارتباط‌گیری آمریکا و کردهای سوریه به سال‌های پایانی ریاست جمهوری باراک اوباما باز می‌گردد با این حال با روی کار آمدن ترامپ و تاکید وی بر حمایت بیشتر واشنگتن از متحدان خود در منطقه، آنکارا امیدوار به کاهش حمایت‌های آمریکا از کردهای سوریه شد. اما با این وجود، یک سال پس از روی کار آمدن ترامپ و وعده‌های زیاد کاخ سفید به ترک‌ها نه تنها روند حمایت‌ و اتحاد واشنگتن با کردهای سوریه کاهش نیافت بلکه افزایش نیز یافته است به صورتی که چندی پیش واشنگتن از طرح خود برای تشکیل ارتش مرزی در شمال سوریه پرده برداشت.

اما با حمله ارتش ترکیه در 20 ژانویه به شمال سوریه با هدف اخراج شبه نظامیان کرد ی.پ.گ از عفرین و سکوت واشنگتن به نظر می رسید که آمریکا در نهایت به درخواست‌های ترکیه پاسخ مثبت داده و در مسیر کاهش اختلافات حمایت‌ از کردهای سوریه پایان داده است. اما علی رغم این موضوع با گذشت کمتر از یک ماه از این تحولات، مقامات ترکیه‌ای مجدداً بر طبل نارضایتی از مواضع و سیاست‌های کاخ سفید می‌کوبند به طوری که چاوش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه روز گذشته 23 بهمن تهدید به قطع روابط با آمریکا کرد. در تحلیل علل این موضوع می‌توان به جند عامل بنیادین اشاره داشت:

ناکامی ترکیه پیروزی سریع

ترکیه در چارچوب یک برنامه کلان و استراتژیک برای جداسازی مناطق تحت سیطره کردها در شمال سوریه تلاش می‌کند. عملیات سپر فرات در دسامبر 2016 مرحله نخست این راهبرد بود که با موفقیت اجرا شد اکنون ترکیه با عملیات شاخه زیتون مرحله دوم این عملیات یعنی کنترل عفرین و حتی منبج را در پیش گرفته است. در همین راستا مقامات آنکارا در اوایل آغاز عملیات نسبت به پایان سریع عملیات و تصرف مناطق مورد نظر بسیار خوشبین بودند با این وجود با گذشت قریب به یک ماه ارتش ترک و نیروهای سوری همپیمان آن نتواسته‌اند توفیق چندانی در پیش‌روی به سوی عفرین داشته باشند که این امر علاوه بر وارد کردن تلفات بر ارتش ترکیه، انتقادات داخلی و بین‌المللی بر علیه جنگ افروزی ترکیه در سوریه را موجب شده است. بر این اساس مقامات آنکارا تداوم حمایت‌های مالی و نظامی آمریکا از کردهای سوریه را یکی از مهمترین عوامل افزایش توانایی مقاومت نیروهای ی.پ.گ می‌دانند. در همین راستا «بکر بوزداغ» معاون نخست‌وزیر و سخنگوی کابینه ترکیه، سربازان آمریکایی را که یونیفرم «یگان‌های مدافع خلق» را می‌پوشند هم جزو هدف‌های ارتش ترکیه دانست. از سوی دیگر امروز 24 بهمن رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه نیز امروز در سخنانی نسبت به کمک‌های مالی آمریکا به گروه‌های کرد سوری به شدت مخالفت کرد و گفت: آنها ۵۵۰ میلیون دلار برای کمک به نیروهای کرد سوری هزینه کرده‌اند اما اکنون می‌خواهند این مبلغ را به ۳ میلیارد دلار افزایش دهند. بی اعتمادی آنکارا به واشنگتن یکی از عمده‌ترین دلایل حرکت ترکیه به سمت همکاری با محور ایران و روسیه طی یک سال اخیر در نشست‌های مذاکراتی آستانه و سوچی بوده است.

راهبرد آمریکا در سوریه

در انتقادات مقامات ترکیه به آمریکا موضوع تلاش‌ کاخ سفید برای تجزیه ترکیه مطرح شده است که بسیار حائز اهمیت است. اردوغان در سخنان امروز خود اعلام کرد که "برخی به دنبال تقسیم منطقه و حتی ترکیه هستند". در این موضوع واقعیت آن است که آنکارا راهبرد اصلی آمریکا در قبال بحران سوریه را تلاش برای تجزیه این کشور و تشکیل واحد مستقل کردی در شمال سوریه می‌داند. این موضوع علی رغم گفته‌های مقامات آمریکایی که از پایبندی واشنگتن به یکپارچگی ارضی سوریه خبر می‌دهند در سیاست‌های کاخ سفید به پیش می‌رود. آمریکا اعلام کرده است که حاضر نیست نیروهای خود را از منبج برخلاف هشدار و درخواست‌های مکرر ترکیه عقب بکشد. در همین راستا سرگی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه نیز 24 بهمن اعلام کرد «اقدامات آمریکا به نظر بخشی از نقشۀ ایجاد یک نوع شبه دولت در بخش بزرگی از قلمرو سوریه در ساحل شرقی رودخانۀ فرات تا مرز عراق است.» از این رو می‌توان عنوان داشت که ترکیه برای جلوگیری از استقلال کردهای سوریه حاضر به پذیرش تشدید تنش‌ها با ایالات متحده علی رغم چراغ سبز واشنگتن برای حمله به عفرین می‌باشد.

فشار و چانه‌زنی

اظهارات مقامات ترک در حالی است که «هربرت مک‌مستر» از روز گذشته برای بهبود تنش‌ها با ترکیه به استانبول سفر کرده است. همچنین قرار است «رکس تیلرسون» وزیر خارجه آمریکا نیز طی چند روز آینده به ترکیه سفر کند. در این شرایط تهدید به قطع روابط با واشنگتن می‌تواند حربه‌ای برای اعمال فشار با هدف دستیابی به امتیازات بیشتر از جمله کسب موافقت مقامات کاخ سفید درباره تخلیه منبج از نیروهای کرد صورت گیرد. طبیعتاً این احتمال به این دلیل که کردها تنها برگ برنده آمریکا در سوریه هستند و این اقدام کردها را کاملاً از آمریکا مایوس و دور خواهد کرد مورد موافقت کاخ سفید قرار نخواهد گرفت لذا ترکیه احتمال بازنگری در تداوم اتحاد استراتژیک با غرب را مطرح کرده است که باید منتظر ماند و دید آیا شاهد نرمش پرهزینه کاخ سفید خواهیم بود و یا اردوغان چرخش موضع دیگری را تجربه خواهد کرد؟

اسلام تايمز