۰
دوشنبه ۷ اسفند ۱۳۹۶ ساعت ۱۲:۵۷
از روز جمعه 27 بهمن ماه ، پنجاه و چهارمین کنفرانس امنیتی مونیخ در جنوب آلمان برگزار شد. این کنفرانس سه روزه هر ساله در ماه فوریه در هتل بایریشر هوف شهر مونیخ برگزار می شود. در کنفرانس امسال 21 رئیس جمهور و نخست وزیر و همچنین شمار بسیاری از وزرای کشورهای مختلف جهان شرکت داشتند. از جمله مقامات مهم این کنفرانس می توان به ترزا می، نخست وزیر بریتانیا، ادوارد فیلیپ، نخست‌وزیر فرانسه، بینالی ییلدیریم، نخست وزیر ترکیه، اورزولا فون درلاین، وزیر دفاع آلمان، سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، جیمز ماتیس، وزیر دفاع آمریکا و همچنین بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی اشاره کرد. نگاهی به نتایج و روند برگزاری این کنفرانس نشان داد که مقامات سیاسی جهان هیچ نسخه ای برای درمان امنیت در شرایط کنونی عرضه نداشتند.
پایان نظم آمریکایی
در نشست های بین المللی همواره آمریکا سعی داشته است که خود را به عنوان مهمترین تصمیم گیر معرفی کند. اما در کنفرانس 2018 مونیخ باطل بودن این انگاره ثابت شد و حتی متحدین غربی این کشور نیز با اهداف و رفتارهای کنونی آمریکا در عرصه بین الملل مخالفت کردند. در حالی که ترامپ در ماه های گذشته بارها علیه کشورهای اروپایی و اتحادیه اروپا موضع گیری کرده بود اما معاون ترامپ در این نشست سعی داشت ترامپ را همچنان حامی اصلی اتحادیه اروپا نشان دهد که این مسئله با واکنش کشورهای اروپایی مواجه شد.
ولفگانگ ایشینگر رئیس کنفرانس در یک مصاحبه مطبوعاتی ترامپ را با لحنی کم سابقه مورد انتقاد قرار داده و گفت:"ترامپ نه تنها با تهدید، بلکه با اسلحه می کوشد نقش ژاندارم جهان را به آمریکا بازگرداند، در حالی که این نقش سال ها است از بین رفته است".سخنان جان کری وزیرخارجه پیشین آمریکا درباره برجام هم نمونه دیگری از چندپارچگی در رهبری ایالات متحده آمریکا ارزیابی شد. جان کری با انتقاد از سیاست ترامپ در برابر ایران گفت:"برای جلوگیری از تجهیز اتمی ایران، خروج از برجام، آنطور که رئیس جمهور آمریکا می خواهد راه غلطی است. برای اروپا و جهان رعایت برجام بسیار مهم است". وزیر خارجه سابق آمریکا در کنفرانس امنیتی مونیخ از بی اعتبار کردن کشورش از سوی دولت دونالد ترامپ و از بین رفتن امکان توافق غیر هسته ای و موشکی با ایران انتقاد کرد.
جان کری در بخشی از سخنان خود در کنفرانس امنیتی مونیخ از دولت ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، بابت لطمه زدن به اعتبار کشورش و از بین بردن امکان توافق با ایران در زمینه‌های غیرهسته‌ای انتقاد کرد. همچنین مولود چاووش اوغلو وزیرخارجه ترکیه تصمیم دونالد ترامپ درباره شناسائی اورشلیم به عنوان پایتخت اسرائیل را رد کرد.[1]
«زیگمار گابریل» وزیر امور خارجه آلمان هم در انتقادی بی سابقه از ترامپ، او را مسئول افزایش تنش ها در بسیاری از نقاط جهان معرفی کرد. او گفت دیگر نمی توان به دولت آمریکا به ریاست «دونالد ترامپ» اعتماد کرد و ما دیگر نمی توانیم چگونه مواضع او را ارزیابی کنیم. این رویکرد استقلال اروپا از آمریکا به طور آشکار در نشست مونیخ دیده شد و «فلورانس پارلی» وزیر دفاع فرانسه و «اورسولا فان در لاین» وزیر دفاع آلمان هم در این نشست بر ضرورت تضمین امنیت اروپا بدون تکیه بر آمریکا و ناتو تاکید کردند. پیش از این هم «آنگلا مرکل» صدراعظم آلمان گفت روزهایی که به دیگران اعتماد می کردیم، سپری شده است. انتقاد کشورهای اروپای غربی از ترامپ می تواند روند شکاف بین اعضای ناتو را بسیار تسریع کند.
حرکت ناتو به سمت واگرایی
در سال های گذشته همواره ناتو به عنوان یک سازمان غربی با اختلافات و حرکت های گریز از مرکزی مواجه بوده است که برخی از کارشناسان ناهمگنی اعضای آن را دلیل اصلی می دانند و از این رو حتی کارشناسان غربی احتمال فروپاشی این سازمان را نیز داده اند. با روی کار آمدن دونالد ترامپ این مسئله اهمیت بیشتری یافته و نمود این مسئله در کنفرانس مونیخ کاملا مشخص بود. کنفرانس 2018 با توجه به دغدغه های اعضای ناتو قرار بود که راهکارهایی برای افزایش بودجه دفاعی ناتو بیابد اما این مسئله به چالشی بین اعضای ناتو تبدیل شد. در نشست مونیخ، بحث هایی که بر سر افزایش بودجه دفاعی کشورهای اروپایی عضو ناتو صورت گرفت نشان از شکاف هایی عمیق در پیمان آتلانتیک شمالی داشت. در حالی که مایک پنس معاون دونالد ترامپ و ینس اشتولتنبرگ دبیرکل ناتو از اعضای اروپایی این پیمان می خواستند سقف بودجه دفاعی را هرچه زودتر به دو درصد درآمد ناخالص ملی خود برسانند، آنگلا مرکل صدراعظم آلمان این امر را مشروط به شرایطی ویژه دانست و قائم مقام وی زیگمار گابریل به صورت قاطع با آن مخالفت ورزید.
اما سخنان سرگئی لاوروف وزیرخارجه روسیه از انتقاد فراتر رفت و لحنی تند و خصمانه علیه ناتو داشت. لاوروف ناتو را متهم کرد که با گسترش خود در شرق اروپا امنیت جهان را به خطر انداخته است. وی گفت که ناتو در مغز و قلب یک سازمان متعلق به دوران جنگ سرد است و "دوران حکمرانی باشگاه نخبگان آمریکا" بر جهان سر آمده است. در واقع تقابل دیدگاه های کشورهای ناتو با یکدیگر و همچنین انتقاد برخی کشورها نسبت به ناتو نشان از جایگاه لرزان این پیمان دارد.
همچنین شکاف به وجود آمده میان ترکیه و آمریکا در این نشست مسکوت نماند و مولود چاوش‌اوغلو، وزیر خارجه ترکیه در جمع خبرنگاران در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ گفت: ترکیه به دلیل حمایت واشنگتن از یگان‌های مدافع خلق کرد سوریه اعتماد خود را نسبت به آمریکا از دست داده است. وی بار دیگر به انتظارات آنکارا از واشنگتن مبنی بر استرداد فتح‌الله گولن که رهبری سازمان فتو را بر عهده دارد و به گفته مقامات ترکیه در پشت پرده کودتای 2016 است، اشاره کرد. [2]
نشست امنیتی مونیخ یا عرصه ای برای ایران هراسی
در نشست مونیخ علاوه بر موضوع ناتو و همچنین انتقادها از رفتار های مختلف آمریکا ، مسائل خاورمیانه و همچنین مشکلات این منطقه بار دیگر به یکی از مسائل مهم تبدیل شد. اوج این مسئله نیز به تقابل جبهه سعودی- صهیونیستی با ایران بر می گردد. در دوران ملک سلمان روابط اسرائیل و عربستان بسیار بهبود یافته است و همین مسئله این دو رژیم را در یک جبهه علیه محور مقاومت و در راس آن ایران قرار داده است و این دو از هر فرصتی برای رویارویی با ایران استفاده می کنند. بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی در حالی در کنفرانس مونیخ شرکت کرد که در داخل فلسطین اشغالی با بحران کم سابقه ای در ارتباط با پرونده های فساد رو به رو شده و حتی برخی نشریات مانند 'لوبلاگ' از احتمال ماجراجویی های او برای فرافکنی مشکلات داخلی نوشته اند. در این شرایط قابل پیش بینی بود که او بار دیگر اقدام به نمایشی دراماتیک برای انحراف افکار عمومی کند.
نتانیاهو که سابقه نمایش هایی در سازمان ملل را در کارنامه دارد، روز یکشنبه نیز با نمایش یک قطعه فلزی در هتل محل برگزاری کنفرانس مونیخ مدعی شد که این تکه ای از پهپاد متجاوز ایرانی است . نتانیاهو همچنین با نشان دادن تصویری از خاورمیانه با نقاط سرخ و سیاه ، بار دیگر ادعاهایی درباره سلطه گری ایران در منطقه را تکرار کرد و مدعی شد: اگر لازم باشد نه فقط علیه نیروهای دست نشانده ایران بلکه علیه خود ایران دست به اقدام خواهیم زد.[3]
این اظهارات واکنش های زیادی را برانگیخت، از جمله 'کارل بیلدت' نخست وزیر سابق سوئد و از روسای شورای اروپایی روابط خارجی (ECFR) در توییتر نوشت: زبان جنگ طلبانه نتانیاهو علیه ایران یادآور شور و هیجان جنگ طلبانه او علیه عراق پیش از سال 2003 بود. روزنامه دولتی «المساء » الجزایر هم در گزارشی در خصوص سخنان «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر رژیم صهیونیستی در کنفرانس امنیتی مونیخ نوشت: شعار این کنفرانس امنیت بین المللی بود اما نتانیاهو آن را به محلی برای دشمنی و کینه توزی تبدیل کرد. در مقابل محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران این حرکت او را غیر قابل اعتنا خوانده و آن را سیرکی کاغذی دانست که ارزش پاسخگویی ندارد. وزیر خارجه عربستان نیز بار دیگر ایران را متهم به حمایت از تروریسم کرد و در ادعایی غیرواقع‌بینانه و مضحک و بدون اشاره به سیاست های جنگ افروزانه ریاض در منطقه همچون کشتار غیرنظامیان یمنی و تلاش برای ایجاد آشوب در لبنان در ماجرای بازداشت حریری، اعلام کرد که از زمان انقلاب ایران در سال 1979 منطقه دچار آشوب و بی ثباتی شده است.
پایان سخن
کنفرانس امنیتی مونیخ که بزرگترین کنفرانس در نوع خود است قرار بود به نوعی، نسخه ای برای برون رفت جهان از وضعیت پیچیده امنیتی ارائه دهد اما در عمل نتایج و همچنین روند جلسات در این نشست خود نشان دهنده وضعیت تیره و تار امنیت در جهان بود. چرا که براساس گزارش رسانه های آلمانی و فرانسوی نتایج و روند نشست مونیخ نشان داد که روی آمریکا همچنان نمی توان حساب کرد و وزیرخارجه روسیه هم با ژستی آشتی ناپذیر در این نشست شرکت کرد. سیاست های دونالد ترامپ، مناسبات آمریکا و اروپا، بحران خاورمیانه، افزایش بودجه ناتو، اختلاف های روسیه و غرب و خطر بروز جنگ میان ایران و اسرائیل از مهمترین بحث های این دوره بودند، اما از این نشست سه روزه نتیجه روشنی حاصل نشد. علاوه بر این، این کنفرانس با موضوع تلاش برای حل مسائل امنیتی برگزار شد اما عربستان واسرائیل از این فرصت برای تهدید کردن ایران استفاده کردند و بار دیگر حربه نخ نمای ایران هراسی را پررنگ کردند.
محمد رضا کلهر
پی نوشت:
[1] http://fa.rfi.fr/%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86-%DA%A9%D9%86%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3-%D8%A7%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%AA%DB%8C-%D9%85%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%AE-%D8%AD%D8%B1%D9%81-%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D9%86%D8%AA%DB%8C%D8%AC%D9%87-%DA%A9%D9%85-20180218/%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7
[2] http://alwaght.com/fa/News/124606/%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D9%87-%D9%86%D8%A7%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%AF%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%B3%D8%B1-%D9%86%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D8%AC-%DA%A9%D9%86%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3-%D8%A7%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%AA%DB%8C-%D9%85%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%AE-2018
[3] http://www.irna.ir/fa/News/82836910
انتهای متن/
پایان نظم آمریکایی
در نشست های بین المللی همواره آمریکا سعی داشته است که خود را به عنوان مهمترین تصمیم گیر معرفی کند. اما در کنفرانس 2018 مونیخ باطل بودن این انگاره ثابت شد و حتی متحدین غربی این کشور نیز با اهداف و رفتارهای کنونی آمریکا در عرصه بین الملل مخالفت کردند. در حالی که ترامپ در ماه های گذشته بارها علیه کشورهای اروپایی و اتحادیه اروپا موضع گیری کرده بود اما معاون ترامپ در این نشست سعی داشت ترامپ را همچنان حامی اصلی اتحادیه اروپا نشان دهد که این مسئله با واکنش کشورهای اروپایی مواجه شد.
ولفگانگ ایشینگر رئیس کنفرانس در یک مصاحبه مطبوعاتی ترامپ را با لحنی کم سابقه مورد انتقاد قرار داده و گفت:"ترامپ نه تنها با تهدید، بلکه با اسلحه می کوشد نقش ژاندارم جهان را به آمریکا بازگرداند، در حالی که این نقش سال ها است از بین رفته است".سخنان جان کری وزیرخارجه پیشین آمریکا درباره برجام هم نمونه دیگری از چندپارچگی در رهبری ایالات متحده آمریکا ارزیابی شد. جان کری با انتقاد از سیاست ترامپ در برابر ایران گفت:"برای جلوگیری از تجهیز اتمی ایران، خروج از برجام، آنطور که رئیس جمهور آمریکا می خواهد راه غلطی است. برای اروپا و جهان رعایت برجام بسیار مهم است". وزیر خارجه سابق آمریکا در کنفرانس امنیتی مونیخ از بی اعتبار کردن کشورش از سوی دولت دونالد ترامپ و از بین رفتن امکان توافق غیر هسته ای و موشکی با ایران انتقاد کرد.
جان کری در بخشی از سخنان خود در کنفرانس امنیتی مونیخ از دولت ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، بابت لطمه زدن به اعتبار کشورش و از بین بردن امکان توافق با ایران در زمینه‌های غیرهسته‌ای انتقاد کرد. همچنین مولود چاووش اوغلو وزیرخارجه ترکیه تصمیم دونالد ترامپ درباره شناسائی اورشلیم به عنوان پایتخت اسرائیل را رد کرد.[1]
«زیگمار گابریل» وزیر امور خارجه آلمان هم در انتقادی بی سابقه از ترامپ، او را مسئول افزایش تنش ها در بسیاری از نقاط جهان معرفی کرد. او گفت دیگر نمی توان به دولت آمریکا به ریاست «دونالد ترامپ» اعتماد کرد و ما دیگر نمی توانیم چگونه مواضع او را ارزیابی کنیم. این رویکرد استقلال اروپا از آمریکا به طور آشکار در نشست مونیخ دیده شد و «فلورانس پارلی» وزیر دفاع فرانسه و «اورسولا فان در لاین» وزیر دفاع آلمان هم در این نشست بر ضرورت تضمین امنیت اروپا بدون تکیه بر آمریکا و ناتو تاکید کردند. پیش از این هم «آنگلا مرکل» صدراعظم آلمان گفت روزهایی که به دیگران اعتماد می کردیم، سپری شده است. انتقاد کشورهای اروپای غربی از ترامپ می تواند روند شکاف بین اعضای ناتو را بسیار تسریع کند.
حرکت ناتو به سمت واگرایی
در سال های گذشته همواره ناتو به عنوان یک سازمان غربی با اختلافات و حرکت های گریز از مرکزی مواجه بوده است که برخی از کارشناسان ناهمگنی اعضای آن را دلیل اصلی می دانند و از این رو حتی کارشناسان غربی احتمال فروپاشی این سازمان را نیز داده اند. با روی کار آمدن دونالد ترامپ این مسئله اهمیت بیشتری یافته و نمود این مسئله در کنفرانس مونیخ کاملا مشخص بود. کنفرانس 2018 با توجه به دغدغه های اعضای ناتو قرار بود که راهکارهایی برای افزایش بودجه دفاعی ناتو بیابد اما این مسئله به چالشی بین اعضای ناتو تبدیل شد. در نشست مونیخ، بحث هایی که بر سر افزایش بودجه دفاعی کشورهای اروپایی عضو ناتو صورت گرفت نشان از شکاف هایی عمیق در پیمان آتلانتیک شمالی داشت. در حالی که مایک پنس معاون دونالد ترامپ و ینس اشتولتنبرگ دبیرکل ناتو از اعضای اروپایی این پیمان می خواستند سقف بودجه دفاعی را هرچه زودتر به دو درصد درآمد ناخالص ملی خود برسانند، آنگلا مرکل صدراعظم آلمان این امر را مشروط به شرایطی ویژه دانست و قائم مقام وی زیگمار گابریل به صورت قاطع با آن مخالفت ورزید.
اما سخنان سرگئی لاوروف وزیرخارجه روسیه از انتقاد فراتر رفت و لحنی تند و خصمانه علیه ناتو داشت. لاوروف ناتو را متهم کرد که با گسترش خود در شرق اروپا امنیت جهان را به خطر انداخته است. وی گفت که ناتو در مغز و قلب یک سازمان متعلق به دوران جنگ سرد است و "دوران حکمرانی باشگاه نخبگان آمریکا" بر جهان سر آمده است. در واقع تقابل دیدگاه های کشورهای ناتو با یکدیگر و همچنین انتقاد برخی کشورها نسبت به ناتو نشان از جایگاه لرزان این پیمان دارد.
همچنین شکاف به وجود آمده میان ترکیه و آمریکا در این نشست مسکوت نماند و مولود چاوش‌اوغلو، وزیر خارجه ترکیه در جمع خبرنگاران در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ گفت: ترکیه به دلیل حمایت واشنگتن از یگان‌های مدافع خلق کرد سوریه اعتماد خود را نسبت به آمریکا از دست داده است. وی بار دیگر به انتظارات آنکارا از واشنگتن مبنی بر استرداد فتح‌الله گولن که رهبری سازمان فتو را بر عهده دارد و به گفته مقامات ترکیه در پشت پرده کودتای 2016 است، اشاره کرد. [2]
نشست امنیتی مونیخ یا عرصه ای برای ایران هراسی
در نشست مونیخ علاوه بر موضوع ناتو و همچنین انتقادها از رفتار های مختلف آمریکا ، مسائل خاورمیانه و همچنین مشکلات این منطقه بار دیگر به یکی از مسائل مهم تبدیل شد. اوج این مسئله نیز به تقابل جبهه سعودی- صهیونیستی با ایران بر می گردد. در دوران ملک سلمان روابط اسرائیل و عربستان بسیار بهبود یافته است و همین مسئله این دو رژیم را در یک جبهه علیه محور مقاومت و در راس آن ایران قرار داده است و این دو از هر فرصتی برای رویارویی با ایران استفاده می کنند. بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی در حالی در کنفرانس مونیخ شرکت کرد که در داخل فلسطین اشغالی با بحران کم سابقه ای در ارتباط با پرونده های فساد رو به رو شده و حتی برخی نشریات مانند 'لوبلاگ' از احتمال ماجراجویی های او برای فرافکنی مشکلات داخلی نوشته اند. در این شرایط قابل پیش بینی بود که او بار دیگر اقدام به نمایشی دراماتیک برای انحراف افکار عمومی کند.
نتانیاهو که سابقه نمایش هایی در سازمان ملل را در کارنامه دارد، روز یکشنبه نیز با نمایش یک قطعه فلزی در هتل محل برگزاری کنفرانس مونیخ مدعی شد که این تکه ای از پهپاد متجاوز ایرانی است . نتانیاهو همچنین با نشان دادن تصویری از خاورمیانه با نقاط سرخ و سیاه ، بار دیگر ادعاهایی درباره سلطه گری ایران در منطقه را تکرار کرد و مدعی شد: اگر لازم باشد نه فقط علیه نیروهای دست نشانده ایران بلکه علیه خود ایران دست به اقدام خواهیم زد.[3]
این اظهارات واکنش های زیادی را برانگیخت، از جمله 'کارل بیلدت' نخست وزیر سابق سوئد و از روسای شورای اروپایی روابط خارجی (ECFR) در توییتر نوشت: زبان جنگ طلبانه نتانیاهو علیه ایران یادآور شور و هیجان جنگ طلبانه او علیه عراق پیش از سال 2003 بود. روزنامه دولتی «المساء » الجزایر هم در گزارشی در خصوص سخنان «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر رژیم صهیونیستی در کنفرانس امنیتی مونیخ نوشت: شعار این کنفرانس امنیت بین المللی بود اما نتانیاهو آن را به محلی برای دشمنی و کینه توزی تبدیل کرد. در مقابل محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران این حرکت او را غیر قابل اعتنا خوانده و آن را سیرکی کاغذی دانست که ارزش پاسخگویی ندارد. وزیر خارجه عربستان نیز بار دیگر ایران را متهم به حمایت از تروریسم کرد و در ادعایی غیرواقع‌بینانه و مضحک و بدون اشاره به سیاست های جنگ افروزانه ریاض در منطقه همچون کشتار غیرنظامیان یمنی و تلاش برای ایجاد آشوب در لبنان در ماجرای بازداشت حریری، اعلام کرد که از زمان انقلاب ایران در سال 1979 منطقه دچار آشوب و بی ثباتی شده است.
پایان سخن
کنفرانس امنیتی مونیخ که بزرگترین کنفرانس در نوع خود است قرار بود به نوعی، نسخه ای برای برون رفت جهان از وضعیت پیچیده امنیتی ارائه دهد اما در عمل نتایج و همچنین روند جلسات در این نشست خود نشان دهنده وضعیت تیره و تار امنیت در جهان بود. چرا که براساس گزارش رسانه های آلمانی و فرانسوی نتایج و روند نشست مونیخ نشان داد که روی آمریکا همچنان نمی توان حساب کرد و وزیرخارجه روسیه هم با ژستی آشتی ناپذیر در این نشست شرکت کرد. سیاست های دونالد ترامپ، مناسبات آمریکا و اروپا، بحران خاورمیانه، افزایش بودجه ناتو، اختلاف های روسیه و غرب و خطر بروز جنگ میان ایران و اسرائیل از مهمترین بحث های این دوره بودند، اما از این نشست سه روزه نتیجه روشنی حاصل نشد. علاوه بر این، این کنفرانس با موضوع تلاش برای حل مسائل امنیتی برگزار شد اما عربستان واسرائیل از این فرصت برای تهدید کردن ایران استفاده کردند و بار دیگر حربه نخ نمای ایران هراسی را پررنگ کردند.
محمد رضا کلهر
پی نوشت:
[1] http://fa.rfi.fr/%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86-%DA%A9%D9%86%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3-%D8%A7%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%AA%DB%8C-%D9%85%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%AE-%D8%AD%D8%B1%D9%81-%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D9%86%D8%AA%DB%8C%D8%AC%D9%87-%DA%A9%D9%85-20180218/%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7
[2] http://alwaght.com/fa/News/124606/%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D9%87-%D9%86%D8%A7%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%AF%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%B3%D8%B1-%D9%86%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D8%AC-%DA%A9%D9%86%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3-%D8%A7%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%AA%DB%8C-%D9%85%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%AE-2018
[3] http://www.irna.ir/fa/News/82836910
انتهای متن/
مرجع : خبرگزاری فارس
کد مطلب : ۷۰۷۶۴۳
منتخب
۶ ارديبهشت ۱۴۰۳
۵ ارديبهشت ۱۴۰۳
۵ ارديبهشت ۱۴۰۳
۵ ارديبهشت ۱۴۰۳
۵ ارديبهشت ۱۴۰۳
۳ ارديبهشت ۱۴۰۳
۲ ارديبهشت ۱۴۰۳
۲ ارديبهشت ۱۴۰۳
پیشنهاد ما
