چرا پاکسازی غوطه شرقی دمشق مهم است/ترفندهای حامیان گروههای مسلح

غوطه دمشق اطراف شهر دمشق را از شرق و غرب و جنوب احاطه کرده و از توابع دمشق و حومه آن است. غوطه دشتی است که از بوستانهای سرشار از درختان میوه که از حاصلخیزترین مناطق دنیاست تشکیل شده است در کتاب عجائب البلدان به این موضوع اشاره شده و از آن به عنوان یکی از بهشت های روی زمین یاد شده است. غوطه دمشق به حاصلخیزی معروف است و از جمله درختان میوه آن زردآلو، هلو، گیلاس، گردو، توت... و نیز انواع سبزیجات است.

منطقه غوطه دو بخش غوطه غربی و شرقی تقسیم می شود. غوطه غربی از تنگه ربوه دمشق تا مناطق اطراف المزه، کفرسوسه، داریا و معضمیه الشام است. غوطه شرقی از شهر دوما به سوی شرق و جنوب تا اطراف دمشق است و مناطقی مانند زملکا، جرمانا، الملیحه، عقربا، حزه، کفربطنا،جوبر و عربین را شامل می شود.

مساحت اجمالی غوطه شرقی دمشق ۳۱۵ کیلومتر مربع است که ارتش سوریه ۲۰۹ کیلومتر از آن را به دنبال عملیات نظامی گسترده طی سالیان قبل آزاد کرد است و گروههای مسلح ۱۰۶ کیلومتر را در چارچوب منطقه کاهش تنش در کنترل خود دارند.

وضعیت غوطه شرقی به گونه ای است که به نظر می رسد که شرایط همانند اوضاع حلب در پایان سال ۲۰۱۶ پیش خواهد رفت که طی آن دولت سوریه بر شرق حلب با خروج تروریستها و گروههای مسلح مسلط شد

غوطه شرقی دمشق در ماه مه سال گذشته میلادی مشمول منطقه کاهش تنش شد و این پس از امضای توافق میان جیش الاسلام بود که مدتی بعد فیلق الرحمن در آگوست سال گذشته میلادی به آن ملحق شد اما هیئه التحریر الشام(جبهه النصره) که در برخی مناطق غوطه شرقی دمشق است و نیز احرار الشام که بر بخشی از شهر حرستا مسلط است شامل این توافق نشدند.

دمشق خواهان خروج جبهه النصره و فلیق الرحمن و ورود نیروهایش به مناطق تحت کنترل تروریستها به منظور مصون نگه داشتن پایتخت سوریه از حملات خمپاره ای و راکتی تروریستهاست. ارتش سوریه قبلا غوطه غربی دمشق را به کنترل خود درآورده است اما شهرهای اصلی غوطه شرقی شامل دوما، زملکا، سقبا، عربین، مسرابا و حرستان تحت کنترل تروریستهای و گروههای مسلح باقی مانده است. گروههای مسلح و تروریستی و حامیان آنها تلاش می کنند که از برگه حملات خمپاره ای و راکتی علیه دمشق استفاده کنند.

دیدگاه کارشناسان

«ویل تودمان» تحلیلگر مرکز مطالعات بین المللی به الجزیره درباره حوادث غوطه شرقی گفت: «گروههای مسلح وضعیت مستحکمی در غوطه شرقی دارند و می توانند برای مدت نامعلومی بمانند اما بعید نیست که سناریوی مصالحه تکرار شود. توافق خروج حداقل در بخشهایی از غوطه شرقی بعید نیست».

«مداد ترکی الحسن» تحلیلگر مرکز مطالعات دمشق در گفتگو با اسپوتنیک درباره غوطه شرقی گفت: «طرح روسیه در گشودن گذرگاههای انسانی و آتش بس انسانی به مدت ۵ ساعت در روز در غوطه شرقی همه بهانه ها را از دست آمریکا و کشورهای غربی می گیرد.

وی افزود: هدف از جنجال غربی ها درباره غوطه شرقی؛ هدف قرار دادن روسیه و سوریه است. آنها پس از اینکه موفق به باج خواهی از دمشق و مسکو نشدند دست به جنگ روانی با مطرح کردن اوضاع انسانی در غوطه دمشق کردنند اما طرح روسیه در گشودن مرکز انسانی برای خروج غیرنظامیان از منطقه و شروع آتش بس ۵ ساعته همه بهانه ها را از دست واشنگتن و متحدانش خارج کرد به ویژه که سوریه آمادگی خود را برای پذیرایی از غیرنظامیان و خدمات بهداشتی و درمانی و غذایی و اقامت دائم رایگان به غیرنظامیان اعلام کرده است.

مداد ترکی الحسن درباره سناریوهای بعدی در غوطه شرقی با توجه به آنچه درباره آمادگی گروهای مسلح برای ترک منطقه مخابره شده است گفت: عملیات نظامی ارتش سوریه و متحدانش در غوطه ادامه می یابد و اگر موارد قبلی مصالحه را مورد توجه قرار دهیم متوجه می شویم که فشار نظامی دولت سوریه گروههای مسلح و تروریستها را مجبور به خروج از منطقه می کند. شاید این افراد مواضع خود را به سادگی رها نکنند اما سئوال اینجا است که آیا می توانند مواضع خود را حفظ کنند؟ آنها هنگامی که رویارویی با ارتش سوریه را محال ببیند تن به مذاکره و خروج می دهند.

وی افزود: به نظر من با احتمالاتی روبرو هستیم یا روند به سوی خروج بدون درگیری گروههای مسلح می انجامد و این احتمالی ضعیف است یا به سوی مذاکره و خروج پس از فشار نظامی خواهد بود و سناریوی خروج گروههای مسلح در شرق حلب اینجا هم تکرار خواهد شد و افراد مسلح خارج می شوند».

به هر حال نکته ای که درباره بحث غوطه شرقی قابل تامل است تکرار تحرکات و جنجال غربی هاست زیرا هر زمان که ارتش سوریه فشار وارد می کند و گروههای مورد حمایت واشنگتن و متحدان بین المللی و منطقه ای در تنگنا قرار می گیرند، فشارها شروع می شود.

از سویی نباید از یاد برد که کنترل دولت سوریه بر غوطه شرقی از اهمیت به سزایی برخوردار است و یکی از مهمترین مناطق درگیر در داخل سوریه و نزدیک به پایتخت امن می شود.

ارتش سوریه با سیطره بر غوطه دمشق ابزار دیگری را از دست حامیان تروریستها خارج می کند. پیشروی و پاکسازی جنوب غرب سوریه از مرزهای جولان اشغالی گرفته تا حوض الیرموک و مرزهای اردن و سوریه فقط با پایان پرونده غوطه شرقی میسر می شود.

هرگاه ارتش سوریه و متحدانش به سوی یکی از محورهای این جبهه ها حرکت می کنند غوطه شرقی شعله ور می شود. پس از حملات رژیم صهیونیستی به سوریه، جبهه غوطه شرقی از سوی تروریستها برای تکمیل اهداف تل آویو فعال می شود. رژیم صهیونیستی پس از اینکه جنگنده اف ۱۶ آن سرنگون شد و جنگنده اف ۱۵ آن هدف قرار گرفت و نیروی هوایی آن با ضربه ای مهلک روبرو شد، به مزدورانش فرمان داد که جبهه غوطه شرقی را شعله ور کنند.

واشنگتن و متحدانش غربی و منطقه ای اش نگران هستند که اوضاع غوطه از سوی دمشق فیصله داده شود زیرا این سبب می شود که نیروهای زیادی که طی سالها ماموریت آنها تامین امنیت پایتخت از خطر یورش تروریستها به دمشق از طریق غوطه است، ماموریت شان تمام می شود و این نیرو می تواند در جبهه های دیگر علیه تروریستها مورد حمایت واشنگتن و متحدان منطقه ای آن به جنگ بپردازند.

از سوی کنترل ارتش سوریه بر غوطه شرقی به عنوان یکی از مراکزی که حامیان تروریستها به آن امید زیادی بسته اند تاثیرات روانی زیادی روی تروریستها در دیگر مناطق دارد و به مثابه ضربه مهلکی به طرح های خارجی ها در سوریه است.

پاکسازی غوطه شرقی به فرماندهان نظامی فرصت بزرگی برای تامین حریم هوایی پایتخت سوریه و کامل کردن سامانه دفاع هوایی که تروریستها در غوطه از بین برده اند می کند و علاوه بر فراهم آوردن شرایط بهتری برای زندگی، پرونده گروههای مسلح در القلمون و الضمیر تا مرزهای سوریه و اردن می پیچد.

همچنین عوامل استخباراتی واطلاعاتی عربی و خارجی که در تحولات غوطه و دمشق دست دارند به چنگ ارتش سوریه گرفتار می شوند به ویژه که بر اساس گزارش رسانه ها؛ دستگاههای جاسوسی آمریکا، فرانسه، انگلیس، عربستان، قطر و رژیم صهیونیستی و بسیاری دیگر در غوطه شرقی فعال هستند. گروههای مسلحی که در غوطه شرقی پایتخت سوریه قرار دارند، در بی ثباتی دمشق از طریق ارسال خودروهای بمبگذاری شده و ترورها و نیز همسویی با تجاوز خارجی به ویژه حملات رژیم صهیونیستی و گرا دادن به آنها نقش زیادی دارند. گروههای مسلح آخرین تحرکات خود شامل حملات خمپاره ای و راکتی به دمشق و ارسال خودروهای بمبگذاری و اعزام عوامل انتحاری و حتی حملات شیمیایی را مورد توجه قرار خواهند داد اما به نظر می رسد که غوطه شرقی دمشق سناریویی مشابه شرق حلب را با وجود همه ترفندهای گروههای مسلح و حامیان آنها، تجربه کند.