اما و اگرهای قدرت‌نمایی هسته‌ای بن‌سلمان

به گزارش اسلام تایمز به نقل از روزنامه رأی الیوم، اظهارات "محمد بن سلمان" ولیعهد سعودی مبنی اینکه چنانچه ایران بمب اتمی داشته باشد عربستان نیز به‌سرعت همین کار را خواهد کرد، موجب طرح مسائل متعددی شده که هر یک از آن با اما و اگرهای زیادی همراه است.

بن‌سلمان یک روز پیش از سفر به واشنگتن برای دیدار با دونالد ترامپ در یک مصاحبه مفصل با شبکه "سی.بی.اس." آمریکا ضمن حمله به ایران و مسئولان بلندپایه این کشور تأکید کرد، کشورش به‌دنبال در اختیار داشتن بمب هسته‌ای نیست اما، اگر ایران در صدد توسعه سلاح هسته‌ای برآید عربستان نیز در سریع‌ترین زمان ممکن نیز همین کار را خواهد کرد.

اظهارات تأمل‌برانگیز بن‌سلمان در مورد توسعه برنامه اتمی در عربستان

حمله تند بن‌سلمان به ایران چیز تازه‌ای نیست زیرا روابط دو طرف از چند سال پیش متشنج است و پاسخ به آن کاملاً به‌عهده ایران است، اما آنچه وی در مورد توسعه سلاح اتمی و سرعت در این کار بر زبان آورد، تأمل‌برانگیز بوده و باید به بحث و بررسی گذاشته شود.

روشن است که این اظهارات در چارچوب ائتلاف سعودی ــ آمریکایی علیه ایران جا دارد که در حال قوت گرفتن است و چه‌بسا به برخورد سیاسی و شاید نظامی ختم شود، زیرا خبرهای تقریباً تأییدشده‌ای در دست است مبنی بر اینکه ترامپ مصمم است در نیمه ماه می آینده از توافق هسته‌ای با ایران خارج شود که این به‌معنی آغاز فصل جدیدی در منطقه خاورمیانه است.

احتمال بازگشت ایران به غنی‌سازی اورانیوم

به‌عبارت بهتر خروج آمریکا از توافق هسته‌ای به‌معنی بازگشت ایران به ازسرگیری غنی‌سازی اورانیوم با نسبت بالا است به‌گونه‌ای که امکان در اختیار داشتن کلاهک‌های هسته‌ای را در طول چند سال و شاید کمتر برای این کشور فراهم می‌کند.

سؤالی که در این خصوص مطرح است اینکه؛ عربستان چگونه به‌دنبال توسعه سلاح اتمی و تحقق هدف مورد نظر یا همان بازدارندگی هسته‌ای با ایران است؟

دو راه پیشِ‌روی عربستان برای توسعه سلاح اتمی

در این خصوص باید گفت چنانچه رهبری سعودی به توسعه سلاح اتمی متوسل شود، دو راه برای تحقق این هدف وجود دارد:

نخست: بمب‌های هسته‌ای را از متحد پاکستانی خود که چند دهه حمایت مالی از برنامه هسته‌ای آن را با حمایت و تشویق آمریکا به‌عهده گرفت، خریداری کند.

دوم: عربستان زرادخانه‌ای از نیروگاهها و برنامه هسته‌ای در خاک خود ایجاد کند و برای آموزش نیرو و اداره و راه‌اندازی نیروگاهها از مهارت و تجربه پاکستان و غرب کمک بگیرد.

موانع پاکستان برای پاسخ به درخواست عربستان

گزینه اول سخت به‌نظر می‌رسد، زیرا دولت پاکستان به چند دلیل نمی‌تواند به هرگونه درخواست عربستان در ارتباط با دستیابی به بمب اتمی پاسخ دهد، حتی اگر پیشنهادهای مالی آن وسوسه‌کننده باشد؛

یکی از مهم‌ترین دلایل در این خصوص این است که یک‌چهارم از مردم پاکستان شیعه هستند و ایران نیز همسایه آن به‌شمار می‌آید و دیگر اینکه هرگونه جانبداری از عربستان در خصوص موضوع هسته‌ای چه‌بسا بر روابط با ایران تأثیر منفی بگذارد.

سوم اینکه پارلمان پاکستان به‌عکس دولت، به همکاری نظامی نامتعارف با عربستان دید مثبتی ندارد و سه سال پیش با اکثریت آراء درخواست عربستان مبنی بر اعزام نیروهای پاکستانی به یمن به‌منظور مشارکت در جنگ را رد کرد.

اما در مورد گزینه دوم باید گفت که این گزینه منطقی‌تر به‌نظر می‌رسد با این حال عربستان تا این لحظه هیچ نیروگاه هسته‌ای حتی برای استفاده مسالمت‌آمیز و تولید انرژی در اختیار ندارد و این روزها تلاش دارد این نیروگاهها را از چین و روسیه خریداری کند که این خود به این معنی است که در این خصوص تأخیر زیادی داشته است.

مخالفت اسرائیل با برنامه هسته‌ای عربستان و هر کشور عربی دیگر

مهم‌تر از همه مسائل بالا اینکه رژیم اشغالگر اسرائیل با برنامه هسته‌ای عربستان و یا هر کشور عربی دیگر مخالف است و بر این اساس می‌توان متوجه شد که چرا در سال 1981 نیروگاه عراق را هدف حمله قرار داد آن هم در شرایطی که عراق سرگرم جنگ علیه ایران بود و علاوه بر این یک نیروگاه اتمی در دست احداث در شمال سوریه با همکاری کره شمالی را بمباران کرد.

"بنیامین نتانیاهو" نخست وزیر رژیم اسرائیل با وجود روابط قوی با عربستان سعودی و امارات متحده عربی در جریان سفر اخیر خود به واشنگتن از دوستش ترامپ خواست اجازه ندهد عربستان سلاح اتمی در اختیار داشته باشد.

برخی از سعودی‌هایی که حامی در اختیار داشتن سلاح هسته‌ای هستند، این بحث را مطرح می‌کنند که چه‌بسا بن‌سلمان به‌فکر استفاده از الگوی پاکستانی ــ هندی برآید، به این معنی که پس از توسعه سلاح اتمی از سوی هند، پاکستان با مراجعه به متحد آمریکایی خود از آن خواست در تحقق بازدارندگی هسته‌ای در برابر هند به اسلام‌آباد کمک کند.

این بحث درست است اما این بازدارندگی چهل سال پیش در پرتو جنگ سرد بین آمریکا و شوروی سابق تحقق یافت به این معنی که پاکستان و هند در دو جبهه قرار گرفتند، پاکستان در جبهه آمریکا و هند در جبهه شوروی سابق.

نکته قابل توجه اینکه درست است روابط ایران و روسیه قوی است و در مقابل عربستان نیز با آمریکا روابط نزدیکی دارد، اما یک عامل مهم وجود دارد و آن اینکه عربستان به‌همراه اسرائیل در جبهه آمریکا قرار می‌گیرد و هرچقدر با اسرائیل ائتلاف کرده و به آن نزدیک شود آمریکا به آن اجازه در اختیار داشتن سلاح اتمی را نمی‌دهد، چرا که به‌عبارت خیلی ساده اسرائیل به عربها اعتماد ندارد و بیم دارد این سلاح در اختیار یک نظام سعودی رادیکال‌تر از نظام کنونی آن قرار بگیرد که البته این احتمال در عربستان بعید نیست.

باید در نظر داشت اینکه عربستان یا هر کشور عربی دیگری سلاح اتمی در اختیار داشته باشند به‌معنای بازدارندگی با اسرائیل است نه ایران و این قانونی و مشروع است اما چه‌بسا این خواسته با توجه به جبهه ائتلاف آمریکا با اسرائیل و اولویت منافع اسرائیل حتی بر منافع آمریکا قابل تحقق نباشد.

خطر بزرگتری که عربستان را تهدید می‌کند، بیش از همه اسرائیل است از همین رو این موضوع باید در صدر اولویت‌های عربستان و پیش از طرح تهدید از سوی ایران قرار بگیرد اما به‌نظر می‌رسد بن‌سلمان دیدگاه دیگری دارد.