تبیین ماهیت انقلاب اسلامی ایران از منظر سوره مجادله: کاوشی در تقابل دو جریان حزب الله و حزب الشیطان

چکیده

استنباط چارچوب نظری تبیین انقلاب اسلامی از منابع و اندیشه های اسلامی، همواره از زمان پیروزی انقلاب در جریان بوده؛ اما بروز علمی پراکنده ای داشته است. با توجه به جایگاه رفیع قرآن کریم در اندیشه اسلامی، یکی از حوزه های مهم این پژوهش ها، جستجو در بیان قرآن برای یافتن یک چارچوب نظری یا نظریه نو است که قدرت تبیین تحولات کلان انقلاب اسلامی ایران را داشته باشد. در همین راستا و در این پژوهش، با در نظر داشتن نقش برجسته مفهوم «حزب الله» در گفتمان انقلاب اسلامی، سوره مجادله برای تبیین قرآنی انقلاب اسلامی برگزیده شده است. سوره مجادله تنها سوره قرآن است که به صراحت از حزب الله و حزب الشیطان در کنار هم سخن گفته و فضای مناسبی برای مطالعه چگونگی تقابل میان این دو حزب (تشکیلات) فراهم آورده است.

در سوره مجادله، یک رفتار کلیدی حزب الشیطان ذیل مفهوم «مُحاده» معرفی می شود که مخالفت با حکمرانی خدا و پیامبر اسلام است. حزب الله به این رفتار ناپسند واکنش می دهد و مفهوم دیگری مطرح می شود که غلبه حزب الله بر حزب الشیطان است. از بیان سوره مجادله می توان دریافت که زمانه غلبه نهایی حزب الله بر حزب شیطان، همان زمانه ظهور حضرت مهدی است. این دریافت مهم، ماجرای تقابل دو حزب را به دوران پیش از ظهور مرتبط می کند. مطالعه اندیشه امام خمینی نشان می دهد که این برداشت های قرآنی، با چارچوب فکری ایشان همسو است. مطابقت انقلاب اسلامی با ماجرای برخورد حزب الله و حزب الشیطان از سوی امام خمینی ، گواه باورمندی ایشان به این زمانی بودن برخورد دو حزب و پیروزی حزب الله است. از این رو می توان سوره مجادله و «مُحاده» مطرح در آن را مبنای نظری خوش ساختی برای تبیین انقلاب اسلامی دانست.


برای مشاهده کامل مقاله کلیک کنید.

نویسندگان:
مهدی احمدیان، محمدمهدی ذوالفقارزاده، علی اصغر پورعزت

نشریه پژوهش های انقلاب اسلامی - سال ششم، شماره 20، بهار 1396.