پایان قدرت 10 ساله سرژ سرکیسیان

در یازدهمین روز اعتراضات خیابانی در ارمنستان(23 آوریل 2018)، سرژ سرکیسیان دیروز –دوشنبه- از مقام نخست‌وزیری استعفا داد. این استعفا در شرایطی بود که این شخصیت پر قدرت عرصه سیاسی کشور ار منستان به مدت 10 سال به عنوان شخص اول در منصب قدرت قرار داشت و در شرایط کنونی معترضان تنها یک خواسته قطعی و انعطاف‌ناپذیر داشتند که عبارت بود از استعفای نخست‌وزیر. در حقیقت وضعیتی که منجر به استعفای نخست‌وزیر شد، به گونه‌ای بود که بخش بزرگی از بدنه نظامیان ارمنستان و حتی آرمن سرکيسيان، رئیس جمهور کنونی این کشور به نشانۀ همبستگی با معترضان در تظاهرات حاضر شد و شعار برکنار سرژ را سر داد. با تمام این اوصاف، در جهت ارائه روندی دقیق از اعتراضات شهروندانی ارمنی، نحوه شکست شخصیت سیاسی اول این کشور ضروری است که در ابتدا جایگاه و عملکرد ده ساله او در ایروان مورد بررسی قرار گیرد و در ادامه نقش اعتراضات و رهبر جنبش اعرتاضی بررسی شود.

گام‌های سرژ سرکیسیان برای ایفای نقش در مقام نقش اول

سرژ سرکیسیان در سال‌های ابتدایی حیات سیاسی خود عضو حزب کمونیست بود و بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، به عنوان نماینده شورای عالی ارمنستان انتخاب شد. او در سال‌های 1993 تا 1995 وزیر دفاع ارمنستان بود و در سال‌های 1996 تا 2007 در پست‌های مختلف امنیتی دولت حضور داشت. در ادامه سرکیسیان در انتخابات ریاست‌جمهوری سال 2008 با کسب 53 درصد آراء شهروندان ارمنی مقام ریاست‌جمهوری را به دست گرفت. او به عنوان عضوی از حزب جمهوری‌خواه در انتخابات ریاست جمهوری 18 فوريه 2013 (30 بهمن 1391) مجددا به عنوان رئیس‌جمهور انتخاب شد. اما در سال 2015 در پی تد وین متمم جدید در قانون اساسی نظام سیاسی در این کشور ا ریاستی به پارلمانی گرایش پیدا کرد. متعاقب این تغییر دیگر، پست ریاست‌جمهوری به مقامی تشریفاتی تبدیل شد و منصب نخست‌وزیر بخش عمده زمام امور را در دست داشت.

بر همین اساس، سرژ سرکیسیان در 9 آوریل 2018 (20 فرودین 1397) منصب ریاست جمهوری را واگذار و در مقام نخست‌وزیر به زمامداری خود ادامه داد. در واقع، در 9 آوریل آرمن سرکیسیان با رای پارلمان رئیس‌جمهور ارمنستان شد. در واقع، پس از آنکه رای مردم ارمنستان در سال 2015 باری تغییر نظام سیاسی به پارلمانی مثبت بود، مقرر شده بود که از ابتدای ماه مه سال جاری یعنی از 11 اردیبهشت، تغییرات لازم در دولت اعمال شود. در پی گماشته شدن سرژ حاکم 10 ساله دولت ارمنستان به پست جدید نخست‌وزیری، بلافاصله مخالفان ندای بیزاری از تجمیع قدرت در دستان او را سر دادند و تنها 4 روز زمان کافی بود که اعتراضات شهروندانی ارمنی علیه قدرت‌طلبی سرکیسیان آغاز شود.

فریاد اعتراضی ارمنستانی‌ها به قبضه قدرت در دستان سرژ

متعاقب انتصاب سرژ سرکیسیان به نخست‌وزیر کشور ارمنستان از سوی پارلمان، در 13 آوریل (24 اردیبهشت 1397) هزاران تن در میدان جمهوریت ایروان، پایتخت ارمنستان، گرد هم آمدند تا علیه رأی پارلمان که رئیس‌جمهور پیشین را در مقام بسیار قدرتمند نخست‌وزیری قرار می‌دهد، بایستند. در واقع، سرژ سرکسیان 64 ساله که با 77 رای موافق از 94 نماینده حاضر در مجمع ملی ارمنستان به عنوان نخست وزیر منصوب شده بود، اکنون خود را در میانه حجمی بزرگ از اعتراضات می‌دیدید که نمی‌توانند باقی ماندن بیش از 10 سال او در منصب اول قدرت را برتابند. بر همین اساس معترضان در سطحی وسیع به اعتراضات را آغاز کردند و در همان ابتدا، حدود 80 تن از معترضان دستگیر شدند. همچنین، مقام‌های ارمنستان به مردم تاکید کرده‌اند که از حضور در این تجمعات و اقدامات امتناع کنند و هشدار داده‌اند که پلیس دستور حقوقی برای متفرق کردن را در صورت نیاز، دارد تا از اقدامات تبهکارانه جلوگیری به عمل آورد. با وجود این هشدارها، شهروندان ارمنی همچنان صحنه را خالی نکردند و با در دست داشتن پرچم ارمنستان، فریاد «ارمنستان بدون سرژ سرکسیان» سر دادند. در ادامه بخشی از نیروهای ارتش ارمنستان به نشانه همراهی با خواست مردم، در صفوف معترضان حاضر شدند. در عین حال وزارت دفاع ارمنستان اعلام کرد، گروهی از نظامیان این کشور به «اعتراضات ضد دولتی غیرقانونی» در شهر ایروان پیوسته اند و متعهد شد که آنها را شدیدا مجازات خواهد کرد اما این تهدید نیز موجب نشد که آن‌ها از حمایت شهروندان دست بردارند. در نهایت با افزایش حضور نظامیان و حضور آرمن سرکیسیان در جمع معترضان، نخست‌وزیر هیچ گزینه‌ای جز استعفا را پیش‌روی خود ندید و نهایتا در 23 آوریل 2018 (4 اردیبهشت 1397) مجبور به کناره‌گیر از قدرت پس از 11 سال شد.

نقش کلیدی نیکول پاشینیان در رهبری اعتراضات

در میانه اعتراضات ضد دولتی در ارمنستان، بیش از هر شخص دیگری می‌بایست به یک نفر توجه داشت و آن هم نیکول پاشینیان، نماینده پارلمان ارمنستان است. نیکول پاشینیان، از همان ابتدای آغاز اعتراضات رهبری را به دست گرفت و اعلام کرد: ده‌ها هزار تن به نشانه اعتراض به خیابا‌ن‌ها ریخته‌اند و وقوع «انقلاب مخملی» را در سراسر کشور در راه است. او همچنین، اعلام کرد که دولت ارمنستان مشروعیت خود را از دست داده و تمامی آژانس‌ها و اداره‌های دولتی شامل پلیس باید از تصمیم کمیته‌های موسوم به «انقلاب مخملی» که در روزهای آتی ایجاد می‌شوند، تبعیت کنند.

زمانی که اعتراضات گسترده‌تر شد، سرژ سرکیسیان رئیس جمهور سابق ارمنستان به عنوان نخست‌وزیر جدید این کشور به 21 آوریل ضمن ابراز نگرانی از وضعیت سیاسی داخلی ارمنستان، نیکول پاشینیان، رهبر معترضان در این کشور را به مذاکره فراخواند. نیکول پاشینیان پیشنهاد مذاکره با دولت را رد کرد و بار دیگر خواستار استعفای سرژ سرکیسیان از مقام نخست‌وزیری این کشور شد. نیکول پاشینیان رهبر معترضان ارمنستان، سریعاً به پیشنهاد سرژ سرکیسیان پاسخ داد. وی گفت که برای مذاکره حاضر است، اما این مذاکره فقط باید به گفتگو در باره شرایط کناره‌گیری سرژ سرکیسیان از قدرت محدود شود. در نهایت، پس از چند روز اعتراض خبر کناره‌گیری آقای سرکیسیان ساعتی پس از آن منتشر شد که نیکول پاشینیان، رهبر مخالفان دولت ارمنستان، یک روز پس از بازداشت توسط پلیس این کشور، آزاد شد و به جمع معترضان در مرکز ایروان پیوست.