۰
سه شنبه ۱۱ ارديبهشت ۱۳۹۷ ساعت ۲۰:۰۲
به گزارش اسلام تایمز خبر بدرفتاری با کارگران خارجی در کشورهای عربی حوزه خلیج فارس برای نخستین بار نیست که منتشر میشود و پیش از این نیز اخبار متعددی از این نوع اخبار در رسانه‌ها منتشر شده است.
بحران دیپلماتیک کویت و فلیپین بر سر کارگران خارجی
پس از آن که ویدئویی از تلاش ماموران سفارت فیلیپین برای نجات جان یک کارگر فیلیپینی در کویت منتشر شد، دولت کویت به شدت به این رفتار سفیر و ماموران دیپلماتیک فیلیپین اعتراض کرد و در حال حاضر کویت از سفیر فیلیپین خواسته است تا حداکثر در مدت یک هفته، این کشور را ترک کند. این اقدام در حالی صورت گرفته که هفته گذشته دولت فیلیپین از کویت بابت ویدیوی پخش شده از کارکنان سفارت فیلیپین عذرخواهی کرده بود.
ویدیوی مذکور کارکنان سفارت را در حال فراری دادن کارگران فیلیپینی از خانه‌های کارفرمایان کویتی نشان می‌دهد. گفته میشود علت انجام این اقدام، بدرفتاری و خشونت کارفرمایان کویتی ذکر شده است. از سوی دیگر انتشار خبرهایی از قتل یک خدمتکار زن و گزارش‌هایی درباره بدرفتاری با زنان خدمتکار فیلیپینی در کویت بالا گرفته و این موضوع منجر به اعتراضات گسترده در فیلیپین شده است.
در حال حاضر دولت فلیپین سفر کارگران این کشور را به کویت ممنوع کرده و رودریگو دوترته، رئیس جمهوری فیلیپین گفته است که ممنوعیت موقت برای سفر کارگران این کشور به کویت، به دائم تبدیل شد و دیگر هیچ کارگری به این کشور عربی نخواهد رفت. براساس آمارها از میان 10 میلیون کارگر فیلیپینی که در خارج از این کشور مشغول بکار هستند، 2 میلیون نفر از آنان در کشورهای عربی مشغول بکار می‌باشند. همچنین گفته شده است که در کویت نزدیک به 262 هزار فیلیپینی کار می‌کنند که از این میان در حدود 60 درصد از این افراد، کارگران منزل هستند.
اعدام کارگران خارجی در عربستان
اما این تنها کویت نیست که در آن‌جا کارگران خارجی و بویژه فیلیپینی از شرایط غیرانسانی خود ناراضی می‌باشند. علاوه بر کویت، کارگران فلیپینی در عربستان نیز نسبت به اوضاع خود بسیار نگرانند. گفته شده در چند ماه گذشته کارگران خانگی فیلیپینی با ارسال پیام‌های جداگانه‌ای از شهر‌های جده، ریاض و دمام عربستان در شبکه‌های اجتماعی، از دولت فیلیپین خواستند که به یاری آنها بیاید و جلوی خرید و فروش آنها و دیگر آزار‌های جسمی و روحی را که درحال تحمل آن هستند، گرفته شود.
همچنین وضعیت دیگر کارگران خارجی در عربستان بارها صدای انتقاد و اعتراض سازمان‌های مادفع حقوق بشر را بلند کرده است. در تابستان گذشته یک کارگر هندی شاغل در عربستان با انتشار مطلبی در توییتر خطاب به "سوشما سواراج" وزیر خارجۀ هند، اعلام کرد حدود 800 کارگر هندی در شهر جدّۀ عربستان سه روز غذایی برای خوردن نداشته‌اند. وی در توییتر خود نوشت: «تعداد زیادی از هندی‌ها در عربستان سعودی و کویت کار خود را از دست داده‌اند، کارفرمایان حقوق آنها را پرداخت نکرده و کارخانه‌ها را تعطیل کرده‌اند. تعداد کارگران هندی که در عربستان سعودی با بحران غذا روبه رو هستند بیش از 10 هزار نفر است.»
همچنین مقامات عربستان سعودی از سال 2013 اقدام به بازداشت و اخراج صدها هزار نفر از کارگران مهاجر در این کشور کرده‌اند. بازداشت گسترده کارگران خارجی در عربستان و نگهداری آنها در کمپ‌های اخراج انتقاد سازمان حقوق بشری عفو بین‌الملل و دیده بان حقوق بشر را برانگیخته، اما اقدامی برای مقابله با این وضعیت انجام نشده است.
در گزارش 36 صفحه ای که از سوی دیده بان حقوق بشر منتشر شده، بازداشت، ضرب و شتم و اخراج مهاجرین ازسوی نیروهای عربستان سعودی منعکس شده است. دیده بان حقوق بشر در این گزارش با 60 کارگر مهاجرکه مجبور به خروج از عربستان سعودی شده اند، گفت و گو کرده است. بر اساس گفته این کارگران آنها پس از بازداشت در مکان های بسیار نامطلوب زندانی شده و مرتب مورد ضرب و شتم قرار گرفته و در نهایت نیز مجبور به اخراج از کشور شده‌اند.
کارشناسان معتقدند عربستان سعودی به صورت عمدی قوانین کار خود را علیه کارگران به گونه‌ای تنظیم کرده که برای کارگران خارجی امکان پیگیری حقوقی بدرفتاری ها و بی عدالتی های صورت گرفته علیه خود را نداشته باشند و کارگران خارجی درصورتی که کار خود را از دست دهند، باید این کشور را ترک کنند.
از سوی دیگر عربستان در آوریل 2013 اصلاحیه ای را پیرامون قانون کار تصویب کرد که بر اساس آن پلیس سعودی این اجازه را پیدا کرد که کارگران مهاجر در این کشور را که برای کارفرمای خاصی کار نمی کنند، مورد ضرب و شتم قرار داده و آنها را بازداشت کرده و سپس از کشور اخراج کند. گفته شده در دو روز ابتدایی تصویب این قانون، بیش از 20 هزار کارگر بازداشت شدند.
در آوریل 2014 نیز مقامات وزارت کشور عربستان، خبر اخراج 427 هزار کارگر خارجی را طی شش ماه تایید کردند و در 4 دسامبر 2014روزنامه های عربستان سعودی از بازداشت نزدیک به 109 هزار کارگر خارجی خبر دادند.
علاوه بر شرایط نامساعد زندگی، پای کارگران خارجی در عربستان حتی به چوبه دار نیز باز شده و روزنامه انگلیسی "آبزرور" در گزارشی در زمستان 2014 اعلام کرد که کارگران زن اندونزیایی بیشترین محکومان به اعدام در عربستان را تشکیل می دهند. براساس این گزارش، شماری از زنان سریلانکایی، فیلیپینی، هندی، و اتیوپیایی نیز در عربستان محکوم به اعدام هستند و در این صورت به نظر می‌رسد عربستان بزرگترین نرخ اعدام اتباع خارجی را در جهان دارا باشد.
برده داری مدرن در قطر
در قطر آن چه باعث شد تا مسئله حقوق و شرایط انسانی کارگران خارجی مورد توجه قرار گیرد، میزبانی این کشور برای رقابت‌های جام جهانی 2022 بود. در حال حاضر حدود دو میلیون کارگر خارجی در قطر زندگی می کنند که اتباع هند و فیلیپین اکثریت آنها را تشکیل می دهند.
با این حال پس از مطرح شدن نام قطر به عنوان میزبان جام جهانی سال 2022 میلادی، فدراسیون بین المللی اتحادیه های کارگری درباره خطر مرگ چهار هزار کارگر خارجی قبل از برگزاری جام جهانی فوتبال سال در دوحه هشدار داد.
گزارش‌ها از قطر حاکی از آن است که شمار بسیار زیادی از کارگران خارجی در شرایط بسیار بد و خطرناکی در پروژه جام جهانی قطر کار می‌کنند. این افراد در اردوگاه‌های کارگری بسر‌می‌برند و شماری از آنان تاکنون در حوادث مختلف هنگام کار جان خود را از دست داده‌اند. در همین ارتباط فدراسیون بین‌المللی اتحادیه‌های کارگری اعلام کرده است که هرساله، دست‌کم چهارصد کارگر مهاجر در قطر کشته می‌شوند.
به تازگی نیز دیده‌بان حقوق بشر از قطر انتقاد کرده که به وعده‌های خود در زمینه بهبود شرایط کارِ مهاجران خارجی عمل نکرده است. پیش از این روزنامه گاردین میزان سوءاستفاده و بهره‌برداری از کارگران خارجی به خصوص کارگران اهل نپال در قطر را با عنوان «برده داری مدرن» توصیف کرده بود.
از سوی دیگر گزارش‌هایی مبنی بر کار اجباری کارگران در ساخت زیربناهای میزبانی جام‌جهانی قطر منتشر شده است. ضبط گذرنامه کارگران، عدم پرداخت حقوق کارگران برای چندین ماه، عدم دسترسی به آب آشامیدنی برای کارگران تنها برخی از نمونه‌های گزارش شده از شرایط غیرانسانی کارگران خارجی در قطر است.
به مانند دیگر کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس، قوانین کار نیز در قطر بسیار ناعادلانه و یک طرفه تنظیم شده است. مطابق قوانین قطر کارگران خود نمی توانند مستقیما برای کارکردن در این کشور ویزا دریافت کنند. هر کارگری به کفیل یا ضامن احتیاج دارد. کار کفالت هم بوسیله شرکتهای واسطه و یا مستقیما بوسیله کارفرمایان انجام میگیرد و این مسئله باعث شده تا بخشی از دستمزد کارگران را شرکتهای واسطه دریافت کنند. همچنین کارگران خارجی در قطر حق تغییر شغل و یا خروج از کشور بدون اجازه کارفرما را ندارند و گذرنامه های آنها در بدو ورود به گرو گرفته میشود.
براساس گزارش‌ها دستمزد متوسط ماهانه کارگران در قطر 275 دلار است و دستمزد کارگرانی که به عنوان خدمتکار در نزد خانواده های قطری مشغول به کار می شوند، از این مبلغ هم کمتر است. از سوی دیگر بیشتر کارگران خارجی در قطر فاقد قرارداد کتبی استخدام هستند و در این باره فقط به توافق شفاهی اکتفا می شود. لذا اگر شرایط دشوار کار، طولانی بودن ساعات کار، دستمزد ناچیز، خشونت کارفرما، کار اجباری، خوابگاههای پر جمعیت و فاقد کمترین امکانات بهداشتی را به این تصویر اضافه کنیم، این کارگران را میتوان بردگان عصر سرمایه به معنای دقیق کلمه نامید.
همچنین بحران سیاسی در روابط قطر و عربستان از خردادماه سال گذشته به شدت بر روی زندگی قطری‌ها تاثیر گذاشته و در این میان کارگران خارجی بیشترین آسیب پذیری را در این شرایط تجربه کرده‌اند.
در واقع از آن جا که سهم قابل توجهی از جمعیت ۲.۷ میلیون نفری قطر را مهاجران و کارگران خارجی حاضر در این کشور تشکیل می‌دهند، افزایش قیمت موادغذایی و کالاهای اساسی پس از بحران اخیر ادامه کار و حداقل شرایط اولیه زندگی برای کارگران را به خطر انداخته است. برخی از این کارگران تصمیم گرفتند به دلیل افزایش شدید هزینه تأمین مواد غذایی بجای دو وعده در روز، یک وعده در روز غذا بخورند و برخی دیگر نیز نسبت به احتمال بازگرداندن اجباری کارگران خارجی به کشورهای مبدأ آنها توسط مقامات قطری به شدت نگران هستند.
سرکوب خشونت بار کارگران در امارات
در امارات متحده عربی نیز، وضعیت کارگران خارجی بسیار اسفناک است. کارگران خارجی که در آبادانی و عمران امارات نقش اساسی داشته اند، امروزه در اردوگاه های متروکه و غيربهداشتی اين اميرنشين ها، بويژه در دوبی، در شرايط سختی زندگی ميکنند.
تقریبا 80 درصد از جمعیت حدود 8 میلیونی امارات متحده عربی، به عنوان دومین اقتصاد بزرگ کشورهای عربی خلیج فارس را کارگران خارجی تشکیل داده‌اند که بسیاری از آنها از جنوب و جنوب شرقی آسیا رهسپار این کشور شده‌اند.
این کارگران تقریبا تمامی فرصت های شغلی مرتبط با کارهای سخت یا مشاغل کم درآمد در ساخت و ساز و خدمات را برعهده دارند، اما از اولیه‌ترین حقوق انسانی برخوردار نمی‌باشند. کارشناسان گفته‌اند که عدم پرداخت دستمزد به کارگران، به ویژه کارگران خارجی در امارات، برای مدت زمان طولانی امری عادی است.
تا کنون طی چند مرحله از جمله در شهریور 1394 همزمان با برپایی نمایشگاه هوایی دوبی، کارگران خارجی با برپایی اعتراضاتی خواستار توجه به حداقل دستمزد و حقوق خود شده‌اند که این اعتراضات نیز با سرکوب خشونت بار پلیس امارات در نطفه خفه شده است.
این کارگران که در بیشتر موارد اتباع هند، پاکستان، بنگلادش و نپال به شمار می‌روند، ميگويند که صاحبکاران، آنها را رها کرده، و قادر نيستند دستمزدهای عقب افتاده خود را دريافت کنند. آنها ميگويند نياز به آب آشاميدنی، برق و پول دارند، و بعلت بی پولی قادر نيستند به کشور خود بازگردند.
در واقع در امارات متحده عربی، قانون به صراحت اعتصاب کارگران بخش خصوصی را منع نمی‌کند، اما به یک کارفرما اجازه می‌دهد تا یک کارگر را به طور موقت به حالت تعلیق درآورد. علاوه بر این دولت ممکن است اجازه کار را لغو کرده و کارگرانی را که برای بیش از هفت روز بدون دلیل موجه غایب بودند، اخراج نماید؛ یا اینکه فرد را از کار کردن در این کشور به مدت یک سال منع کند.
از طرف دیگر در امارات متحده عربی نیز به مانند دیگر کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس وجود قانون کفالت برای کارگران خارجی به ایجاد زمینه سو استفاده از این کارگران منجر شده و از آن جا که جذب کارگران تنها از طریق درخواست کارفرمای اماراتی به عنوان کفیل ممکن است، لذا کارگران خصوصاً زنان و کودکان، تحت هر شرایطی از جمله بدترین شرایط کاری برای اینکه موقعیت کنونی خود را از دست ندهند، سکوت اختیار کرده و تن به انجام هر کاری می‌دهند.
انفعال مجامع حقوق بشری در قبال حقوق کارگران در کشورهای عربی خلیج فارس
با وجود انتقاداتی که برخی مجامع حقوق بشری غربی از وضعیت کارگران خارجی در کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس داشته‌اند، اما به نظر نمیرسد در عمل گام قابل توجهی برای بهبود وضعیت این کارگران دنبال شده باشد.
بسیاری از کشورهای عربی حاشیه خلج فارس به داشتن روابط نزدیک و گرم با کشورهای اروپایی و آمریکا مشهور می‌باشند و در این شرایط گویی ملاحضات به شدت سیاسی غرب در رابطه با کشورهای عربی خلیج فارس باعث شده تا چندان تمرکزی بر نقض آشکار حقوق بشر و بویژه حقوق کارگران صورت نگیرد.
در واقع آنچه که امروز در امیر نشین قطر و دیگر امیرنشینهای حاشیه خلیج و نیز عربستان سعودی بر کارگران خارجی میگذرد پدیده جدیدی نیست. سالهاست که کارگران خارجی از طریق استثمار سرمایه‌داری در این کشورها، در بدترین شرایط زیستی به سر می‌برند، اما هیچ گاه مجامع بین المللی نخواسته‌اند اقدام عملی و موثری را برای پیگیری حقوق آنها دنبال کنند.
به عبارت دیگر حداکثر واکنش کشورهای غربی و مجامع حقوق بشری اروپایی در ارتباط با نقض حقوق کارگران در کشورهای عربی خلیج فارس به انتشار چند بیانیه و گزارش کتبی محدود شده و در این وضعیت چندان بی راه نیست اگر ادعا کنیم که حقوق کارگران در کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس بزرگترین قربانی روابط سیاسی نزدیک این کشورها با غرب است.
بحران دیپلماتیک کویت و فلیپین بر سر کارگران خارجی
پس از آن که ویدئویی از تلاش ماموران سفارت فیلیپین برای نجات جان یک کارگر فیلیپینی در کویت منتشر شد، دولت کویت به شدت به این رفتار سفیر و ماموران دیپلماتیک فیلیپین اعتراض کرد و در حال حاضر کویت از سفیر فیلیپین خواسته است تا حداکثر در مدت یک هفته، این کشور را ترک کند. این اقدام در حالی صورت گرفته که هفته گذشته دولت فیلیپین از کویت بابت ویدیوی پخش شده از کارکنان سفارت فیلیپین عذرخواهی کرده بود.
ویدیوی مذکور کارکنان سفارت را در حال فراری دادن کارگران فیلیپینی از خانه‌های کارفرمایان کویتی نشان می‌دهد. گفته میشود علت انجام این اقدام، بدرفتاری و خشونت کارفرمایان کویتی ذکر شده است. از سوی دیگر انتشار خبرهایی از قتل یک خدمتکار زن و گزارش‌هایی درباره بدرفتاری با زنان خدمتکار فیلیپینی در کویت بالا گرفته و این موضوع منجر به اعتراضات گسترده در فیلیپین شده است.
در حال حاضر دولت فلیپین سفر کارگران این کشور را به کویت ممنوع کرده و رودریگو دوترته، رئیس جمهوری فیلیپین گفته است که ممنوعیت موقت برای سفر کارگران این کشور به کویت، به دائم تبدیل شد و دیگر هیچ کارگری به این کشور عربی نخواهد رفت. براساس آمارها از میان 10 میلیون کارگر فیلیپینی که در خارج از این کشور مشغول بکار هستند، 2 میلیون نفر از آنان در کشورهای عربی مشغول بکار می‌باشند. همچنین گفته شده است که در کویت نزدیک به 262 هزار فیلیپینی کار می‌کنند که از این میان در حدود 60 درصد از این افراد، کارگران منزل هستند.
اعدام کارگران خارجی در عربستان
اما این تنها کویت نیست که در آن‌جا کارگران خارجی و بویژه فیلیپینی از شرایط غیرانسانی خود ناراضی می‌باشند. علاوه بر کویت، کارگران فلیپینی در عربستان نیز نسبت به اوضاع خود بسیار نگرانند. گفته شده در چند ماه گذشته کارگران خانگی فیلیپینی با ارسال پیام‌های جداگانه‌ای از شهر‌های جده، ریاض و دمام عربستان در شبکه‌های اجتماعی، از دولت فیلیپین خواستند که به یاری آنها بیاید و جلوی خرید و فروش آنها و دیگر آزار‌های جسمی و روحی را که درحال تحمل آن هستند، گرفته شود.
همچنین وضعیت دیگر کارگران خارجی در عربستان بارها صدای انتقاد و اعتراض سازمان‌های مادفع حقوق بشر را بلند کرده است. در تابستان گذشته یک کارگر هندی شاغل در عربستان با انتشار مطلبی در توییتر خطاب به "سوشما سواراج" وزیر خارجۀ هند، اعلام کرد حدود 800 کارگر هندی در شهر جدّۀ عربستان سه روز غذایی برای خوردن نداشته‌اند. وی در توییتر خود نوشت: «تعداد زیادی از هندی‌ها در عربستان سعودی و کویت کار خود را از دست داده‌اند، کارفرمایان حقوق آنها را پرداخت نکرده و کارخانه‌ها را تعطیل کرده‌اند. تعداد کارگران هندی که در عربستان سعودی با بحران غذا روبه رو هستند بیش از 10 هزار نفر است.»
همچنین مقامات عربستان سعودی از سال 2013 اقدام به بازداشت و اخراج صدها هزار نفر از کارگران مهاجر در این کشور کرده‌اند. بازداشت گسترده کارگران خارجی در عربستان و نگهداری آنها در کمپ‌های اخراج انتقاد سازمان حقوق بشری عفو بین‌الملل و دیده بان حقوق بشر را برانگیخته، اما اقدامی برای مقابله با این وضعیت انجام نشده است.
در گزارش 36 صفحه ای که از سوی دیده بان حقوق بشر منتشر شده، بازداشت، ضرب و شتم و اخراج مهاجرین ازسوی نیروهای عربستان سعودی منعکس شده است. دیده بان حقوق بشر در این گزارش با 60 کارگر مهاجرکه مجبور به خروج از عربستان سعودی شده اند، گفت و گو کرده است. بر اساس گفته این کارگران آنها پس از بازداشت در مکان های بسیار نامطلوب زندانی شده و مرتب مورد ضرب و شتم قرار گرفته و در نهایت نیز مجبور به اخراج از کشور شده‌اند.
کارشناسان معتقدند عربستان سعودی به صورت عمدی قوانین کار خود را علیه کارگران به گونه‌ای تنظیم کرده که برای کارگران خارجی امکان پیگیری حقوقی بدرفتاری ها و بی عدالتی های صورت گرفته علیه خود را نداشته باشند و کارگران خارجی درصورتی که کار خود را از دست دهند، باید این کشور را ترک کنند.
از سوی دیگر عربستان در آوریل 2013 اصلاحیه ای را پیرامون قانون کار تصویب کرد که بر اساس آن پلیس سعودی این اجازه را پیدا کرد که کارگران مهاجر در این کشور را که برای کارفرمای خاصی کار نمی کنند، مورد ضرب و شتم قرار داده و آنها را بازداشت کرده و سپس از کشور اخراج کند. گفته شده در دو روز ابتدایی تصویب این قانون، بیش از 20 هزار کارگر بازداشت شدند.
در آوریل 2014 نیز مقامات وزارت کشور عربستان، خبر اخراج 427 هزار کارگر خارجی را طی شش ماه تایید کردند و در 4 دسامبر 2014روزنامه های عربستان سعودی از بازداشت نزدیک به 109 هزار کارگر خارجی خبر دادند.
علاوه بر شرایط نامساعد زندگی، پای کارگران خارجی در عربستان حتی به چوبه دار نیز باز شده و روزنامه انگلیسی "آبزرور" در گزارشی در زمستان 2014 اعلام کرد که کارگران زن اندونزیایی بیشترین محکومان به اعدام در عربستان را تشکیل می دهند. براساس این گزارش، شماری از زنان سریلانکایی، فیلیپینی، هندی، و اتیوپیایی نیز در عربستان محکوم به اعدام هستند و در این صورت به نظر می‌رسد عربستان بزرگترین نرخ اعدام اتباع خارجی را در جهان دارا باشد.
برده داری مدرن در قطر
در قطر آن چه باعث شد تا مسئله حقوق و شرایط انسانی کارگران خارجی مورد توجه قرار گیرد، میزبانی این کشور برای رقابت‌های جام جهانی 2022 بود. در حال حاضر حدود دو میلیون کارگر خارجی در قطر زندگی می کنند که اتباع هند و فیلیپین اکثریت آنها را تشکیل می دهند.
با این حال پس از مطرح شدن نام قطر به عنوان میزبان جام جهانی سال 2022 میلادی، فدراسیون بین المللی اتحادیه های کارگری درباره خطر مرگ چهار هزار کارگر خارجی قبل از برگزاری جام جهانی فوتبال سال در دوحه هشدار داد.
گزارش‌ها از قطر حاکی از آن است که شمار بسیار زیادی از کارگران خارجی در شرایط بسیار بد و خطرناکی در پروژه جام جهانی قطر کار می‌کنند. این افراد در اردوگاه‌های کارگری بسر‌می‌برند و شماری از آنان تاکنون در حوادث مختلف هنگام کار جان خود را از دست داده‌اند. در همین ارتباط فدراسیون بین‌المللی اتحادیه‌های کارگری اعلام کرده است که هرساله، دست‌کم چهارصد کارگر مهاجر در قطر کشته می‌شوند.
به تازگی نیز دیده‌بان حقوق بشر از قطر انتقاد کرده که به وعده‌های خود در زمینه بهبود شرایط کارِ مهاجران خارجی عمل نکرده است. پیش از این روزنامه گاردین میزان سوءاستفاده و بهره‌برداری از کارگران خارجی به خصوص کارگران اهل نپال در قطر را با عنوان «برده داری مدرن» توصیف کرده بود.
از سوی دیگر گزارش‌هایی مبنی بر کار اجباری کارگران در ساخت زیربناهای میزبانی جام‌جهانی قطر منتشر شده است. ضبط گذرنامه کارگران، عدم پرداخت حقوق کارگران برای چندین ماه، عدم دسترسی به آب آشامیدنی برای کارگران تنها برخی از نمونه‌های گزارش شده از شرایط غیرانسانی کارگران خارجی در قطر است.
به مانند دیگر کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس، قوانین کار نیز در قطر بسیار ناعادلانه و یک طرفه تنظیم شده است. مطابق قوانین قطر کارگران خود نمی توانند مستقیما برای کارکردن در این کشور ویزا دریافت کنند. هر کارگری به کفیل یا ضامن احتیاج دارد. کار کفالت هم بوسیله شرکتهای واسطه و یا مستقیما بوسیله کارفرمایان انجام میگیرد و این مسئله باعث شده تا بخشی از دستمزد کارگران را شرکتهای واسطه دریافت کنند. همچنین کارگران خارجی در قطر حق تغییر شغل و یا خروج از کشور بدون اجازه کارفرما را ندارند و گذرنامه های آنها در بدو ورود به گرو گرفته میشود.
براساس گزارش‌ها دستمزد متوسط ماهانه کارگران در قطر 275 دلار است و دستمزد کارگرانی که به عنوان خدمتکار در نزد خانواده های قطری مشغول به کار می شوند، از این مبلغ هم کمتر است. از سوی دیگر بیشتر کارگران خارجی در قطر فاقد قرارداد کتبی استخدام هستند و در این باره فقط به توافق شفاهی اکتفا می شود. لذا اگر شرایط دشوار کار، طولانی بودن ساعات کار، دستمزد ناچیز، خشونت کارفرما، کار اجباری، خوابگاههای پر جمعیت و فاقد کمترین امکانات بهداشتی را به این تصویر اضافه کنیم، این کارگران را میتوان بردگان عصر سرمایه به معنای دقیق کلمه نامید.
همچنین بحران سیاسی در روابط قطر و عربستان از خردادماه سال گذشته به شدت بر روی زندگی قطری‌ها تاثیر گذاشته و در این میان کارگران خارجی بیشترین آسیب پذیری را در این شرایط تجربه کرده‌اند.
در واقع از آن جا که سهم قابل توجهی از جمعیت ۲.۷ میلیون نفری قطر را مهاجران و کارگران خارجی حاضر در این کشور تشکیل می‌دهند، افزایش قیمت موادغذایی و کالاهای اساسی پس از بحران اخیر ادامه کار و حداقل شرایط اولیه زندگی برای کارگران را به خطر انداخته است. برخی از این کارگران تصمیم گرفتند به دلیل افزایش شدید هزینه تأمین مواد غذایی بجای دو وعده در روز، یک وعده در روز غذا بخورند و برخی دیگر نیز نسبت به احتمال بازگرداندن اجباری کارگران خارجی به کشورهای مبدأ آنها توسط مقامات قطری به شدت نگران هستند.
سرکوب خشونت بار کارگران در امارات
در امارات متحده عربی نیز، وضعیت کارگران خارجی بسیار اسفناک است. کارگران خارجی که در آبادانی و عمران امارات نقش اساسی داشته اند، امروزه در اردوگاه های متروکه و غيربهداشتی اين اميرنشين ها، بويژه در دوبی، در شرايط سختی زندگی ميکنند.
تقریبا 80 درصد از جمعیت حدود 8 میلیونی امارات متحده عربی، به عنوان دومین اقتصاد بزرگ کشورهای عربی خلیج فارس را کارگران خارجی تشکیل داده‌اند که بسیاری از آنها از جنوب و جنوب شرقی آسیا رهسپار این کشور شده‌اند.
این کارگران تقریبا تمامی فرصت های شغلی مرتبط با کارهای سخت یا مشاغل کم درآمد در ساخت و ساز و خدمات را برعهده دارند، اما از اولیه‌ترین حقوق انسانی برخوردار نمی‌باشند. کارشناسان گفته‌اند که عدم پرداخت دستمزد به کارگران، به ویژه کارگران خارجی در امارات، برای مدت زمان طولانی امری عادی است.
تا کنون طی چند مرحله از جمله در شهریور 1394 همزمان با برپایی نمایشگاه هوایی دوبی، کارگران خارجی با برپایی اعتراضاتی خواستار توجه به حداقل دستمزد و حقوق خود شده‌اند که این اعتراضات نیز با سرکوب خشونت بار پلیس امارات در نطفه خفه شده است.
این کارگران که در بیشتر موارد اتباع هند، پاکستان، بنگلادش و نپال به شمار می‌روند، ميگويند که صاحبکاران، آنها را رها کرده، و قادر نيستند دستمزدهای عقب افتاده خود را دريافت کنند. آنها ميگويند نياز به آب آشاميدنی، برق و پول دارند، و بعلت بی پولی قادر نيستند به کشور خود بازگردند.
در واقع در امارات متحده عربی، قانون به صراحت اعتصاب کارگران بخش خصوصی را منع نمی‌کند، اما به یک کارفرما اجازه می‌دهد تا یک کارگر را به طور موقت به حالت تعلیق درآورد. علاوه بر این دولت ممکن است اجازه کار را لغو کرده و کارگرانی را که برای بیش از هفت روز بدون دلیل موجه غایب بودند، اخراج نماید؛ یا اینکه فرد را از کار کردن در این کشور به مدت یک سال منع کند.
از طرف دیگر در امارات متحده عربی نیز به مانند دیگر کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس وجود قانون کفالت برای کارگران خارجی به ایجاد زمینه سو استفاده از این کارگران منجر شده و از آن جا که جذب کارگران تنها از طریق درخواست کارفرمای اماراتی به عنوان کفیل ممکن است، لذا کارگران خصوصاً زنان و کودکان، تحت هر شرایطی از جمله بدترین شرایط کاری برای اینکه موقعیت کنونی خود را از دست ندهند، سکوت اختیار کرده و تن به انجام هر کاری می‌دهند.
انفعال مجامع حقوق بشری در قبال حقوق کارگران در کشورهای عربی خلیج فارس
با وجود انتقاداتی که برخی مجامع حقوق بشری غربی از وضعیت کارگران خارجی در کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس داشته‌اند، اما به نظر نمیرسد در عمل گام قابل توجهی برای بهبود وضعیت این کارگران دنبال شده باشد.
بسیاری از کشورهای عربی حاشیه خلج فارس به داشتن روابط نزدیک و گرم با کشورهای اروپایی و آمریکا مشهور می‌باشند و در این شرایط گویی ملاحضات به شدت سیاسی غرب در رابطه با کشورهای عربی خلیج فارس باعث شده تا چندان تمرکزی بر نقض آشکار حقوق بشر و بویژه حقوق کارگران صورت نگیرد.
در واقع آنچه که امروز در امیر نشین قطر و دیگر امیرنشینهای حاشیه خلیج و نیز عربستان سعودی بر کارگران خارجی میگذرد پدیده جدیدی نیست. سالهاست که کارگران خارجی از طریق استثمار سرمایه‌داری در این کشورها، در بدترین شرایط زیستی به سر می‌برند، اما هیچ گاه مجامع بین المللی نخواسته‌اند اقدام عملی و موثری را برای پیگیری حقوق آنها دنبال کنند.
به عبارت دیگر حداکثر واکنش کشورهای غربی و مجامع حقوق بشری اروپایی در ارتباط با نقض حقوق کارگران در کشورهای عربی خلیج فارس به انتشار چند بیانیه و گزارش کتبی محدود شده و در این وضعیت چندان بی راه نیست اگر ادعا کنیم که حقوق کارگران در کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس بزرگترین قربانی روابط سیاسی نزدیک این کشورها با غرب است.
مرجع : الوقت
کد مطلب : ۷۲۱۷۸۶
منتخب
۳۰ فروردين ۱۴۰۳
۲۹ فروردين ۱۴۰۳
۲۹ فروردين ۱۴۰۳
۲۸ فروردين ۱۴۰۳
۲۷ فروردين ۱۴۰۳
۲۷ فروردين ۱۴۰۳
۲۶ فروردين ۱۴۰۳
۲۶ فروردين ۱۴۰۳
۲۵ فروردين ۱۴۰۳
پیشنهاد ما
