۰
دوشنبه ۳۱ ارديبهشت ۱۳۹۷ ساعت ۰۴:۳۷
سفر شوکت میرضیایف رئیس جمهور ازبکستان به آمریکا (15 تا 18 می) که اولین سفر وی به یک کشور غربی از زمان رسیدن به پست ریاست جمهوری در سال 2016 و اولین سفر بالاترین مقام ازبک به آمریکا پس از حدود 16 سال می باشد از اهمیت بسزایی برخوردار بود. آخرین سفر رئیس جمهور ازبکستان به ایالات متحده در مارس 2002 توسط اسلام کریمف صورت گرفته بود. روابط واشنگتن- تاشکند طی سال‌های حکومت کریموف بویژه پس از بروز اعتراضات اندیجون و سرکوب معترضان توسط نیروهای امنیتی ازبکستان در سال 2005 به تیرگی گراییده بود اما با روی کار آمدن میرضیایف در سال 2016 پس از مرگ کریموف در سپتامبر همین سال، وی با در پیش گرفتن برنامه اصلاحات سیاسی و اقتصادی خواستار بهتر کردن روابط با غرب و بویژه ایالات متحده شده است. اما به طور حتم این سفر صرفاً به دلیل چرخش در سیاست‌های تاشکند نبوده و ایالات متحده نیز ضرورت‌هایی را در لزوم بازسازی روابط دوسویه احساس می‌کند.
مسئله افغانستان
به طور حتم مسئله افغانستان از مهمترین محورهای مذاکرات دوجانبه در زمینه بهبود روابط و گسترش همکاری‌ها در آینده بوده است. پس از واقعه 11 سپتامبر و عزم آمریکا برای لشگرکشی به افغانستان به بهانه مبارزه با تروریسم و در اصل تلاش برای تثبیت و گسترش هژمونی خود در جهان پسا جنگ سرد، ازبکستان نقش مهمی در پیشبرد اهداف و برنامه‌های آمریکا در منطقه داشت. پایگاه هوایی خان آباد “درجنوب ازبکستان ازسال ۲۰۰۱ تا سال ۲۰۰۵میلادی در اختیار نظامیان قرار داشت. در این پایگاه گروهی از هواپیماهای حمل و نقل نظامی C-۱۴۰ ، ده ها فروند بالگرد نظامی Black -Hauk و هزار و پانصد نفر از نظامیان این کشور مستقر بودند. از این پایگاه برای پشتیبانی از عملیات نظامیان آمریکایی و کشورهای عضو ناتو در افغانستان استفاده می شد. در سال 1388 هزمان با بالا گرفتن شایعات در مورد احتمال بسته شدن پایگاه مهم هوایی آمریکا در قرقیزستان موسوم به «ماناس»، ژنرال دیوید پترائوس فرمانده نیروهای مرکزی آمریکا طی دو سفر به تاشکند مذاکراتی را با اسلام کریموف رئیس جمهور وقت ازبکستان صورت داد تا بتواند شرایط را برای جایگزینی پایگاه خان آباد به جای پایگاه این کشور در قرقیزستان فراهم کند. چون آمریکا به یک پایگاه بزرگ نظامی برای حمایت از عملیات نظامی ناتو در افغانستان نیاز دارد. بااین حال مقامات رسمی سیاسی در تاشکند و واشنگتن ازتایید جایگزینی ازبکستان بجای پایگاه هوایی ماناس خودداری می کردند.
اما در شرایط جدید بروز تیرگی در روابط پاکستان و ایالات متحده بویژه در دوران ترامپ همزمان با استراتژی واشنگتن وی برای افزایش حضور نظامی در افغانستان بر اهمیت بازسازی روابط با تاشکند افزوده است. آمریکا در پاکستان دو پایگاه مهم شمسی و شهباز را در اختیار دارد که با تیره شدن روابط دو طرف آینده امکان تداوم فعالیت نظامی آمریکا در این پایگاه ها در هاله ای از ابهام قرار دارد.
لذا در همین راستا ترامپ در کنفرانس مشترک رسانه ای با میرضیایف گفت که کاخ سفید خواهان تلاش های بیشتر برای ایجاد صلح در افغانستان است که ازبکستان و دیگر کشورهای آسیای میانه باید بخش بیشتری از این بار را بر عهده بگیرند و همچنین دو کشور ر موضوعات اقتصادی و نظامی "بسیار نزدیک به هم" کار می کنند. متقابلاً میرضیایف نیز از "دوران جدیدی از همکاری استراتژیک" بین دو کشور سخن گفت. سفر اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان به تاشکند در آذرماه سال گذشته بویژه قدم مهمی برای ایجاد زمینه‌های بازسازی نقش ازبکستان در پروژه نظامی آمریکا در افغانستان می‌باشد.
رقابت با روسیه
آسیای مرکزی که عمدتاً شامل جمهوری‌های کوچک استقلال یافته از نظام سوسیالیستی شوروی می‌باشند طی دو دهه گذشته محل رقابت قدرت‌های بین‌المللی برای گسترش حوزه نفوذ بوده اند. منطقه‌ای بسیار حائز اهمیت از دیدگاه ژئوپلتیکی در همسایگی دو قدرت مهم جهانی یعنی روسیه و چین، قرابت جغرافیایی با منطقه استراتژیک خاورمیانه و همچنین جایگاه تاریخی به عنوان مسیری مهم برای تجارت بین شرق و غرب. لذا آمریکا گسترش نفوذ در اقمار شوروی سابق خصوصاً از طریق راه اندازی انقلابات رنگی و روی کار آوردن حکومت‌های غرب‌گرا را به عنوان بخشی از استراتژی کلی رویارویی با قدرت‌گیری روسیه و چین در نظر دارد.
بهره‌گیری از نیازمندی‌های اقتصادی، تکنولوژیک و نظامی این کشورها طبیعتاً سیاست اصلی آمریکا برای فراهم کردن جای پا در این منطقه است. در همین راستا کومیل آلامجوف مشاور مطبوعاتی میرضیایف اعلام کرد: بیش از 40 سند همکاری امضا شده که در آن، تقویت روابط دوجانبه در زمینه های مختلف به میزان 8.5 میلیارد دلار در نظر گرفته شده است. همچنین، وزارت تجارت خارجی ازبکستان از امضا تفاهم نامه همکاری با ایالات متحده برای حمایت از عضویت تاشکند در سازمان تجارت جهانی خبر داد. امضای این سند به این معنی است که ایالات متحده از فرآیند عضویت ازبکستان در سازمان تجارت جهانی پشتیبانی می کند از جمله آماده سازی اسناد لازم برای ارسال به WTO، کمک به تجزیه و تحلیل پیامدهای پیوستن این کشور به سازمان تجارت جهانی، صدور گواهینامه نساجی و سایر محصولات ازبک بر اساس هنجارها و استانداردهای بین المللی و ...
در مجموع می‌توان بهبود روابط ازبکستان و غرب را به معنای تشدید رقابت های آمریکا و روسیه در آینده برشمرد.
مسئله افغانستان
به طور حتم مسئله افغانستان از مهمترین محورهای مذاکرات دوجانبه در زمینه بهبود روابط و گسترش همکاری‌ها در آینده بوده است. پس از واقعه 11 سپتامبر و عزم آمریکا برای لشگرکشی به افغانستان به بهانه مبارزه با تروریسم و در اصل تلاش برای تثبیت و گسترش هژمونی خود در جهان پسا جنگ سرد، ازبکستان نقش مهمی در پیشبرد اهداف و برنامه‌های آمریکا در منطقه داشت. پایگاه هوایی خان آباد “درجنوب ازبکستان ازسال ۲۰۰۱ تا سال ۲۰۰۵میلادی در اختیار نظامیان قرار داشت. در این پایگاه گروهی از هواپیماهای حمل و نقل نظامی C-۱۴۰ ، ده ها فروند بالگرد نظامی Black -Hauk و هزار و پانصد نفر از نظامیان این کشور مستقر بودند. از این پایگاه برای پشتیبانی از عملیات نظامیان آمریکایی و کشورهای عضو ناتو در افغانستان استفاده می شد. در سال 1388 هزمان با بالا گرفتن شایعات در مورد احتمال بسته شدن پایگاه مهم هوایی آمریکا در قرقیزستان موسوم به «ماناس»، ژنرال دیوید پترائوس فرمانده نیروهای مرکزی آمریکا طی دو سفر به تاشکند مذاکراتی را با اسلام کریموف رئیس جمهور وقت ازبکستان صورت داد تا بتواند شرایط را برای جایگزینی پایگاه خان آباد به جای پایگاه این کشور در قرقیزستان فراهم کند. چون آمریکا به یک پایگاه بزرگ نظامی برای حمایت از عملیات نظامی ناتو در افغانستان نیاز دارد. بااین حال مقامات رسمی سیاسی در تاشکند و واشنگتن ازتایید جایگزینی ازبکستان بجای پایگاه هوایی ماناس خودداری می کردند.
اما در شرایط جدید بروز تیرگی در روابط پاکستان و ایالات متحده بویژه در دوران ترامپ همزمان با استراتژی واشنگتن وی برای افزایش حضور نظامی در افغانستان بر اهمیت بازسازی روابط با تاشکند افزوده است. آمریکا در پاکستان دو پایگاه مهم شمسی و شهباز را در اختیار دارد که با تیره شدن روابط دو طرف آینده امکان تداوم فعالیت نظامی آمریکا در این پایگاه ها در هاله ای از ابهام قرار دارد.
لذا در همین راستا ترامپ در کنفرانس مشترک رسانه ای با میرضیایف گفت که کاخ سفید خواهان تلاش های بیشتر برای ایجاد صلح در افغانستان است که ازبکستان و دیگر کشورهای آسیای میانه باید بخش بیشتری از این بار را بر عهده بگیرند و همچنین دو کشور ر موضوعات اقتصادی و نظامی "بسیار نزدیک به هم" کار می کنند. متقابلاً میرضیایف نیز از "دوران جدیدی از همکاری استراتژیک" بین دو کشور سخن گفت. سفر اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان به تاشکند در آذرماه سال گذشته بویژه قدم مهمی برای ایجاد زمینه‌های بازسازی نقش ازبکستان در پروژه نظامی آمریکا در افغانستان می‌باشد.
رقابت با روسیه
آسیای مرکزی که عمدتاً شامل جمهوری‌های کوچک استقلال یافته از نظام سوسیالیستی شوروی می‌باشند طی دو دهه گذشته محل رقابت قدرت‌های بین‌المللی برای گسترش حوزه نفوذ بوده اند. منطقه‌ای بسیار حائز اهمیت از دیدگاه ژئوپلتیکی در همسایگی دو قدرت مهم جهانی یعنی روسیه و چین، قرابت جغرافیایی با منطقه استراتژیک خاورمیانه و همچنین جایگاه تاریخی به عنوان مسیری مهم برای تجارت بین شرق و غرب. لذا آمریکا گسترش نفوذ در اقمار شوروی سابق خصوصاً از طریق راه اندازی انقلابات رنگی و روی کار آوردن حکومت‌های غرب‌گرا را به عنوان بخشی از استراتژی کلی رویارویی با قدرت‌گیری روسیه و چین در نظر دارد.
بهره‌گیری از نیازمندی‌های اقتصادی، تکنولوژیک و نظامی این کشورها طبیعتاً سیاست اصلی آمریکا برای فراهم کردن جای پا در این منطقه است. در همین راستا کومیل آلامجوف مشاور مطبوعاتی میرضیایف اعلام کرد: بیش از 40 سند همکاری امضا شده که در آن، تقویت روابط دوجانبه در زمینه های مختلف به میزان 8.5 میلیارد دلار در نظر گرفته شده است. همچنین، وزارت تجارت خارجی ازبکستان از امضا تفاهم نامه همکاری با ایالات متحده برای حمایت از عضویت تاشکند در سازمان تجارت جهانی خبر داد. امضای این سند به این معنی است که ایالات متحده از فرآیند عضویت ازبکستان در سازمان تجارت جهانی پشتیبانی می کند از جمله آماده سازی اسناد لازم برای ارسال به WTO، کمک به تجزیه و تحلیل پیامدهای پیوستن این کشور به سازمان تجارت جهانی، صدور گواهینامه نساجی و سایر محصولات ازبک بر اساس هنجارها و استانداردهای بین المللی و ...
در مجموع می‌توان بهبود روابط ازبکستان و غرب را به معنای تشدید رقابت های آمریکا و روسیه در آینده برشمرد.
مرجع : الوقت
کد مطلب : ۷۲۶۲۹۲
منتخب
۳۰ فروردين ۱۴۰۳
۲۹ فروردين ۱۴۰۳
۲۹ فروردين ۱۴۰۳
۲۸ فروردين ۱۴۰۳
۲۷ فروردين ۱۴۰۳
۲۷ فروردين ۱۴۰۳
۲۶ فروردين ۱۴۰۳
۲۶ فروردين ۱۴۰۳
۲۵ فروردين ۱۴۰۳
پیشنهاد ما
