۰
پنجشنبه ۳ خرداد ۱۳۹۷ ساعت ۱۰:۳۷
تلاش آمریکا برای نزدیک شدن به صدر
کسب بیشترین کرسی در رقابت‌های انتخابات پارلمانی عراق از سوی ائتلاف سائرون به رهبری مقتدی صدر، رخدادی بود که بیش از هر زمان دیگری این شخصیت سیاسی - مذهبی را در کانون توجهات قرار داد. با اعلام نتایج نهایی انتخابات پارلمانی 12 می 2018 (22 اردیبهشت 1397) ائتلاف سائرون که متشکل از نیروهای تحت حمایت صدر، حزب کمونیست و برخی جریان‌های سکولار بود، با کسب 54 کرسی موفق شد به عنوان بزرگ‌ترین جریان وارد چهارمین دوره مجلس ملی عراق شود. هر چند این موفقیت، به معنای پیروزی نهایی سائرون برای ایجاد دولت جدید نیست اما واقعیت آن است که اکنون مقتدی صدر بیش از هر شخصیت سیاسی عراقی دیگری از سوی جریان‌های داخلی و نیز کشورهای خارجی در کانون توجهات قرار گرفته است. در این میان، آمریکا که در سالهای بعد از 2003 همواره به دخالت در تحولات عراق پرداخته، یکی از نیروهایی است که نتایج انتخابات را به هیچ وجه همراستای با منافع خود در عراق نمی‌بیند و به همین دلیل تکاپو برای نجات از این شرایط دشوار را شدت بخشیده است. بر این اساس آمریکایی‌ها با وجود آگاهی از موج گسترده خشم مقتدی صدر از خود همچنان امیدوار هستند که مسیری را برای جلب‌نظر مقتدی بیابند.
در یکی از مهم‌ترین اظهارات زالمای خلیل‌زاد سفیر پیشین آمریکا در عراق و سازمان ملل متحد، در یادداشتی برای روزنامه واشنگتن پست، در 17 می 2018 (27 اردیبهشت 1397) نسبت به حضور صدر در عرصه سیاسی عراق اظهار خوشبینی می‌کند. خلیل‌زاد در نوشته خود تاکید می‌کند که گرایش صدر برای اجرایی کردن قانون اساسی، اصلاح ساختارها و دولت تکنوکرات می‌تواند زمینه‌ها را برای همکاری میان واشنگتن با او ایجاد کند و در صورتی که صدر خواهان همکاری باشد، آمریکا نسبت به این امر رغبت دارد. ایراد این اظهارات از سوی خلیل‌زاد را که هنوز در دستگاه وزارت خارجه آمریکا در حوزه عراق دارای نفوذ است، از دو سیگنال مهم حکایت دارد؛ یکی اینکه آمریکایی‌ها امیدوار هستند زمینه‌ای برای همکاری با صدر پیدا کنند و دیگری اینکه، واشنگتن به نوعی در برهه مذاکرات برای تشکیل کابینه پیامی حمایتی را برای صدر ارسال کرده که آمریکا با او از موضع دشمن برخورد نمی‌کند و حتی در صورت انجام برخی اقدامات حاضر به حمایت از او نیز می‌باشد.
علی رغم تلاش‌های آمریکا برای ایجاد مسیر ارتباط با مقتدی صدر، اما اولاً با نگاهی گذرا به روابط آمریکا و صدر در طول سالهای پس از اشغال نظامی عراق و ثانیاً بررسی دیدگاه سیاسی و بعد شخصیتی صدر می توان چشم انداز واقع گرایانه ای از نتایج اقدامات کاخ سفید برای نزدیک شدن به صدر داشت.
1- پیشینه تاریخی ضدیت مقتدی صدر با آمریکایی‌ها در عراق بعد از 2003
در سال 2003 بعد از سقوط رژیم بعث توسط آمریکا و نیروهای ائتلاف، جریان غالب در عراق بر مبنای همکاری و رویکرد مثبت به مناسبات با واشنگتن بود. در واقع، بخشی بزرگ از جریان‌های سیاسی عراقی در برابر اشغال این کشور توسط آمریکا سکوت در پیش گرفته بودند و مسیر سازش با دولت جرج بوش پسر را به عنوان راهبرد سیاسی خود تعیین کرده بودند. در این وضعیت، مهم‌ترین شخصیت عراقی که به‌شکل صریح خواهان خروج آمریکایی‌ها بود و آن‌ها را به عنوان اشغال‌گر معرفی می‌کرد مقتدی صدر بود.
به ویژه بعد از توقیف 60 روزه نشریه «الحوزه» که توسط مقتدی صدر و طرفداران‌اش منتشر می‌شد و بر علیه آمریکایی‌ها و انگلیسی‌ها مطالبی را منتشر می‌کرد، صدر با ایجاد «جیش المهدی» مسیر مبارزه مسلحانه با نیروهای خارجی به ویژه ارتش آمریکا و انگلیس را در پیش گرفت. جیش المهدی در سالهای بعد از 2003 تا 2008 در شهرهای بغداد، بصره و نجف مبارزه با اشغال‌گری آمریکا را آغاز کرد و تلفات جانی و مالی بزرگی را بر آمریکا و دیگر نیروهای خارجی تحمیل کرد. حتی در سالهای بعد که صدر در سال 2007 فرمان انحلال جیش المهدی را صادر کرد و روند ورود به عرصه معادلات سیاسی و انتخاباتی را در پیش گرفت، مهم‌ترین شرط او برای حضور در دولت نوری‌المالکی نخست‌وزیر عراق، تعیین مدت زمانی دقیق و مرحله‌ای برای خروج نیروهای خارجی از جمله آمریکا در این کشور بود.
ضدیت صدر با حضور و دخالت آمریکایی‌ها در این کشور، حتی در مقطع زمانی بعد از ظهور داعش نیز ادامه داشت و او در چند اظهارنظر خواهان خروج نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا شد و تاکید کرد که عراقی‌ها می‌توانند از خود در برابر داعش دفاع کنند و نیازی به حمایت واشنگتن ندارند. بنابراین اولین و مهم‌ترین علت عدم رضایت مقتدی صدر به همکاری و توافق با آمریکایی‌ها را می‌توان در پیشینه تاریخی، ضدیت مقتدی صدر با آمریکایی‌ها ارزیابی کرد.
2- روحیه ضد اشغال‌گری و استقلال‌خواهی مقتدی صدر
یکی دیگر از محورهایی که امکان همکاری میان صدر و آمریکا را در عرصه عمل ناممکن می‌کند در ارتباط با شعارها و برنامه های اعلا‌شده از سوی مقتدی صدر در چند سال گذشته و روحیه ضد‌اشغال‌گری او است. مقتدی طی چند سال گذشته به ویژه در زمان وقوع تظاهرات دسامبر 2016 طرفداران او در منطقه سبز عراق یعنی در امنیتی‌ترین منطقه بغداد، شعارها و برنامه‌هایی از سوی صدر بیان شد که اساس آن‌ها بر مبنای بازگشت استقلال به کشور و عدم دخالت آمریکایی‌ها از عراق بود. در واقع، مقتدی صدر طی سالیان گذشته تمام موفقیت‌های سیاسی و انتخاباتی خود را در نتیجه طرح ضدیت با اشغال‌گری آمریکایی‌ها در عراق کسب کرده است و اکنون در وضعیت جدید هر گونه سازش او با آمریکایی‌ها دو نیجه مهم را برای او در پی خواهد داشت. نخست اینکه طرفداران و نزدیکان به مقتدی هرگونه توافق و حتی گفتگوی میان او وآمریکایی‌ها را نخواهند پذیرفت و اجازه چنین امری را نخواهند داد و دیگر اینکه در صورت وقوع چنین رخدادی طرفداران و بدنه اجتماعی جریان سیاسی وابسته به مقتدی با ریزشی بزرگ همراه خواهد شد. در نتیجه مدارای صدر در کنش‌های سیاسی آتی خود در ارتباط با آمریکایی بسیار منطقی به‌نظر می‌رسد و حتی احتمال دیدار میان هیات سیاسی وابسته به سائرون و آمریکایی‌ها را نامحتمل می‌کند.
3- رنجش روانشناختی و شخصیتی مقتدی از آمریکایی‌ها
یکی دیگر از ابعادی که زمینه ساز ناامیدی آمریکایی‌ها نسبت به همکاری با مقتدی صدر خواهد شد را می‌توان در ارتباط با تلاش‌های آمریکایی‌ها در چندین مقطع برای ترور مقتدی صدر ارزیابی کرد. در واقع، بر اساس اسنادی که در کتاب جان نیکسون بازجوی ارشد صدام حسین منتشر شده، در سالهای 2005 تا 2007 آمریکا با اصرار جرج بوش رئیس‌جمهوری وقت این کشور، قصد ترور مقتدی صدر را کرده بود. این مساله از نظر روانی نوعی رنجش‌خاطر و فاصله ذهنی مقتدی از واشنگتن را موجب شده که همچنان می‌توان از آن به‌عنوان اهرمی تاثیرگذار در کنش‌های سیاسی آتی او ارزیابی کرد. بنابراین، بسیار بعید به نظر می‌رسد که با توجه به ابعاد روانشناختی و شخصیتی مقتدی صدر، او حاضر به مذاکره و همکاری با کسانی شود که تا 10 سال قبل قصد ترور او را داشتند.
در یکی از مهم‌ترین اظهارات زالمای خلیل‌زاد سفیر پیشین آمریکا در عراق و سازمان ملل متحد، در یادداشتی برای روزنامه واشنگتن پست، در 17 می 2018 (27 اردیبهشت 1397) نسبت به حضور صدر در عرصه سیاسی عراق اظهار خوشبینی می‌کند. خلیل‌زاد در نوشته خود تاکید می‌کند که گرایش صدر برای اجرایی کردن قانون اساسی، اصلاح ساختارها و دولت تکنوکرات می‌تواند زمینه‌ها را برای همکاری میان واشنگتن با او ایجاد کند و در صورتی که صدر خواهان همکاری باشد، آمریکا نسبت به این امر رغبت دارد. ایراد این اظهارات از سوی خلیل‌زاد را که هنوز در دستگاه وزارت خارجه آمریکا در حوزه عراق دارای نفوذ است، از دو سیگنال مهم حکایت دارد؛ یکی اینکه آمریکایی‌ها امیدوار هستند زمینه‌ای برای همکاری با صدر پیدا کنند و دیگری اینکه، واشنگتن به نوعی در برهه مذاکرات برای تشکیل کابینه پیامی حمایتی را برای صدر ارسال کرده که آمریکا با او از موضع دشمن برخورد نمی‌کند و حتی در صورت انجام برخی اقدامات حاضر به حمایت از او نیز می‌باشد.
علی رغم تلاش‌های آمریکا برای ایجاد مسیر ارتباط با مقتدی صدر، اما اولاً با نگاهی گذرا به روابط آمریکا و صدر در طول سالهای پس از اشغال نظامی عراق و ثانیاً بررسی دیدگاه سیاسی و بعد شخصیتی صدر می توان چشم انداز واقع گرایانه ای از نتایج اقدامات کاخ سفید برای نزدیک شدن به صدر داشت.
1- پیشینه تاریخی ضدیت مقتدی صدر با آمریکایی‌ها در عراق بعد از 2003
در سال 2003 بعد از سقوط رژیم بعث توسط آمریکا و نیروهای ائتلاف، جریان غالب در عراق بر مبنای همکاری و رویکرد مثبت به مناسبات با واشنگتن بود. در واقع، بخشی بزرگ از جریان‌های سیاسی عراقی در برابر اشغال این کشور توسط آمریکا سکوت در پیش گرفته بودند و مسیر سازش با دولت جرج بوش پسر را به عنوان راهبرد سیاسی خود تعیین کرده بودند. در این وضعیت، مهم‌ترین شخصیت عراقی که به‌شکل صریح خواهان خروج آمریکایی‌ها بود و آن‌ها را به عنوان اشغال‌گر معرفی می‌کرد مقتدی صدر بود.
به ویژه بعد از توقیف 60 روزه نشریه «الحوزه» که توسط مقتدی صدر و طرفداران‌اش منتشر می‌شد و بر علیه آمریکایی‌ها و انگلیسی‌ها مطالبی را منتشر می‌کرد، صدر با ایجاد «جیش المهدی» مسیر مبارزه مسلحانه با نیروهای خارجی به ویژه ارتش آمریکا و انگلیس را در پیش گرفت. جیش المهدی در سالهای بعد از 2003 تا 2008 در شهرهای بغداد، بصره و نجف مبارزه با اشغال‌گری آمریکا را آغاز کرد و تلفات جانی و مالی بزرگی را بر آمریکا و دیگر نیروهای خارجی تحمیل کرد. حتی در سالهای بعد که صدر در سال 2007 فرمان انحلال جیش المهدی را صادر کرد و روند ورود به عرصه معادلات سیاسی و انتخاباتی را در پیش گرفت، مهم‌ترین شرط او برای حضور در دولت نوری‌المالکی نخست‌وزیر عراق، تعیین مدت زمانی دقیق و مرحله‌ای برای خروج نیروهای خارجی از جمله آمریکا در این کشور بود.
ضدیت صدر با حضور و دخالت آمریکایی‌ها در این کشور، حتی در مقطع زمانی بعد از ظهور داعش نیز ادامه داشت و او در چند اظهارنظر خواهان خروج نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا شد و تاکید کرد که عراقی‌ها می‌توانند از خود در برابر داعش دفاع کنند و نیازی به حمایت واشنگتن ندارند. بنابراین اولین و مهم‌ترین علت عدم رضایت مقتدی صدر به همکاری و توافق با آمریکایی‌ها را می‌توان در پیشینه تاریخی، ضدیت مقتدی صدر با آمریکایی‌ها ارزیابی کرد.
2- روحیه ضد اشغال‌گری و استقلال‌خواهی مقتدی صدر
یکی دیگر از محورهایی که امکان همکاری میان صدر و آمریکا را در عرصه عمل ناممکن می‌کند در ارتباط با شعارها و برنامه های اعلا‌شده از سوی مقتدی صدر در چند سال گذشته و روحیه ضد‌اشغال‌گری او است. مقتدی طی چند سال گذشته به ویژه در زمان وقوع تظاهرات دسامبر 2016 طرفداران او در منطقه سبز عراق یعنی در امنیتی‌ترین منطقه بغداد، شعارها و برنامه‌هایی از سوی صدر بیان شد که اساس آن‌ها بر مبنای بازگشت استقلال به کشور و عدم دخالت آمریکایی‌ها از عراق بود. در واقع، مقتدی صدر طی سالیان گذشته تمام موفقیت‌های سیاسی و انتخاباتی خود را در نتیجه طرح ضدیت با اشغال‌گری آمریکایی‌ها در عراق کسب کرده است و اکنون در وضعیت جدید هر گونه سازش او با آمریکایی‌ها دو نیجه مهم را برای او در پی خواهد داشت. نخست اینکه طرفداران و نزدیکان به مقتدی هرگونه توافق و حتی گفتگوی میان او وآمریکایی‌ها را نخواهند پذیرفت و اجازه چنین امری را نخواهند داد و دیگر اینکه در صورت وقوع چنین رخدادی طرفداران و بدنه اجتماعی جریان سیاسی وابسته به مقتدی با ریزشی بزرگ همراه خواهد شد. در نتیجه مدارای صدر در کنش‌های سیاسی آتی خود در ارتباط با آمریکایی بسیار منطقی به‌نظر می‌رسد و حتی احتمال دیدار میان هیات سیاسی وابسته به سائرون و آمریکایی‌ها را نامحتمل می‌کند.
3- رنجش روانشناختی و شخصیتی مقتدی از آمریکایی‌ها
یکی دیگر از ابعادی که زمینه ساز ناامیدی آمریکایی‌ها نسبت به همکاری با مقتدی صدر خواهد شد را می‌توان در ارتباط با تلاش‌های آمریکایی‌ها در چندین مقطع برای ترور مقتدی صدر ارزیابی کرد. در واقع، بر اساس اسنادی که در کتاب جان نیکسون بازجوی ارشد صدام حسین منتشر شده، در سالهای 2005 تا 2007 آمریکا با اصرار جرج بوش رئیس‌جمهوری وقت این کشور، قصد ترور مقتدی صدر را کرده بود. این مساله از نظر روانی نوعی رنجش‌خاطر و فاصله ذهنی مقتدی از واشنگتن را موجب شده که همچنان می‌توان از آن به‌عنوان اهرمی تاثیرگذار در کنش‌های سیاسی آتی او ارزیابی کرد. بنابراین، بسیار بعید به نظر می‌رسد که با توجه به ابعاد روانشناختی و شخصیتی مقتدی صدر، او حاضر به مذاکره و همکاری با کسانی شود که تا 10 سال قبل قصد ترور او را داشتند.
مرجع : الوقت
کد مطلب : ۷۲۶۹۹۲
منتخب
۳۰ فروردين ۱۴۰۳
۳۰ فروردين ۱۴۰۳
۲۹ فروردين ۱۴۰۳
۲۹ فروردين ۱۴۰۳
۲۸ فروردين ۱۴۰۳
۲۷ فروردين ۱۴۰۳
۲۷ فروردين ۱۴۰۳
۲۶ فروردين ۱۴۰۳
۲۶ فروردين ۱۴۰۳
۲۵ فروردين ۱۴۰۳
پیشنهاد ما
