واکاوی ابعاد سفر «حریری» به ریاض/ سعودی از جان لبنان چه می‌خواهد؟

الاخبار همچنین اعلام کرده است: قرار است حریری کابینه آتی لبنان را تشکیل دهد و معلوم نیست که سفرش به ریاض این مسأله را سخت می کند یا آسان. این روزنامه همچنین می نویسد که تاکنون دیدار حریری با مشاور دیوان پادشاهی عربستان قطعی شده است و مشخص نیست که این سفر متضمن دیدار حریری با مقامات ارشد ریاض همچون بن سلمان نیز خواهد بود یا خیر.

نکته قابل تأمل در سفر سعد الحریری به عربستان، زمان انجام این سفر است. باتوجه به اینکه حریری مأمور به تشکیل کابینه آتی لبنان شده بیم آن می رود که سعودیها بار دیگر به منظور دخالت در امور داخلی لبنان و صدور دستورالعمل هایی درخصوص نوع چینش کابینه حریری را به ریاض فراخوانده باشند. هنوز یاد و خاطره تلاش های فراوان سعودیها برای کنار زدن «میشل عون» از نامزدی ریاست جمهوری لبنان و نشاندن «سمیر جعجع» نامزد ۱۴ مارس بر مسند قدرت از اذهان پاک نشده است.

برهمین اساس، کاملا بدیهی است که این دست مداخلات حتی تا تشکیل کابینه لبنان هم ادامه پیدا کند؛ به ویژه اینکه سعودیها علاوه بر نقش مخرب و مداخله جویانه خود در انتخاب رئیس جمهور لبنان، در انتخابات پارلمانی این کشور نیز مداخلات زیادی را صورت دادند تا بدین ترتیب جریان مورد حمایت آنها یعنی جریان ۱۴ مارس و از همه مهمتر المستقبل به ریاست سعد الحریری در آن پیروز شود.

در همین ارتباط، «جبران باسیل» وزیر خارجه لبنان پیشتر با اشاره به دخالتهای «ولید یعقوب» سفیر عربستان در موضوع انتخابات پارلمانی لبنان گفته بود: «همه کسانی که در عرصه دیپلماتیک فعالیت دارند باید حد و مرز خود را بدانند و از دخالت در مسائل داخلی لبنان اجتناب کنند». افزون بر این، روزنامه «الاخبار» نیز در همین خصوص در گزارشی به نقل از دیپلمات های عرب از تلاش عربستان سعودی برای تاثیرگذاری بر انتخابات لبنان با هدف یکپارچه کردن جریان ۱۴ مارس خبر داده بود.



این روزنامه در همان برهه همچنین از سفر قریب الوقوع هیاتی عالیرتبه سعودی به لبنان خبر داده بود که قرار بود با «سعد الحریری» نخست وزیر این کشور گفت و گو کند تا نظر او را برای اولویت قراردادن گروه های ۱۴ مارس و در صدر آنها حزب «نیروهای لبنان» به رهبری «سمیر جعجع» در فعالیت های انتخاباتی اش جلب کند.
براساس آنچه که گفته شد، دخالت عربستان سعودی در امور داخلی لبنان و به ویژه مسائل سیاسی و سرنوشت ساز این کشور به امری بدیهی تبدیل شده و به نظر می رسد که در جریان سفر قریب الوقوع الحریری به ریاض نیز مطالبات سیاسی سران سعودی از وی در زمینه تشکیل کابینه جدید بار دیگر مطرح شود.

نکته دیگری که وجود دارد، مسأله پیروزی قاطعانه حزب الله لبنان و مقاومت در جریان انتخابات پارلمانی اخیر در این کشور است؛ مسأله ای که سعودیها را به شدت نگران و در عین حال ناامید ساخته است. لذا آنها در چنین شرایطی به دنبال بیشترین بهره برداری از مُهره های تحت نفوذ خود در لبنان ازجمله الحریری برای ضربه زدن به مقاومت و تحت الشعاع قرار دادن پیروزی قاطع آن هستند. سفر قریب الوقوع حریری به ریاض نیز در همین چارچوب قابل تعریف است.

سعودی ها به خوبی می دانند پیروزی حزب الله لبنان و مقاومت در انتخابات پارلمانی این کشور تنها یک پیام مهم و راهبردی دارد و آن پیام این است که مردم لبنان تحت تأثیر مشارکت نیروهای نظامی حزب الله در جنگ های فرامرزی به ویژه در سوریه قرار نگرفته و هیچ نقدی را به دلیل این حضور نظامی در فراسوی مرزهای لبنان به حزب الله وارد نمی دانند.

مقامات سعودی همچنین نیک می‌دانند که اقبال مردمی به سمت حزب الله در لبنان به معنای پذیرش منطق سیاسی حزب الله در مقابله و مواجهه با رژیم صهیونیستی توسط آنها (مردم) است. این ها همان پیام هایی هستند که مسئولان ریاض از نتایج انتخابات لبنان دریافت کرده و اکنون درصدد پاسخگویی به آن برآمده اند. لذا سعد الحریری به عنوان مُهره ای که همواره ارادت خود را به سعودیها ثابت کرده است بهترین کانالی محسوب می شود که ریاض از طریق آن می تواند در قامت این پاسخگویی، برآید.

این مسأله را نیز اضافه کنید که عربستان سعودی و متحدانش به تازگی حزب الله لبنان را تحریم کرده اند. این اتفاق پس از آن رخ داد که ایالات متحده آمریکا شماری از مسئولان و مقامات ارشد حزب الله را تحت تحریم های اقتصادی قرار داد. در واقع، فراخواندن سعد الحریری به ریاض در این برهه و در آستانه تشکیل کابینه قطعه ای از همان پازلِ رویارویی با حزب الله لبنان است و به نوعی مکمّل پروژه تحریم حزب الله محسوب می شود.



یکی از اهداف اصلی و مهم اعلام لیست تحریم ها علیه حزب الله توسط سعودیها به فاصله کمی از اعلام پیروزی مقاومت در انتخابات پارلمانی لبنان، انحراف افکار عمومی از این پیروزی بزرگ بود. سعودیها تلاش کردند با این اقدام، ضمن منحرف کردن افکار عمومی از دستاورد بزرگ مقاومت، به مردم لبنان این پیام را برسانند که تداوم حمایت ها از حزب الله گزینه مناسبی نیست و نتیجه ای جز انزوای لبنان از جامعه عربی و بین المللی ندارد.

از دیگر اهداف ریاض از انجام اقدام خصمانه تحریمی علیه حزب الله تأثیرگذاری بر فرایند تشکیل دولت آینده در لبنان است که قرار است به زودی صورت پذیرد. آنچه که در مسأله دولت آینده لبنان برای سعودی ها بسیار حائز اهمیت است، این است که منافع و مصالح ریاض رعایت شود.

سعودیها  با این تحریم ها به حزب الله هشدار دادند که باید در تشکیل دولت جدید به منافع آن  نیز توجه شود. این هشدار در حالی است که نتایج انتخابات به خوبی گویای آن است که حزب الله به دلیل پیروزی قاطعانه در جریان انتخابات پارلمانی قادر است کابینه ای همسو با رویکردهای خود به ویژه در عرصه سیاست خارجی، تشکیل دهد. براساس آنچه که گفته شد، به هیچ وجه نمی‌توان دو مسأله «تحریم حزب الله» و «فراخواندن حریری به ریاض» توسط سعودیها را مسائلی جدای از هم و بدون ارتباط با یکدیگر تلقی کرد.

در هر صورت، آنطور که به نظر می رسد، سعد الحریری نه از شکست در انتخابات پارلمانی لبنان درس گرفته و نه از تجربه تلخ بازداشت در عربستان سعودی؛ حادثه ای که همین چندی پیش «امانوئل ماکرون» رئیس جمهوری فرانسه تأیید شد. وی در گفتگو با شبکه BFM  به این مسأله اشاره کرده بود. با این حال، سعد الحریری همچنان تحت تأثیر القاءات خاندان سعودی که حتی به خودِ وی نیز رحم نکرده و نخواهند کرد، به فعالیت های سیاسی اش در لبنان ادامه می دهد.

بدون شک با پیروزی حزب الله لبنان و مقاومت در انتخابات پارلمانی لبنان معادلات سیاسی در این کشور به کلی دستخوش تغییر شده و سعودیها دیگر نمی توانند با دیکته کردن خواسته ها و مطالبات مداخله جویانه خود به عنصر تحت امرشان یعنی سعد الحریری، روند تحولات سیاسی لبنان را مطابق میل خود تغییر دهند. لذا شرایط امروز حاکم بر لبنان با آنچه که تا پیش از انتخابات پارلمانی شاهد آن بودیم کاملا متفاوت است و این همان چیزی است که از ذهن مقامات سعودی مغفول مانده است.