درماندگی کاخ سفید در برابر حشدالشعبی و محور ضدآمریکایی در عراق

 **

 انتخابات پارلمانی جدید عراق در 12 می 2018 (22 اردیبهشت 1397) را می‌توان برگی جدید در تاریخ تحولات سیاسی - اجتماعی این کشور ارزیابی کرد. مهم‌ترین مشخصه‌های این دوران جدید را می‌توان در چهار محور مورد مدّاقه قرار داد. اولین محور اینکه عراقی‌ها موفق شدند در 4 سال مبارزه نفس‌گیر، بزرگ‌ترین گروه تروریستی تاریخ یعنی داعش را شکست دهند و مجددا کنترل تمام محدوده سرزمینی کشور خود را در دست بگیرند. دوم اینکه در 17 اکتبر 2017 پس از ورود ارتش، نیروهای حشد الشعبی، نیروهای ضد ترور و پلیس فدرال عراق، به کرکوک و دیگر مناطق مورد منازعه در استان‌های صلاح‌الدین، دیاله، نیننوی و کرکوک، توطئه تجزیه این کشور با شکست مواجه شده و حاکمیت بغداد به سراسر کشور بازگشت.

سومین تحول بزرگ در عراق بعد از انتخابات، گسترش روح استقلال‌خواهی و مدیریت داخلی کشور در میان جریان‌های سیاسی این کشور بود. بر این مبنا که سیاسیون عراقی در مرحله جدید به این باور رسیدند که دیگر حضور نیروهای خارجی از جمله آمریکا در این کشور در تضاد با روح استقلال و حاکمیت ملی عراق است و از این جهت می‌بایست آمریکا صحنه سیاست را در این کشور ترک کند. در نهایت، ظهور بازیگران جدید در صحنه سیاست عراق را می‌توان چهارمین ویژگی برگ جدید تاریخ تحولات سیاسی - اجتماعی عراق بعد از انتخابات ارزیابی کرد. در مقطع جدید بازیگرانی وارد عرصه شدند که در گذشته جایگاهی محدود در ساختار قدرت پارلمانی و سیاسی عراق داشتند اما در عرصه جدید این بازیگران توانستند با شعارهای مناسب با خواست مردم موفق به جذب آرا عمومی شوند..

در این میان، می‌توان به نیروهای وابسته و حاضر در حشد الشعبی اشاره کرد که در دوران مبارزه با داعش بیشترین نقش را در شکست این گروه تروریستی ایفا کردند. نیروهای وابسته به حشد الشعبی در انتخابات پارلمانی 12 می 2018 در قالب ائتلاف »فتح» در رقابت‌ حاضر شدند و با کسب 47 کرسی، یعنی دومین رای بزرگ پس از ائتلاف سائرون به رهبری مقتدی صدر با 54 کرسی، نشان دادند که بازیگران جدید صحنه سیاست عراق، بدون تردید آن‌ها می‌باشند. سازمان بدر به رهبری هادی العامری با کسب 20 کرسی و عصائب اهل حق به رهبری قیس خزعلی با 15 کرسی در مقام مهم‌ترین جریان‌های حاضر در ائتلاف بدر نشان دادند که از پشتوانه‌ای بزرگ در میان شهروندان و جامعه عراق برخوردار هستند.

متعاقب کسب این میزان کرسی پارلمانی از سوی نیروهای برخواسته از درون حشدالشعبی، جریان‌های ضد محور مقاومت در عراق، به‌طور محسوس تلاش‌ها برای ضدیت با این نیروها را آغاز کردند. در مهم‌ترین اقدام نیز شاهد بودیم که اخیرا کنگره آمریکا در اقدامی مداخله جویانه سه جزیان حاضر در نیروهای حشدالشعبی، شامل عصائب اهل الحق به رهبری «قیس الخزعلی» و جنبش «=النجباء» به رهبری «اکرم الکعبی» و حزب الله عراق را در لیست گروههای تروریستی قرار داد. بعد از رسانه‎‌ای شدن این تصمیم کنگره آمریکا، اکنون این پرسش مطرح می‌باشد که واشنگتن از این اقدام چه اهداف و نیاتی دارد؟ چرا تنها در فاصله چند روز از اعلام نتایج نهایی انتخابات آمریکا می‌بایست جریان‌های حاضر در حشد الشعبی را در فهرست گروههای تروریستی قرار دهد؟ در بررسی این مساله ضروری است که در سه محور تصمیم اخیر کنگره مورد بررسی قرار گیرد.
 
1- تضعیف محور ضدآمریکایی در عراق

اولین و مهم‌ترین هدف آمریکا از قراردادن جریان‌هایی همچون عصائب اهل حق، جنبش النجباء و حزب الله عراق در لیست گروههای تروریستی را می‌توان تلاش این کشور برای تضعیف محور ضدآمریکایی در عراق دانست. بر اساس اعلام نتایج نهایی دو ائتلاف سائرون به رهبری مقتدی صدر و ائتلاف الفتح به رهبری هادی العامری رتبه‌های اول و دوم را به ترتب با 54 و 47 کرسی کسب کردند. این امر به صراحت بدین معنا بود که دو جریان اصلی پیروز در انتخابات عراق، جریان‌هایی ضد آمریکایی بوده و هستند. متعاقب انتخابات بود که مقتدی صدر و هادی العامری با صراحت از ضرورت پایان حضور نیروهای آمریکایی سخن به میان آوردند و حضور آمریکا در عراق را اشغال‌گری نامیدند. علاوه براین، مقتدی صدر در سال‌های بعد از 2003 مهم‌ترین نیرویی بود که در مقام اشغال‌گری آمریکا ایستادگی کرد و با مبارزات مسلحانه خود علیه اشغال‌گران، خواستار حفظ استقلال عراق بود.

در این شرایط دولت آمریکا که از پیروزی ائتلاف‌های مشخصا ضدآمریکایی غافلگیر شد، از طریق کنگره سیاست اعمال تحریم و تروریست نامیدن گروههای وابسته به ائتلاف فتح را در پیش گرفت. در همین راستا، جنبش عصائب اهل حق که با کسب 15 کرسی، یکی از بزرگ‌ترین جریان‌های حاضر در پارلمان عراق را تشکیل می‌دهد در لیست گروههای تروریست قرار داد. در مقابل این اقدام آمریکا، جنبش عصائب اهل الحق، با انتشار بیانیه ای در واکنش به تصمیم کنگره آمریکا مبنی بر تروریستی خواندن این جنبش، تهدید کرد که «واشنگتن بهای سیاست‌های کثیف خود را خواهد پرداخت.» این واکنش نشان می‌دهد که آمریکا به وضوح نگران قدرت‌گیری هرچه بیشتر محور ضد آمریکایی در عراق است و در مقابل جریان‌های حاضر در این محور حاضر نیستند به آسانی از اراده و خواست خود در ضدیت با اشغال‌گری واشنگتن کوتاه بیایند و به‌طور حتم راهبرد آمریکا نخواهد توانست که به جایگاه مردمی این گروهها ضربه وارد کند.
 
2- فراهم کردن زمینه برای اعمال نفوذ در حکومت آینده عراق

دیگر هدف آمریکایی‌ها از قرار دادن جریان‌های حاضر در حشدالعبی از جمله عصائب اهل حق در لیست گروههای تروریستی، تلاش برای ایجاد زمینه‌های دخالت در حکومت آینده عراق می‌باشد. بیانیه عصائب اهل حق به وضوح به این امر اشاره می‌کند. در بخشی از بیانیه عصائب اهل حق آمده است: نخستین نتیجه این سیاست‌ها از دست رفتن اعتماد بین‌المللی به واشنگتن است. گروه مذکور به رهبری قیس خزعلی در این بیانیه، از وزارت امور خارجه عراق خواسته است تا اقدامات لازم را علیه سفارت آمریکا در بغداد اتخاذ کند. عصائب اهل الحق همچنین تصمیم آمریکا را دخالت در امور داخلی عراق دانسته و از دولت این کشور نیز خواسته تا موضعی روشن و قاطعانه در قبال این گونه سیاست‌ها اتخاذ کند. در واقع، آمریکا با قرار دادن برخی گروههای عراقی در لیست گروههای که در راستای منافع این کشور عمل نکنند؛ قصد دارد زمینه را برای دست‌اندازی و دخالت در امور سیاسی کشور عراق ایجاد کند. بدین شرح که از یک سو مانع از حضور این گروهها در حکومت آتی عراق شود و از سوی دیگر به بهانه مقابله و تحریم این گروهها در امور کشور عراق دخالت کند.
 
3- معیارهای دوگانه آمریکا در مبارزه با تروریسم

دیگر بُعدی که می‌توان تصمیم اخیر کنگره آمریکا در قرار دادن عصائب اهل حق، جنبش النجباء و حزب الله عراق در لیست گروههای تروریستی را بر اساس آن تحلیل کرد، سیاست یک بام و دو هوای آمریکا در مبارزه با تروریسم است. واقعیت آن است که عصائب اهل حق به شکل ویژه و حشدالشعبی در حالت عام، بزرگ‌ترین نقش را در صحنه سیاسی کشور عراق در مبارزه با تروریسم و داعش ایفاء کرده‌اند اما با نادیده گرفتن این واقعیات، آمریکا تنها بر اساس منافع و در راستای حفظ منافع رژیم صهیونیستی، این گروهها را در لیست ترور قرار می‌دهد.

 در همین زمینه می‌توان به استدلال «احمد الکنانی» از رهبران فراکسیون «صادقون» وابسته به «عصائب اهل الحق» در پارلمان عراق اشاره کرد. او بر این بارو است که این اقدام بیانگر شکست دولت آمریکا است و ثابت می‌کند که عصائب اهل حق در مسیر درست در حال حرکت است. اکنانی طی اظهاراتی اعلام می‌کند: الحشد الشعبی یک نهاد مستقل و بر اساس قانون مصوب پارلمان عراق؛ زیر نظر فرماندهی کل نیروهای مسلح است و هر کسی که عصائب اهل الحق را تروریست می‌داند باید دلیل و مدرک آن را ارائه کند. عصائب اولین گروهی بود که توانست تروریسم را مهار کند. در تایید اظهارات این مقام عضو جنبش عصئب اهل حق، می‌توان تاکید کرد که آمریکایی‌ها همچنان بر معیارهای دوگانه خود در مبارزه و شناسایی با تروریسم ادامه می‌دهند. در شرایطی که بسیاری از کشورهای دوست آمریکا در منطقه، از جمله سعودی‌ها در سال‌های اخیر بیشترین نقش را در حمایت از تروریسم داشته‌اند، گروهی همچون حشدالشعبی که بزرگ‌ترین نیرو در  مبارزه با تررویسم بوده، در لیست گروههای تروریستی قرار می‌گیرد اما در مقابل ریاض سکوت اتخاذ می‌شود.