عربستان و کودک کشی در یمن، آزمون استقلال سازمان ملل

از سوی دیگر «هنریتا فور» مدیر جدید اجرایی صندوق کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف) در بیانیه ای که همزمان با گزارش اخیر سازمان ملل منتشر شده، اعلام کرد که تجاوز امارات و عربستان به یمن موجب کشته شدن بیش از دو هزار و 200 کودک شده است و این درحالی است که امروز یک میلیون تن از کودکان یمن از زمان شروع این حملات از سال 2015 تاکنون نیازمند به کمک های غذایی، پزشکی، آموزشی و بهداشتی هستند.

مدیر اجرایی سازمان یونیسف در ادامه ی بیانیه اش که در پایگاه اطلاع رسانی یونیسف منتشر نمود، اعلام کرد: «من تازه از سفرم به عدن و صنعاء برگشتم و دیدم که ممکن است سه سال جنگ تهاجمی بعد از فقدان دهه ها توسعه، اظهار نادانی مزمن جهانی چه بر سر کودکان آورده باشد؛ از مدارس اخراج شوند و از روی اجبار در معرض جنگ قرار بگیرند.»

این گزارش‌ها و اعلام نگرانی‌ها علیه وضعیت یمن در شرایطی است که هیچ چشم اندازی روشنی از سوی سعودی‌ها برای پایان دادن به این جنگ نابرابر دیده نمی‌شود.
 
نگاه سطحی سازمان ملل به عمق فاجعه
آن چه در گزارش اخیر دبیر کل سازمان ملل قابل توجه است محدود کردن آمار این گزارش به تلفات تنها یک سال گذشته ک.ئکان در یمن است. این گزارش اگرچه بنای خود را اعلام اسامی کشورهای قرار گرفته در فهرست سیاه نقض کودکان قرار داده، اما در عین حال بسیار محافظه‌کارانه و همراه با نوعی مواضع دو پهلو به تشریح وضعیت یمن پرداخته است.

در واقع در حالی که وضعیت در یمن از مرز بحران گذشته و به فاجعه انسانی تبدیل شده، دبیرکل سازمان ملل تنها به آمار تلفات کودکان اشاره کرده و ائتلاف عربی (نه عربستان) را به گونه‌ای مورد انتقاد قرار داده که بخشی از اقدامات غیرانسانی که با مسئولیت مستقیم ریاض در یمن در حال انجام است در عمل نادیده گرفته شده و به سایر ابعاد فاجعه انسانی در یمن از جمله وضعیت معیشت، بهداشت و آموزش کودکان اشاره‌ای نداشته است.

انتقاد از گزارش دبیر کل سازمان ملل در مورد کودکان یمنی حتی کار را بدان جا رساند که دیده‌بان حقوق بشر اعلام کرد «لیست سیاهی» که توسط آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل منتشر می‌شود دارای معیار دوگانه نگران کننده‌ای است و برخی از طرف‌ها در این لیست درج می‌شوند و برخی دیگر به شکل غیرقابل توجیه درج نمی‌شوند.

به اعتقاد دیده‌بان حقوق بشر؛ گزارش اخیر دبیرکل سازمان ملل درباره کودکان یمنی بدعت خطرناکی است چراکه از اهمیت نقض حقوق توسط برخی کشورها کاسته شده یا این اقدامات نادیده گرفته شده است.

در عین حال بیشتر این انتقادات متوجه بخشی از گزارش است که در آن گوترش نام ائتلاف سعودی را از لیست طرف‌هایی که حملاتی را به مدارس و بیمارستان‌ها انجام می‌دهند حذف کرده و در کمال ناباوری مدعی شده که ائتلاف عربی تدابیری را برای حمایت از کودکان یمن اتخاذ کرده است. در همین ارتباط نیز دیده‌بان حقوق بشر این بخش از گزارش را توهم خوانده است.
 
گزارش بی پشتوانه
اما آن چه به کاهش اعتبار گزارش اخیر دبیرکل سازمان ملل در مورد یمن منجر می‌شود، نتیجه این گزارش است.
بسیار منطقی است که پس از انتشار این گزارش و در نتیجه انتشار آن، حداقل اقداماتی برای پیگیری فاجعه انسانی در یمن و رسیدگی به اقدامات کشورهای متهم به نقض حقوق کودکان یمنی از جانب شورای حقوق بشر سازمان ملل انجام شود، اما در عمل هیچگاه دولت ریاض و کشورهای عضو ائتلاف عربی بدلیل اقدامات جنگی در یمن مورد تحقیق و بازپرسی بین‌المللی از سوی مجامع رسمی حقوق بشری وابسته به سازمان ملل قرار نگرفته‌اند.

همچنین این گزارش سازمان ملل می‌تواند برای پیگیرد قضایی عربستان در دیوان بین‌المللی کیفری مورد استفاده قرار گیرد، اما هیچگاه این اقدام نیز از سوی سازمان ملل دنبال و پیگیری نشده است.

در واقع سازمان ملل که با سیاست‌های ضد و نقیض خود از یکسو اقدامات ضدحقوق بشری عربستان سعودی علیه کودکان و زنان یمنی را بصورت شفاهی محکوم می‌کند و از سوی دیگر گام عملی را برای پیگیری این اتهامات دنبال نمی‌کند، نتوانسته است مانع از تداوم جنایات عربستان در یمن شود و همین ناتوانی سازمان ملل باعث شده تا مقامات ریاض گزارش‌های سازمان ملل درباره یمن را همزمان با ادامه جنگ و فاجعه انسانی زیرسئوال ببرند، همان گونه که هفته گذشته پس از انتشار گزارش دبیرکل سازمان ملل در مورد یمن، سرهنگ ارتش عربستان، «ترکی المالکی» که به عنوان سخنگوی ائتلاف سعودی شناخته می‌شود، گزارش اخیر سازمان ملل درباره یمن را مجموعه‌ای از «اطلاعات اشتباه» توصیف کرد.

به عبارت دیگر از زمان آغاز جنگ عربستان علیه یمن تا کنون طی چهار نوبت، نام عربستان در فهرست سیاه سازمان ملل قرار گرفته، اما در عمل اانتشار این فهرست نتیجهای در بر نداشته است.

در نوبت اول در مهر ماه 1394 سازمان ملل در گزارش سالانه خود درباره کودکان در درگیری‌های مسلحانه،رسماً نام ائتلاف متجاوز سعودی را به‌دلیل کشتار کودکان یمنی، در لیست سیاه ناقضان حقوق کودکان قرار داد و پس از مدتی این گزارش بدون هیچ نتیجه‌ای به فراموشی سپرده شد.

بعد از آن در خردادماه 1395  پس از آنکه نام عربستان سعودی و کشورهای همپیمانش در تجاوز به خاک یمن، برای دومین بار در فهرست سیاه سازمان ملل برای ناقضان حقوق کودکان در مناطق جنگی قرار گرفت، ریاض فشارهای خود بر سازمان ملل برای حذف نامش از این لیست تشدید کرد و بعد از تهدید و فشار مقامات سعودی و رایزنی‌های عربستان در راهروهای سازمان ملل بود، که بان کی مون دبیرکل سازمان ملل ناگزیر شد، با صدور بیانیه‌ای وتنها با هدف جلب رضایت کشور پادشاهی عربستان سعودی، اعلام کند  که نام ائتلافی را که عربستان سعودی برضد تروریسم برعهده دارد، از فهرست سیاه ناقضان حقوق کودکان به صورت "موقت" به منظور بررسی آتی این مساله حذف می‌کند. این اقدام سازمان ملل اگرچه موجی از محکومیت‌های جهانی را به همراه داشت، اما واکنش‌ها در همان حد محکومیت‌‌های شفاهی باقی ماند.

سرانجام در دوره گوترش به عنوان دبیرکل جدید سازمان ملل پس از بان کی مون، در مهرماه 1396 و در حال حاضر در تیرماه 1397 برای سومین و چهارمین نوبت متوالی نام عربستان در میان نقض کنندگان حقوق کودکان دیده می‌شود، اما همچنان به مانند قبل این گزارش‌ها فراتر از انتشار در خبرگزاری‌ها نخواهد رفت و به مانند گذشته سازمان ملل ناتوان از پیگیری عملی موضوع است.
 
تقلیل فاجعه انسانی یمن به درگیری داخلی
همچنین آن چه در گزارش اخیر دبیرکل سازمان ملل و سایر گزارش‌های سازمان‌های بین‌المللی در مورد یمن بسیار برجسته به نظر می‌رسد، منحرف کردن موضوع یمن از تجاوز غیرقانونی خارجی به استقلال و حاکمیت ملی یک کشور عضو ناشی از سیاست های مداخله گرایانه عربستان سعودی و دولت های عربی و غربی حامی آن به یک درگیری داخلی است.

هم گزارش دبیر کل سازمان ملل و هم سایر گزارش‌های مجامع غربی در مورد یمن تلاش دارند تا فاجعه انسانی و بحران حقوق بشری ناشی از تجاوز ائتلاف نظامی عربستان را به درگیری داخلی محدود کنند که نتیجه اختلافات داخلی در یمن است. در این صورت نقش عربستان نه به عنوان عامل جنگ بلکه به عنوان حامی یکی از طرف‌های درگیر در جنگ کاهش می‌یابد و در عمل اتهامات علیه عربستان به عنوان عامل درجه دو تقلیل خواهد یافت.

این در حالی است که عربستان خود بصورت مستقیم وارد جنگ علیه مردم یمن شده و آن چه تحت عنوان حمایت از دولت سابق منصور هادی از سوی ریاض عنوان می‌شود، تنها محدود به بخش کوچکی از اطرافیان رئیس جمهور فراری یمن به شمار می‌رود نه مردم یمن.

امروز بمباران ائتلاف نظامی عربستان علیه مردم یمن که بصورت روزانه انجام می‌شود، علیه ارتش و دولت مستقر در صنعا می‌باشد و در عمل ریاض خود را در مقابل ارتش یمن قرار داده است. در این صورت انحراف موضوع یمن به درگیری داخلی در حقیقت نادیده گرفتن واقعیت میدانی در صحنه جنگ یمن است. لذا آن چه که گزارش های سازمان ملل را از جانبداری تبرئه میکند نام بردن صریح از ائتلاف عربی به عنوان «متجاوز» است که تاکنون مورد بی اعتنایی از سوی گزارش های این سازمان قرار گرفته است.