جنبش‌های اسلامی معاصر از جمله جنبش‌های ضد هژمونیکی محسوب می‌شوند که در فرآیند تکاملی آن‌ها، برخورداری از ایدئولوژی، رهبری کاریزماتیک و تشکیلات سازمانی منسجم در ماهیت کنشگری آنان حائز اهمیت است. ایدئولوژی، تعیین‌کننده آرمان‌ و استراتژی‌ جنبش‌های اسلامی است که در جذب توده‌ها و آماده نمودن آنان برای کنش فعالانه مؤثر است. در این راستا نقش رهبری در تدوین، تفسیر و تحول ایدئولوژی از یک‌سو و برپایی تشکیلات سازمانی منسجم و منعطف، جهت هدایت و جذب توده‌های مردمی به سمت کنش دینی ـ سیاسی قابل توجه است. با توجه به این‌که دو جنبش اخوان‌المسلمین و حزب‌الله از جمله جنبش‌های اسلامی هستند که سابقه چند دهه فعالیت سیاسی ـ تشکیلاتی دارند اما به نظر می‌رسد که جنبش حزب‌الله لبنان به دلیل بهره‌مندی از مؤلفه‌هایی چون ایدئولوژی انعطاف‌پذیر، ساختار تشکیلاتی منسجم، رهبری کاریزماتیک و استراتژی‌های عمل‌گرایانه نسبت به اخوان‌المسلمین در جذب توده‌های مردمی و تأثیرگذاری بر عرصه قدرت سیاسی، کنش فعالانه‌تر و مؤثرتری را از خود به نمایش گذاشتهاست.

برای مشاهده کامل مقاله کلیک کنید.



نویسندگان:
سمیه حمیدی: دانشگاه بیرجند- دانشکده ادبیات و علوم انسانی- گروه علوم سیاسی
 پیمان زنگنه: مربی گروه علوم سیاسی دانشگاه بیرجند
مجله دانش سیاسی - دوره 13، شماره 26، پاییز و زمستان 1396.