۰
سه شنبه ۹ مرداد ۱۳۹۷ ساعت ۰۹:۰۷
کارشناس مسائل شبه قاره:
قدرت الله الیکایی کارشناس مسائل شبه قاره در یادداشتی برای «الوقت» نتایج انتخابات مجلس ملی پاکستان را تحلیل و پیامدهای نخست‌وزیر احتمالی عمران خان را در دو سطح سیاست خارجی و داخلی مورد بررسی قرار داد. الیکایی در یادداشت خود تصریح می‌کند: انتخابات پارلمانی پاکستان در سوم مرداد ماه 1397 (25 جولای 2018 ) برگزار گردید که از جمعیت 207 میلیونی پاکستان 106 میلیون نفر واجد شرایط رای دادن بودند و از این جمعیت 55 درصد واجدین شرایط در این انتخابات شرکت کردند. این آمار با توجه به ترس و وحشتی که از عملیات‌های تروریستی به وجود آمده بود آمار قابل قبولی می‌باشد. با تمام این اوصاف، نتایج انتخابات پارلمانی پاکستان را تا حدودی می‌توان غیرمنتظره ارزیابی کرد. در این انتخابات حزب تحریک انصاف به رهبری عمران خان موفق شد با 116 کرسی در مجلس ملی پاکستان شانس اول را برای تصاحب پست نخست‌وزیری داشته باشد. با کسب این تعداد آراء با توجه به اینکه برای تشکیل دولت حداقل به 137 کرسی نیاز است بعید است حزب تحریک انصاف برای تشکیل دولت مشکلی به وجود بیاید؛ زیرا عمران خان در ائتلاف با دیگر احزاب و شخصیتهای مستقل برای رسیدن به این حد نصاب مشکل خاصی نخواهد داشت.
از سوی دیگر نکته قابل توجه در انتخابات اخیر پارلمان پاکستان شکست سخت حزب مسلم لیگ به رهبری نواز شریف است. در انتخابات سال 2013 حزب مسلم لیگ 126 کرسی را کسب کرد و توانست بدون هیچ مشکلی دولت را تشکیل دهد اما در انتخابات اخیر تنها 64 کرسی را کسب کرده است. متهم شدن نواز شریف به فساد مالی در پرونده پاناما، حملات بی امان عمران خان و برخورد سخت قوه قضاییه با نواز شریف و اطرافیان وی را می‌توان از مهم‌ترین دلایل تحمیل چنین شکست بزرگی بر حزب مسلم لیگ ارزیابی کرد.
یکی دیگر از نکات قابل تحلیل پیرامون انتخابات پارلمانی پاکستان را می‌توان افزایش آراء «حزب مردم پاکستان» به رهبری بلاول بوتو ارزیابی کرد. این حزب در مجلس ملی پیشین پاکستان 33 کرسی را در اختیار داشت اما در انتخابات اخیر موفق شد 43 کرسی کسب کند. در مجموع، بزرگ‌ترین پیروزی را می‌توان متعلق به حزب تحریک انصاف دانست که 30 کرسی آن در مجلس ملی پیشین به 116 کرسی افزایش یافته است.
چالش بر سر نتایج انتخابات
متعاقب اعلام نتایج سوم مرداد ماه مجلس ملی پاکستان، برخی از احزاب به ویژه شهباز شریف برادر کوچکتر نواز شریف، نخست وزیر سابق پاکستان و رییس حزب مسلم لیگ، در ابتدا این نتایج را رد و مدعی شد که نتایج انتخابات ربوده شده و تقلب صورت گرفته است اما در ادامه، شکستش در این انتخابات را پذیرفت و اعلام کرد که حزب وی در نظر دارد با قرار گرفتن در موضع احزاب اپوزیسیون در مجلس ملی، به آنچه تقلب در انتخابات می نامد، اعتراض کند ،همچنین وی به سراغ نمایندگان احزاب بازنده دیگر رفت تا برای یک راهبرد اعتراضی تصمیم‌گیری کنند.
همچنین حزب مجلس متحده عمل(MMA) متشکل از حزب جمعیت علمای اسلام شاخه فضل الرحمن، حزب جماعت اسلامی و حزب شیعه تحریک اسلامی به رهبری مولانا فضل الرحمن با انتشار بیانیه ای با رد نتایج انتخابات و رد پیشنهاد شمارش مجدد آرای حوزه هایی که امکان بروز تقلب در آن است، اعلام کرد که نتایج انتخابات در سراسر کشور غیرقانونی و غیر قابل قبول است اما با توجه به نوع واکنش‌ها و سوابق مولانا فضل الرحمن به نظر می‌رسد در آینده وی نیز نتایج انتخابات را خواهد پذیرفت و احتمالا سهمی در قدرت را تصاحب خواهد نمود. در مجموع بنظر می‌رسد به مرور زمان این احزاب، علی الخصوص حزب مسلم لیگ نتایج انتخابات را پذیرفته و برای تشکیل دولت جدید به ویژه در ایالت پنجاب با حزب پیروز همکاری خواهد نمود.
همچنین، با توجه به موضع قاطع کمیسیون برگزاری انتخابات در حمایت از سالم بودن روند برگزاری رای گیری و حمایت دبیر کل سازمان ملل از انتخابات پارلمانی پاکستان و اظهارات رئیس هیات اعزامی بازرسان اتحادیه اروپا مبنی بر اینکه نحوه برگزاری انتخابات سراسری پاکستان رضایت بخش بوده و از نگاه بازرسان این اتحادیه، انتخابات در سلامت کامل برگزار شده و از طرفی پیامهای تبریک کشورها بنظر می‌رسد انتقادات فروکش کرده و نتایج پذیرفته خواهدشد.
تحلیل مواضع عمران خان پس از پیروزی در انتخابات
در سطحی دیگر، مواضع عمران خان قبل و بعد از انتخابات را می‌توان بسیار قابل توجه و با اهمیت ارزیابی کرد. عمران خان در سطح سیاست خارجی قبل از برگزاری انتخابات نیز بر این امر تاکید داشت که می‌بایست با همسایگان علی‌الخصوص جمهوری اسلامی ایران و افغانستان روابط حسنه برقرار شود و در همین رابطه پس از پیروزی در انتخابات نیز در یک مصاحبه تلویزیونی از چند کشور به عنوان کشورهایی نام برد که باید اسلام آباد مناسبات حسنه‌ای با آن‌ها داشته باشد. در این میان، عمران خان بر ضرورت مناسبات حسنه با چین، ایران و هند تاکید کرد و در مورد آمریکا نیز بر ایجاد مناسباتی تاکید کرد که منافع دو طرف تامین شود و نه اینکه تنها منافع واشنگتن مورد لحاظ قرار گیرد. در ارتباط با چین و ایران عمران خان تاکید کرد که این دو کشور همسایگان ما هستند و می‌بایست روابط‌مان را تقویت کنیم. در مورد هند نیز وی تاکید می‌کند که باید روابط حسنه‌ای میان اسلام آباد و دهلی‌نو برقرار شود و مساله کشمیر می‌بایست از طریق مذاکره بین دو کشور حل شود. در مجموع موضع‌گیری‌ها ایشان در سطح سیاست خارجی، در راستای پی‌گیری منافع ملی پاکستان و حفظ استقلال در سیاست خارجی این کشور است.
در ارتباط با مسائل داخلی نیز عمران خان پس از پیروزی در انتخابات بر همکاری با تمام احزاب تاکید کرده و انتقام‌گیری از دیگر احزاب را به‌طور کامل رد نموده است. به نظر می‌رسد مخاطب اصلی او احزاب مسلم لیگ و مردم است که در جریان برگزاری تبلیغات انتخاباتی بیشترین چالش‌ها را با این احزاب داشت. این رویکرد در صورت اجرایی شدن می‌تواند زمینه ساز بر قراری ثبات سیاسی نسبی در صحنه داخلی کشور پاکستان باشد.
مناسبات ایران با پاکستان در دوران عمران خان نیز رو به توسعه است
در ارتباط با تاثیر پیروزی حزب تحریک انصاف بر آینده مذاکرات میان تهران با اسلام‌آباد نیز می‌توان بر این امر تاکید کرد که به صورت تاریخی هر جریان یا حزبی که در پاکستان منصب قدرت را در اختیار داشته، همواره مناسبات حسنه‌ای را با ایران داشته است. به دلیل وجود مسائل و مشکلاتی که پاکستان در دیگر مرزهایش با آن روبروست، همواره حاکمان پاکستان تلاش داشته‌اند با تهران مناسبات حسنه ای برقرار کنند تا در این قسمت دچار تنش نشوند. در مقطع کنونی نیز عمران خان بر مناسبات حسنه با ایران تاکید کرده و در همین راستا تکمیل خط لوله انتقال گاز ایران به پاکستان را مورد نظر قرار داده است؛ زیرا مطمئن ترین، نزدیک ترین و ارزان‌ترین مسیر برای انتقال انرژی و مخصوصا گاز به پاکستان از ایران می‌باشد.
چالش‌های پیش‌روی عمران خان
دولت‌ها در پاکستان هموراه با گستره ای از چالش‌ها و موانع مواجه هستند و دولت احتمالی عمران خان نیز از این قاعده مستثنی نمی‌باشد. مهم ترین چالش‌های پیش‌روی او در سطح داخلی و نیز در عرصه سیاست خارجی را می توان در مسائلی همچون قطع و کمبود برق در دسترس برای شهروندان، کمبود آب به دلیل نبود زیر ساخت‌های مناسب، پرداخت بدهی‌های خارجی ، سقوط ارزش پولی پاکستان، غلبه بر تروریسم و حل تنش‌ها با کشورهای مختلف در سطح سیاست خارجی ارزیابی کرد. به ویژه در سطح سیاست خارجی، وی ملزم به حل مسائل سیاست خارجی با سه کشور هند، آمریکا و افغانستان است.
از سوی دیگر نکته قابل توجه در انتخابات اخیر پارلمان پاکستان شکست سخت حزب مسلم لیگ به رهبری نواز شریف است. در انتخابات سال 2013 حزب مسلم لیگ 126 کرسی را کسب کرد و توانست بدون هیچ مشکلی دولت را تشکیل دهد اما در انتخابات اخیر تنها 64 کرسی را کسب کرده است. متهم شدن نواز شریف به فساد مالی در پرونده پاناما، حملات بی امان عمران خان و برخورد سخت قوه قضاییه با نواز شریف و اطرافیان وی را می‌توان از مهم‌ترین دلایل تحمیل چنین شکست بزرگی بر حزب مسلم لیگ ارزیابی کرد.
یکی دیگر از نکات قابل تحلیل پیرامون انتخابات پارلمانی پاکستان را می‌توان افزایش آراء «حزب مردم پاکستان» به رهبری بلاول بوتو ارزیابی کرد. این حزب در مجلس ملی پیشین پاکستان 33 کرسی را در اختیار داشت اما در انتخابات اخیر موفق شد 43 کرسی کسب کند. در مجموع، بزرگ‌ترین پیروزی را می‌توان متعلق به حزب تحریک انصاف دانست که 30 کرسی آن در مجلس ملی پیشین به 116 کرسی افزایش یافته است.
چالش بر سر نتایج انتخابات
متعاقب اعلام نتایج سوم مرداد ماه مجلس ملی پاکستان، برخی از احزاب به ویژه شهباز شریف برادر کوچکتر نواز شریف، نخست وزیر سابق پاکستان و رییس حزب مسلم لیگ، در ابتدا این نتایج را رد و مدعی شد که نتایج انتخابات ربوده شده و تقلب صورت گرفته است اما در ادامه، شکستش در این انتخابات را پذیرفت و اعلام کرد که حزب وی در نظر دارد با قرار گرفتن در موضع احزاب اپوزیسیون در مجلس ملی، به آنچه تقلب در انتخابات می نامد، اعتراض کند ،همچنین وی به سراغ نمایندگان احزاب بازنده دیگر رفت تا برای یک راهبرد اعتراضی تصمیم‌گیری کنند.
همچنین حزب مجلس متحده عمل(MMA) متشکل از حزب جمعیت علمای اسلام شاخه فضل الرحمن، حزب جماعت اسلامی و حزب شیعه تحریک اسلامی به رهبری مولانا فضل الرحمن با انتشار بیانیه ای با رد نتایج انتخابات و رد پیشنهاد شمارش مجدد آرای حوزه هایی که امکان بروز تقلب در آن است، اعلام کرد که نتایج انتخابات در سراسر کشور غیرقانونی و غیر قابل قبول است اما با توجه به نوع واکنش‌ها و سوابق مولانا فضل الرحمن به نظر می‌رسد در آینده وی نیز نتایج انتخابات را خواهد پذیرفت و احتمالا سهمی در قدرت را تصاحب خواهد نمود. در مجموع بنظر می‌رسد به مرور زمان این احزاب، علی الخصوص حزب مسلم لیگ نتایج انتخابات را پذیرفته و برای تشکیل دولت جدید به ویژه در ایالت پنجاب با حزب پیروز همکاری خواهد نمود.
همچنین، با توجه به موضع قاطع کمیسیون برگزاری انتخابات در حمایت از سالم بودن روند برگزاری رای گیری و حمایت دبیر کل سازمان ملل از انتخابات پارلمانی پاکستان و اظهارات رئیس هیات اعزامی بازرسان اتحادیه اروپا مبنی بر اینکه نحوه برگزاری انتخابات سراسری پاکستان رضایت بخش بوده و از نگاه بازرسان این اتحادیه، انتخابات در سلامت کامل برگزار شده و از طرفی پیامهای تبریک کشورها بنظر می‌رسد انتقادات فروکش کرده و نتایج پذیرفته خواهدشد.
تحلیل مواضع عمران خان پس از پیروزی در انتخابات
در سطحی دیگر، مواضع عمران خان قبل و بعد از انتخابات را می‌توان بسیار قابل توجه و با اهمیت ارزیابی کرد. عمران خان در سطح سیاست خارجی قبل از برگزاری انتخابات نیز بر این امر تاکید داشت که می‌بایست با همسایگان علی‌الخصوص جمهوری اسلامی ایران و افغانستان روابط حسنه برقرار شود و در همین رابطه پس از پیروزی در انتخابات نیز در یک مصاحبه تلویزیونی از چند کشور به عنوان کشورهایی نام برد که باید اسلام آباد مناسبات حسنه‌ای با آن‌ها داشته باشد. در این میان، عمران خان بر ضرورت مناسبات حسنه با چین، ایران و هند تاکید کرد و در مورد آمریکا نیز بر ایجاد مناسباتی تاکید کرد که منافع دو طرف تامین شود و نه اینکه تنها منافع واشنگتن مورد لحاظ قرار گیرد. در ارتباط با چین و ایران عمران خان تاکید کرد که این دو کشور همسایگان ما هستند و می‌بایست روابط‌مان را تقویت کنیم. در مورد هند نیز وی تاکید می‌کند که باید روابط حسنه‌ای میان اسلام آباد و دهلی‌نو برقرار شود و مساله کشمیر می‌بایست از طریق مذاکره بین دو کشور حل شود. در مجموع موضع‌گیری‌ها ایشان در سطح سیاست خارجی، در راستای پی‌گیری منافع ملی پاکستان و حفظ استقلال در سیاست خارجی این کشور است.
در ارتباط با مسائل داخلی نیز عمران خان پس از پیروزی در انتخابات بر همکاری با تمام احزاب تاکید کرده و انتقام‌گیری از دیگر احزاب را به‌طور کامل رد نموده است. به نظر می‌رسد مخاطب اصلی او احزاب مسلم لیگ و مردم است که در جریان برگزاری تبلیغات انتخاباتی بیشترین چالش‌ها را با این احزاب داشت. این رویکرد در صورت اجرایی شدن می‌تواند زمینه ساز بر قراری ثبات سیاسی نسبی در صحنه داخلی کشور پاکستان باشد.
مناسبات ایران با پاکستان در دوران عمران خان نیز رو به توسعه است
در ارتباط با تاثیر پیروزی حزب تحریک انصاف بر آینده مذاکرات میان تهران با اسلام‌آباد نیز می‌توان بر این امر تاکید کرد که به صورت تاریخی هر جریان یا حزبی که در پاکستان منصب قدرت را در اختیار داشته، همواره مناسبات حسنه‌ای را با ایران داشته است. به دلیل وجود مسائل و مشکلاتی که پاکستان در دیگر مرزهایش با آن روبروست، همواره حاکمان پاکستان تلاش داشته‌اند با تهران مناسبات حسنه ای برقرار کنند تا در این قسمت دچار تنش نشوند. در مقطع کنونی نیز عمران خان بر مناسبات حسنه با ایران تاکید کرده و در همین راستا تکمیل خط لوله انتقال گاز ایران به پاکستان را مورد نظر قرار داده است؛ زیرا مطمئن ترین، نزدیک ترین و ارزان‌ترین مسیر برای انتقال انرژی و مخصوصا گاز به پاکستان از ایران می‌باشد.
چالش‌های پیش‌روی عمران خان
دولت‌ها در پاکستان هموراه با گستره ای از چالش‌ها و موانع مواجه هستند و دولت احتمالی عمران خان نیز از این قاعده مستثنی نمی‌باشد. مهم ترین چالش‌های پیش‌روی او در سطح داخلی و نیز در عرصه سیاست خارجی را می توان در مسائلی همچون قطع و کمبود برق در دسترس برای شهروندان، کمبود آب به دلیل نبود زیر ساخت‌های مناسب، پرداخت بدهی‌های خارجی ، سقوط ارزش پولی پاکستان، غلبه بر تروریسم و حل تنش‌ها با کشورهای مختلف در سطح سیاست خارجی ارزیابی کرد. به ویژه در سطح سیاست خارجی، وی ملزم به حل مسائل سیاست خارجی با سه کشور هند، آمریکا و افغانستان است.
مرجع : الوقت
کد مطلب : ۷۴۱۳۸۱
منتخب
۳۰ فروردين ۱۴۰۳
۲۹ فروردين ۱۴۰۳
۲۹ فروردين ۱۴۰۳
۲۸ فروردين ۱۴۰۳
۲۷ فروردين ۱۴۰۳
۲۷ فروردين ۱۴۰۳
۲۶ فروردين ۱۴۰۳
۲۶ فروردين ۱۴۰۳
۲۵ فروردين ۱۴۰۳
پیشنهاد ما
