زمین بازی با واشنگتن تغییر کرده

اخیرا حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای صراحتا تاکید فرمودند مذاکره با ایالات‌متحده ممنوع بوده و جمهوری اسلامی ایران، حداقل با دولت فعلی این کشور [دولت ترامپ] وارد مذاکره نخواهد شد. سخنان معظم‌له به مثابه «بازچینش قواعد  بازی با آمریکا»ست، نه «احیای برجام از دست رفته».

واقعیت امر این است که از سال 92 تا 94 [زمان انعقاد توافق هسته‌ای] و متعاقبا از سال 94 تا زمان خروج رسمی ترامپ از توافق هسته‌ای در اردیبهشت 97، استراتژی «تبدیل دشمن به دوست» در سطوح کلان سیاست خارجی دولت هویدا شد و  تاکتیک‌های مذاکراتی با ایالات‌متحده نیز بر مبنای همین استراتژی ترسیم شد. نتیجه و خروجی این روش، عهدشکنی آَشکار خزانه‌داری دولت اوباما در عمل کردن به حداقلی ترین خواسته ایران در برجام [عادی‌سازی روابط بانکی و اعتباری با دنیا] بود. این عهدشکنی در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ به اوج رسید. در نهایت رئیس‌جمهور ایالات‌متحده از توافق هسته‌ای با ایران خارج شد و بنیان تصورات ایده‌آل‌گرایانه طرفداران «احیای چهره آمریکا» در ایران را بر هم ریخت.

در این میان 2 نگاه کلان در کشورمان وجود دارد که اولی مبتنی بر «احیای شرایط از دست رفته» و دیگری متکی  بر «چینش قواعد بازی جدید با آمریکا»ست. احیای شرایط از دست رفته معنایی جز «تکیه بر پیش‌فرض‌های ناصحیح» و «آزمون و خطای دوباره» ندارد.  باید این اصل مهم را مدنظر قرار داد که دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان آمریکا رسماً، عیناً و عملاً توهمات طرفداران «اصلاح وجهه آمریکا در داخل ایران» و «دوستی با حکومت ایالات‌متحده» را پس زده‌اند. بدیهی است در چنین شرایطی نه‌تنها «قواعد بازی با آمریکا» باید دوباره تغییر کند، بلکه «زمین بازی» نیز باید ابعاد جدیدتری پیدا کند!

فرمایشات بسیار مهم رهبر حکیم انقلاب اسلامی به صورت همزمان «قواعد بازی» و «زمین بازی» با آمریکا را تغییر می‌دهد. این بیانات حاکی از آن است که ایران دیگر در زمینی که واشنگتن و اعضای 1+5 از سال 92 تاکنون بازی خود با ایران را در آن برگزار کرده‌اند، بازی نخواهد کرد. این بار ایران است که مکان و مختصات زمین بازی را ترسیم می‌کند؛ اگر سال 92 کلیدواژگانی مانند «بازی برد- برد» در لسان دیپلمات‌های ما جاری بود، امروز واژگانی مانند «تنگه هرمز» و «دریای سرخ» از سوی فرماندهان نظامی ما خطاب به رقیب مطرح می‌شود. این به معنای «تغییر زمین بازی» با آمریکاست. در زمین قبلی بازی، صرفا  دیپلمات‌ها حدود و ثغور خطوط کناری زمین را ترسیم می‌کردند اما امروز لزوماً دیپلمات‌های ما این اقدام را انجام نمی‌دهند.

دولت و دستگاه دیپلماسی باید این حقیقت مهم را درک کند که «زمین بازی» ما با آمریکا دیگر همان زمین بازی سال‌های 92 تا 97 نیست. بدیهی است متعاقب تغییر زمین بازی، «قواعد بازی» با ایالات‌متحده نیز باید تغییر کند. یکی از خطاهایی که ممکن است طی ماه‌های آتی گریبانگیر دستگاه اجرایی و دیپلماسی کشور شود، تن دادن به تحولات داخلی ایالات‌متحده و پیروزی احتمالی دموکرات‌ها در انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره است. زمزمه‌های استیضاح ترامپ توسط دموکرات‌ها نیز این روند را تشدید کرده است. نباید فراموش کرد «تغییر زمین بازی» و «ترسیم قواعد بازی» با آمریکا نباید معطل محاسبات ما در این باره و موارد مشابه باقی بماند. به طور کلی هر عاملی که منجر به ایده‌آل‌گرایی کاذب و بازدارنده در برابر ایالات‌متحده شود، محکوم به شکست و صرف هزینه‌های هنگفت برای کشورمان خواهد بود.

امروز زمان آن رسیده است تا ما قواعد بازی جدید خود در برابر آمریکا را حول محور «قاطعیت در برابر دشمن» تعریف کرده  و استراتژی شکست‌خورده «تبدیل دشمن عنود به دوست» را به طور کامل فراموش کنیم. امروز زمان آن رسیده است تا رفتار ما در قبال آمریکا متغیری از اخم و لبخند مستأجران کاخ سفید و حتی متحدان اروپایی آنها نباشد. باید اذعان کرد مواجهه نادرست و غیرواقع‌بینانه دولتمردان با توافق ضعیف برجام، ما را به صورت ناخودآگاه به متغیری وابسته به رفتارها و حرکات مقامات غربی تبدیل کرده بود؛ حال آنکه در زمین جدید بازی و بر اساس قواعد جدید که این بار نظام مقدس اسلامی آن را خواهد چید، ما متغیری وابسته به رفتار رقیب نخواهیم بود.

در نهایت اینکه فرمایشات رهبر حکیم انقلاب، بیش از آنکه حکم «انذار» را داشته باشد، حکم یک «مبنا» و «نقشه راه» برای تعیین زمین بازی جدید و ترسیم قواعد بازی تازه ما با ایالات‌متحده را دارد. بدون شک ماحصل این بازی جدید چیزی جز شکست و تحقیر آمریکا نخواهد بود؛ ان‌شاءالله.

سعید خدایی