چاپ مقاله جنجالبرانگیز نیویورک تایمز و واکنشهای رسمی دولت آمریکا و شخص دونالد ترامپ به آن درست یک روز پس از آن روی داد که روزنامه واشنگتنپست بخشهایی از یک کتاب انتقادی علیه دونالد ترامپ را منتشر کرده بود. در آن کتاب به قلم باب وودوارد از زبان برخی نزدیکان دونالد ترامپ، شخصیت او به عنوان فردی «عصبی»، «دمدمی مزاج» و «ابله» تصویر شده بود و حال پس از آن کتاب، این بار یک مقاله بی نام از مقامی بلندپایه در درون کاخ سفید، کارآمدی و صلاحیت ترامپ را به چالش کشیده است.
مقاله چه میگوید؟
در مقاله جنجالی نیویورک تایمز،مقام رسمی گمنام ضمن یادآوری این که عامل دست لیبرالها نیست و با بسیاری از تصمیمهای دولت همداستان است، تأکید میکند که این تصمیمهای مثبت نیز بر خلاف نظر ترامپ گرفته میشود.
او مینویسد: «ما اعتقاد داریم که نخستین وظیفه ما خدمت به این کشور است، اما رئیس جمهوری به رفتار زیانبار برای سلامت کشور ادامه میدهد.» آن گونه که این مقام ارشد بعدتر در واکنش به واکنش ترامپ اعلام کرده، منظور او از «ما» همان نیروی مقاومتی است که در درون کاخ سفید علیه دونالد ترامپ شکل گرفته است.
در این یادداشت تاکید شده بود که مقامهای ارشد دولت کنونی آمریکا در درون دولت ترامپ، جبههای برای مقابله و ایستادگی در برابر او ایجاد کردهاند. نویسنده در شماره چهارشنبه هفته گذشته نیویورکتایمز همچنین نوشته است: «برای همین است که بسیاری از منصوبان ترامپ قول دادهاند که آن چه در توان دارند برای صیانت از نهادهای دموکراتیک و در عین حال خنثی کردن هوسهای ناگهانی و غلط آقای ترامپ انجام دهند.»
او ضمن انتقاد از عدم دلبستگی رئیس جمهوری آمریکا به آرمانهای دیرینه حزب جمهوریخواه مثل «آزادی اندیشه، بازار آزاد و آزادی اجتماعی» و در عین حال با یادآوری دلبستگی او به «دیکتاتورها» مینویسد: «سیاست خارجی را در نظر بگیرید؛ رئیس جمهور ترامپ چه در انظار عمومی و چه به طور خصوصی به مستبدان و دیکتاتورها تمایل نشان میدهد. مثل ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه و کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی.»
این مقام ارشد دولتی میگوید بسیاری از تحریمها و اقدامات علیه روسیه نیز حاصل تصمیمهایی است که بر خلاف خواسته دونالد ترامپ انجام شده است. وی همچنین تصریح کرده است: «نگرانی بزرگترین کاری نیست که ترامپ با مقام ریاست جمهوری کرده، بلکه کاری است که ما به عنوان یک ملت اجازه دادهایم او با ما بکند. ما هم با او سقوط کردهایم و اجازه دادهایم گفت و گوی ما از ادب و نزاکت خارج شود.
عصبانیت ترامپ در برابر مقاله «بی نام»
دونالد ترامپ در واکنشی صریح به این مقاله نیویورک تایمز، نویسنده را فردی «بیجربزه» و مقاله نیویورکتایمز را «بیمایه» خوانده است. او همچنین ضمن تأکید کنایی بر «بینام» بودن نویسنده این مقاله را «مایه ننگ» نامید.
رئیس جمهوری آمریکا ضمن حمله به رسانههای منتقد گفت که «همه این رسانههای ساختگی» بعد از پایان کار او در مقام ریاست جمهوری «تعطیل» خواهند شد «چون دیگر چیزی برای نوشتن ندارند.»
ترامپ در صفحه توئیتر خود نوشت: «خیانت!». این پست یک کلمهای در واقع واکنش تندی به اظهارات انتقادی منتشر شده در روزنامه نیویورک تایمز علیه اوست. دونالد ترامپ در آخرین پست واکنشی خود در توئیتر خطاب به مسئولان روزنامه نیویورکتایمز از آنها خواست تا نویسنده مقاله را به دست کاخ سفید بدهند و شامگاه چهارشنبه در توئیتر خود نوشت: «این به اصطلاح "مقام عالیرتبه دولت" واقعا وجود دارد یا این که فقط یک منبع جعلی دیگر ساخته نیویورک تایمز است؟ اگر این شخص واقعا وجود خارجی دارد، [روزنامه نیویورک]تایمز باید به خاطر امنیت ملی فورا او را به دولت معرفی کند.»
مایک پنس: ما این کار را نکردیم
از آن جا که در بخشی از یادداشت اخیر نیویرک تایمز آمده بود که «نجواهایی در درون کابینه» درباره توسل به متمم بیست و پنجم قانون اساسی شنیده میشود، پس از انتشار مقاله نیویورک تایمز، گمانهزنیها و جنجالهای رسانهای درباره احتمال استیضاح دونالد ترامپ از ریاست جمهوری آمریکا بالا گرفت و این موضوع کار را به جایی رساند که مایک پنس نفر دوم دولت ترامپ در یک مصاحبه مجبور به اظهارنظر در این ارتباط شد و ضمن تکذیب تهیه این نامه، تلاش برای برکناری ترامپ را رد کرد.
«مایک پنس» در یک مصاحبه به سوالی درباره احتمال توسل او و دیگر مقامهای ارشد دولت به متمم بیست و پنجم قانون اساسی برای برکناری ترامپ به شبکه «سی بی اس نیوز» گفت که او و دیگر مقامهای ارشد دولت «هرگز» چنین کاری نخواهند کرد.
با این حال بیشتر نگاهها بر روی مایک پنس است، چون قدرت مایک پنس در کابینه ترامپ بر کسی پوشیده نیست و حتی برخی رسانهها پس از انتشار یادداشت نیویورک تایمز از کودتا در دولت ترامپ خبر دادند که اشاره مستقیمی به نقش مایک پنس داشت. در واقع وزرای بهداشت و وزیر آموزش و پرورش و مقامات ارشد کابینه ترامپ از گروه نزدیک به پنس هستند و در مسائلی چون طرح معامله قرن ردپای فراوانی از او دیده میشود و به عکس آنچه مطرح است، او خود را معمار جدید نظم خاورمیانه میداند.
پنس در چند ماه اخیر چندین ضیافت شام با حضور چهرههای بانفوذ ترتیب داده و سفرهایی به رژیم صهیونیستی و خاورمیانه داشته است. اقداماتی که بیشتر برای کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری صورت میگیرد. از سویی به مراتب نفوذ پنس در حزب جمهوریخواه نیز بهتر از ترامپ است و عدم دعوت از ترامپ برای حضور در مراسم تدفین مککین و حضور پنس در این مراسم، بر این اختلافات دامن زده است.
با توجه به نشانههایی که از کاخ سفید دریافت شده و آرایش سیاسی دموکراتها، ترامپ در منزویترین حالت ممکن از ابتدای ریاست جمهوری خود قرار گرفته است. از زمانی که مسئله استیضاح ترامپ مطرح شده، همواره جانشین شدن پنس به جای ترامپ در جامعه آمریکا مطرح بوده است، هرچند گروهی نیز چون اومارسو مانیگو، رئیس پیشین دفتر روابط عمومی کاخ سفید، روی کار آمدن پنس را اشتباهی بزرگتر قلمداد میکنند.
جریان برکناری رئیس جمهوری آمریکا توسط معاون او چیست؟
با توجه به اشاره به متمم بیست و پنجم قانون اساسی در یادداشت نیویورک تایمز، بحث بر سر چگونگی کارکرد این متمم در رسانههای آمریکایی بالا گرفت. اما براستی جریان این بخش از قانون اساسی آمریکا چیست؟
متمم بیست و پنجم قانون اساسی آمریکا مصوبه ۱۹۶۷، در مورد قوانین در هنگام غیبت و جانشینی ریاست جمهوری صحبت میکند.
بخش چهارم این متمم به معاون رئیسجمهور و اکثریت مقامات عالی دولت این اجازه را میدهد که به صورت کتبی به کنگره آمریکا اعلام کنند «رئیسجمهور در ایفای وظایف خود ناتوان است.»
بعد از ارسال این نامه و تا قبل از تعیین تکلیف این موضوع توسط کنگره آمریکا، معاون رئیسجمهور به عنوان رئیسجمهور موقت یا سرپرست ریاست جمهوری، کار دولت را در اختیار خواهد گرفت. ارسال نامه معاون رئیسجمهور به همراه اکثریت اعضای ارشد دولت به کنگره درباره ناتوانی رئیسجمهور، به معنای برکناری او از این سمت نیست.
طبق قانون اساسی آمریکا، رئیسجمهور مستقر میتواند یک نامه علیه نامه ارسالی به کنگره درباره ناتوانی او در انجام وظایف ریاست جمهوری بفرستد.
اگر معاون رئیسجمهور که حالا سرپرست ریاست جمهوری است به همراه دیگر اعضای ارشد دولت همچنان معتقد به ناتوانی رئیسجمهور برای انجام وظایف ریاست جمهوری باشند، ظرف ۴ روز باید نامه کتبی دوم خود را به کنگره بفرستند و کنگره آمریکا ظرف ۴۸ ساعت باید درباره این موضوع تشکیل جلسه بدهد.
در صورتی که طی ۲۱ روز، دو سوم مجلس نمایندگان و همچنین دو سوم مجلس سنای آمریکا به عدم صلاحیت رئیسجمهور رای بدهند، او از مقامش خلع میشود.
همچنین در صورتی که قانونگذاران کنگره (مجالس نمایندگان و سنا) به نفع رئیسجمهور رای بدهند یا این مهلت ۲۱ روزه بدون رای گیری پایان یابد، رئیسجمهور بار دیگر به منصب خود برمیگردد.
در کل این دوره و تا قبل از تصمیم نهایی کنگره درباره صلاحیت رئیسجمهور، معاون او به عنوان سرپرست و رئیسجمهور موقت کار دولت را به پیش میبرد.
روزها بر ترامپ سخت میگذرد
انتشار مقاله نیویورک تایمز در عین حال وضعیت بغرنج این روزهای ترامپ را نشان میدهد و ثابت میکند که دایره مخالفان ترامپ این روزها به نزدیکترین حلقههای او در کاخ سفید کشیده شده است. این وضعیت بغرنج با تاکید بر عبارت «من درون دولت ترامپ و بخشی از جبهه مقاومت در برابر او هستم» در یادداشت نیویورک تایمز مشخص است.
این هسته مقاومت اما یک جلوه بیرونی نیز داشته تا از حالت موهومی که ترامپ برای آن متصور شده خارج شود و شخصیت ترامپ را بیش از گذشته متزلزل نشان دهد.
حال و روز آمریکای ترامپ چندان خوش نیست. روی کار آمدن ترامپ موجب خیزش دوباره جریانهای راست افراطی و بعضا نژادپرست در آمریکا شده و جامعه فعلی ایالات متحده در نزدیکی انتخابات میاندورهای به شدت دچار دودستگی و تشتت است.
از سویی اعمال تعرفههای تجاری سنگین روی کالاهای چینی، اروپایی و واردات فولاد از کانادا؛ کوک کردن ساز مخالف با سازمان تجارت جهانی، نقش راهبری دولت آمریکا در جهان را به خطر انداخته و این مسئله چندان مورد غفلت دولتهای اروپایی و آسیای شرقی قرار نخواهد گرفت. از سویی دیگر آغاز جنگ تجاری با چین، شرکتهای آمریکایی از جمله اپل را با چالش افزایش قیمت و تبعات اقتصادی آن روبهرو کرده است.
با شرایط و فضای کنونی که از ترامپ به جهان و جامعه آمریکا منتقل میشود و با گذشت زمان، تلقی اکثریت این است که ترامپ یک رئیس جمهور ناکارآمد و ناتوان است و اکنون با توجه به قوت گرفتن احتمال استیضاح، بایستی بدیلی برای ترامپ در جامعه مطرح شود، هم برای تصدی زودهنگام و هم برای انتخابات 2020.
هرچه که میگذرد، ترس ترامپ برای رسیدن به پایان بیشتر میشود. او اخیرا گفته بود که با استیضاح او، بازارها آشفته خواهند شد و دموکراتها با دانستن این موضوع نبایستی به دنبال انجام این کار باشند. در آخرین اظهار نظر نیز او برای نجات خویش به طرفدارانش رو آورده است و گویی دیگر خبری از حمایت فیلهای سپهر سیاسی آمریکا از ترامپ نیست