بدعهدی آمریکا در مبارزه با ترروریسم ریشه طرح بازبینی در توافقنامه امنیتی

پیر محمد ملازهی در ارتباط با دلایل مطرح شدن لغو توافقنامه امنیتی میان واشنکتن با کابل از سوی نمایندگان پارلمان افغانستان در ابتدا تاکید کرد: «پیمان‌نامه امنیتی میان آمریکا و افغانستان از زمان ریاست جمهوری حامد کرزی مطرح بود اما هیچ‌گاه او حاضر به امضای چنین توافقی نشد و این بعد از به قدرت رسیدن اشرف غنی بود که این توافق‌نامه در سال 2014 به امضاء رسید. در همان زمان، نمایندگان پارلمان با امضای این موافقنامه پس از تشکیل دولت وحدت ملی موافق نبودند؛ زیرا آن‌ها معنتقد بودند که طی سال‌های پس از 2001 نیروهای آمریکایی و متحدان‌شان در ناتو نتوانسته‌اند به تعهدات خود عمل نمایند و نیروهای طالبان همچنان، در مقام یک قدرت مطرح شد. در وضعیت کنونی نیز که نیروهای طالبان موفق شده‌اند بیش از 50 درصد محدوده سرزمینی افغانستان را در کنترل خود داشته باشند؛ پارلمان افغانستان به این جمع‌بندی رسیده است که این پیمان‌نامه امنیتی نه تنها نفعی برای افغانستان ندارد و منجر به پایان دادن به تروریسم در این کشور نمی‌شود، لذا لزومی به ادامه تعهد کابل وجود ندارد. »

این کارشناس مسائل افغانستان در ادامه افزود: «با وجود اراده جدی نمایندگان پارلمان پاکستان برای بازبینی و تجدیدنظر در پیمان‌نامه امنیتی، اکنون این مساله مطرح است که با توجه به وابستگی دولت افغانستان، تا چه اندازه این طرح قابلیت اجرایی شدن دارد. برای کشف پاسخ این پرسش می‌بایست تحولات آینده افغانستان را رصد کرد که روند چگونه پیش خواهد رفت.
 
بحران‌افروزی در افغانستان در نتیجه حضور نیروهای خارجی

همچنین، ملازهی در ارتباط با بدیل‌های موجود و احتمالی دولت افغانستان برای جایگزینی توافقنامه امنیتی با آمریکا بر این باور است که تا کنون بدیلی برای این توافقنامه و جایگزینی نقش آمریکا و ناتو وجود ندارد اما در سطح منطقه‌ای تفکری وجود دارد که اساس آن بر این مبنا است که اگر کشورهای منطقه در کنار یکدیگر قرار بگیرند و با یکدیگر همکاری نمایند. به گونه‌ای که نیرویی متحد را تشکیل دهند، زمینه را برای حل بحران افغانستان و دیگر بحران‌های موجود فراهم نمایند. در عرصه عمل اجرایی کردن چنین ایده‌ای دشوار است اما در صورت خروج نیروهای خارجی از افغانستان، در درون جامعه و دولت افغانستان این پتانسیل وجود دارد که دولت‌مردان با نیروهای نظامی مخالف دولت مذاکره کنند و به توافق برسند. در صورتی که آمریکایی‌ها از افغانستان خارج شوند به طور حتم بخشی بزرگ از بهانه‌های طالبان و شبکه حقانی به عنوان دو نیروی اصلی دولت مخالف کابل، رفع می‌شد. در واقع، اکنون دولت و ملت افغانستان به این نتیجه رسیده‌اند که حضور نیروهای خارجی نه تنها منجر به حل مشکلات آن‌ها و رفع ناامنی نمی‌شود؛ بلکه موج بی‌ثباتی و ناامنی را بیشتر می‌کند.
 
ترامپ در پی مذاکره و توافق با طالبان

این کارشناس مسائل افغانستان در بخشی دیگر از گفته‌های خود در ارتباط با نقش دکترین سیاست خارجی دولت دونالد ترامپ پیرامون افغانستان، در تصمیم نمایندگان  برای بازبینی در توافقنامه امنیتی با آمریکا تصریح کرد: «واقعیت آن است که نمی‌توان دکترین سیاست خارجی ترامپ پیرامون افغانستان را کاملا بی تاثیر ارزیابی کرد. واقعیت آن است حتی اگر بر اساس خواست ترامپ کشورهای ناتو هزینه بیشتری را تقبل و نیروهای نظامی بیشتری را روانه مبارزات میدانی کنند، تغییری در معادلات به وجود نمی‌آید. تنها راه‌حل موجود این است که طالبان را قانع کنند به طور جدی پای میز مذاکره بنشیند. همچنین، می‌بایست کشور پاکستان و کشورهای عضو کنفرانس اسلامی نیز وارد معادله صلح شوند. با این وجود، به نظر می‌رسد ترامپ قصد دارد با تفویض بخشی از قدرت به طالبان مذاکرات با این گروه را به نتیجه برساند. واقعیت آن است که حتی در صورت تصویب نهایی طرح بازبینی در توافقنامه امنیتی میان دو کشور، آمریکایی‌ها این امر را نخواهند پذیرفت. آمریکایی‌ها بیشتر حضور در افغانستان را در قالب رقابت با کشورهایی همانند چین، روسیه، ایران و... ارزیابی می‌کند و قصد خروج ندارد.»
 
حل بحران در افغانستان نیازمند ارده جمعی داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی

در بخش پایانی از اظهارات خود در ترسیم چشم‌انداز تحولات کشور افغانستان متعاقب مطرح شدن بازبینی در توافقنامه امنیتی میان آمریکا و افغانستان از سوی نمایندگان پارلمان، تاکید کرد: «امنیت زمانی تامین خواهد شد که تمامی گروههای مسلح حاضر به پذیرش قواعد بازی شوند. در شرایطی کنونی تنها شبکه حقانی و طالبانی نیستند که مسلح بوده و علیه حکومت مرکزی مبارزه می‌کنند؛ بلکه بیش از 20 گروه مسلح دیگر نیز وجود دارند. همچنین، در وضعیت حاضر کشور افغانستان از نظر ساختار قدرت دو قطبی شده و حتی والیان ولایت‌های مختلف که از سوی حکومت کابل منصوب می‌شوند، غالبا خط و مشی مستقل از دولت را در پیش می‌گیرند. در مجموع، در افغانستان نوعی تجزیه قدرت به وجود آمده که در نتیجه آن این امکان وجود دارد که اگر یک گروه حاضر به مذاکره باشد، دیگر گروهها نمی‌پذیرند. بنابراین، اکنون افغانستان برای دست‌یابی به ثبات و امنیت نیازمند یک اراده جمعی است که در سطح داخلی، منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای همه بازیگران به اجماع برسند که این کشور می‌بایست به صلح و ثبات برسد. در صورت عدم همراهی هر کدام از نیروهای دخیل، بحران در افغانستان ادامه پیدا خواهد کرد.»