هرج و مرج در سیاست خارجی آمریکا

باب وودوارد (Bob Woodward) در کتاب جدید خود شرح می دهد که مشاوران ارشد ترامپ سعی دارند کشور را از شر بدترین ایده های رئیس جمهور نجات دهند و گاهی این کار را با دزدیدن اسناد مهم از میزکار وی انجام می دهند. اما این بیش از شرایط کنونی یادآور سال 2017 میلادی است. مشاورانی که اسناد را می دزدیدند –گری کوهن، رکس تیلرسون و اچ.آر مک‌مستر- اکنون از دولت رفته و جای آنها را افرادی گرفته اند که به ترامپ اجازه می دهند بدترین زورگویی و ستمگری های خود را انجام دهد. بنابراین ما فقط به دلیل انفجار خشم و رنجش های فردی رئیس جمهور با جنگ های تجاری حاصل از بی اعتنایی ترامپ به اقتصادهای مهم و مبارزات کینه جویانه برای تنبیه متحدان نزدیک خود- مانند جاستین ترودو، نخست وزیر کانادا و آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان- مواجه هستیم

نکته مثبت و امیدوارکننده این است که پمپئو و جیمز ماتیس، وزیر دفاع، در حال حاضر اجازه دارند برخی سیاست های نسبتا معقول و متعارفی را که ترامپ با آنها مخالف است، دنبال کنند. در حالی که در افغانستان ماتیس برای پیشگیری از فروپاشی دولت به اندازه کافی تلاش می کند و پمپئو در حال یافتن راهی برای حل مشکلات با طالبان است و در سوریه ماتیس همچنان نیروهای آمریکایی مستقر در دو منطقه راهبردی این کشور را حفظ کرده و پمپئو در تلاش است تا یک روند دیپلماتیک را احیاء کند، دولت ترامپ به تمام قدرت در تلاش است کاری را انجام دهد که اگر هیلاری کلینتون در راس قدرت بود، انجام می داد. تنها مشکلی که وجود دارد این است که ترامپ هر لحظه می تواند ابراز وجود کرده و همه چیز را به هم بریزد.

این باعث می شود که کارایی امنیت ملی دولت ترامپ مایوس کننده و مایه ناامیدی باشد. اما تنها روزنه امیدی که وجود دارد این است که در این دولت امکان این که 'مقامات ارشد' گمنام بتوانند اهداف خود را دنبال کنند بیش از هر دولت دیگری وجود دارد. این می تواند به معنای نگارش مقاله جنجالی در صفحه دیدگاه های نیویورک تایمز باشد که در راستای توجیه خود و به عنوان ادعای از پیش مطرح شده در مقابل اتهامات آتی منتشر شده است. یا می تواند به معنی پیگری وسواس های ایدئولوژیکی فردی یا راهبردهای جنون آمیز دیرینی باشد که تحقق آنها از طریق روند سیاستگذاری معمولی امکان پذیر نیست.

در دو هفته اخیر شاهد تعدادی از این ماجراجویی ها بوده ایم. ماجراجویی نخست، حمله به جنبش فلسطینی ها و توقف کمک مالی آمریکا به مدارس و درمانگاه های تحت نظارت سازمان ملل در نوار غزه و همچنین بیمارستان های اعراب در بیت المقدس شرقی بود. دستور تعطیلی دفتر فلسطینی ها در واشنگتن صادر شد.

اقدام عجیب بعدی را جان بولتون، مشاور امنیت ملی، انجام داد که همان حمله به دادگاه کیفری بین المللی در لاهه بود. وی در نخستین سخنرانی رسمی خود پس از ورود به کاخ سفید این دیوان را تهدید کرده است که اگر قضات این دیوان پرونده و تحقیقاتی درباره احتمال ارتکاب جرایم جنگی از سوی آمریکائی ها به جریان بیندازند، آنها را تحریم کرده و حتی تحت پیگرد قرار خواهد داد.

یک روز بعد گزارشگران از هدر ناوئرت، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، خواستند که شرح دهد ایالات متحده چگونه می تواند وکلا و قضات بین المللی را تحت پیگرد قرار دهد. او برای پاسخ به این سوال هیچ تلاشی نکرد. وی گفت: 'من شما را به دفتر بولتون ارجاع می دهم.' دولت آمریکا همانند سیاست قطع کمک به فلسطینی ها و مقابله با کانادا درباره سیاست جدید خود علیه دادگاه کیفری بین المللی نیز توضیحی ندارد. عدم ارائه توضیح و دلایل لازم برای سیاست های اتخاذ شده هنجار و استاندارد دولتی است که هرج و مرج را جایگزین انسجام و یکپارچگی در سیاست خارجی کرده است.