۰
دوشنبه ۲۳ مهر ۱۳۹۷ ساعت ۱۱:۳۰
نظام امنیتی منطقه غرب آسیا در حال دگرگونی است و کشورهای مختلف این منطقه بر پایه تغییراتی که از برآیند چالش‌های پیش روی محیط امنیتی خود در آینده درک می‌کنند به بازبینی و تنظیم مجدد روابط خارجی با دیگر بازیگران برای ایجاد الگوهای وابستگی امنیتی روی می آورند. در همین راستا ترکیه و کویت روزهای 9 و 10 اکتبر (17 و 18 مهر) به توافقی در مورد برنامه دفاع مشترک در سال 2019 دست یافتند که هدف آن تقویت همکاری نظامی میان دو کشور اعلام شده است. خبرگزاری رسمی کویت، KUNA، روز پنج شنبه به نقل از بیانیه ارتش این کشور اعلام کرد که امضای این طرح، ادامه همکاری نظامی مشترک با هدف دستیابی به هماهنگی بیشتر، تبادل تجربه و اتحاد بیشتر بین کویت و ترکیه است. این توافق نخستین اقدام دو طرف برای تقویت همکاری نظامی نبوده و در سپتامبر 2017 این بار در ترکیه موافقت نامه هایی در موضوعات مختلف از جمله تقویت همکاری‌های امنیتی و نظامی را امضا کردند.
کویت از جمله کشورهای کوچک اما نفت‌خیز و بسیار ثروتمند منطقه خلیج فارس و اعضای موسس شورای همکاری خلیج فارس است که برای تامین امنیت خود همواره به سوی اتحاد با بازیگران قدرتمند بین المللی که مهمترین آنها ایالات متحده می‌باشد تمایل داشته است. مع الوصف اکنون این پرسش مطرح می شود که دلایل و هدف کویت از گسترش همکاری های امنیتی با ترکیه چیست و چرا با وجود اتحاد دیرینه با متحد قدرتمندی چون ایالات متحده که اخیراً ایجاد سازوکار جدید همکاری نظامی-امنیتی میان کشورهای عربی با عنوان "MESSA"را در دستور کار قرار داده، این امیرنشین در پی یافتن متحدین نظامی جدید افتاده است؟
شورای همکاری، ساختاری در حال فروپاشی
طی هفته گذشته اخبار مختلفی از نتایج ناامیدکننده اولین سفر محمد بن سلمان در مقام ولیعهدی به کویت در رسانه ها انتشار یافت. بر اساس اعلام رسانه‌ها وجود اختلافات در دیدگاه طرفین موجب گردید تا بن سلمان با دست خالی کویت را ترک کند. این موضوع تنها بخش کوچکی از اختلافات عمیق میان کشورهای عربی عضو شورای همکاری خلیج فارس را روایت می‌کند. ساختاری که در اوایل دهه 80 میلادی با هدف گذاری ادغام اقتصادی- سیاسی و امنیتی این کشورها تشکیل شد. اما اکنون پس از 4 دهه نه تنها این کشورها به چنین هدفی نزدیک نشده‌اند بلکه واقعیت روابط میان اعضا شورای همکاری فرسخ‌ها با اتحاد و همگرایی فاصله دارد. اما در دوران جدید با تغییر در راس هرم قترت سیاسی در عربستان سعودی و روی کار آمدن ملک سلمان و ولیعهدی محمد بن سلمان که سودای استیلا عربستان بر شورای همکاری را در سر می پروراند تهدیدات عربستان علیه دیگر کشورهای کوچک همچون عمان، کویت و قطر افزایش داشته به صورتی که این امر نهایتاً خود را به صورت محاصره قطر نشان داد. طبیعی است که کویت از این رویداد با توجه به وجود اختلافات با سیاست خارجی تهاجمی و بی‌ثبات ساز محمد بن سلمان، به طور بالقوه احساس تهدید کند که در آینده مورد غضب حاکمان سعودی قرار گرفته و به سرنوشتی مشابه قطر و یا بدتر مواجه شود. سعودی‌ها همواره بر کویت برای محدود کردن فعالیت اخوانی‌ها در این کشور فشار وارد می‌کنند.
بر این اساس از دیدگاه کویتی‌ها شورای همکاری خلیج فارس دیگر به تنهایی قادر به رفع چالش‌های امنیتی برای این امیرنشین نمی‌تواند باشد. از این رو انعقاد پیمان نظامی با ترکیه در شرایطی که ترکیه حامی بزرگ اخوان المسلمین در منطقه و رقیب ایدئولوژیک عربستان سعودی می‌باشد و روابط آنکارا- ریاض در برهه‌ای از سردی و کاهش همکاری‌ها به سر می‌برند دارای پیامی بسیار مهم برای سعودی‌ها می‌باشد که کویت در مقابل تهدیدات ریاض کوتاه نخواهد آمد و چالش‌های محمد بن سلمان در شورای همکاری بیشتر از قبل خواهد شد.
در همین راستا امیر کویت در سفر سال گذشته خود به آنکارا صراحتاً گفت: "کسانی هستند که آشکارا ترکیه را هدف قرار می دهند و تلاش می کنند بحران را به ترکیه تحمیل کنند. ما به کسانی که جنگ اقتصادی با ترکیه را در نظر دارند و خواهان رکود اقتصادی در ترکیه هستند، اعلام می‌کنیم که موفق نخواهید شد". در همین حال، مرض الغمین، رئیس مجلس الأمه(پارلمان) کویت روز چهارشنبه گفت که حملات اخیر به اقتصاد ترکیه هیچ نتیجه ای نخواهد داشت. این سخنان در شرایطی است که اردوغان عامل نوسانات اقتصادی ترکیه را دخالت کشورهای خارجی بویژه برخی دولت های عربی منطقه (مخالفان جریان اخوانی یعنی عربستان و امارات) عنوان کرده بود.
آمریکا متحدی ناپایدار
از بعدی دیگر توافقنامه دو جانبه میان کویت و ترکیه درست در شرایطی روی می‌دهد که ایالات متحده اخیرا اعلام کرد می‌خواهد چهار سیستم موشکی پیشرفته پاتریوت خود را از کویت، اردن و بحرین، که به طور قابل توجهی تضعیف حفاظت از دفاع هوایی این سه کشور داراست، از این کشورها خارج کند. به طور کلی آمریکا در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ دکترین کاهش تعهدات گذشته واشنگتن نسبت به متحدین خود بویژه در موضوع تامین امنیت را دنبال می‌کرد و صراحتاً از اخذ باج‌های کلان برای حفظ چتر امنیتی خود برای امیرنشینان نفت خیز حاشیه خلیج فارس سخن می‌راند.
در این شرایط با توجه به نزدیکی بیش از پیش آمریکا و عربستان سعودی، کویت و کشورهای دیگری چون قطر به فکر یافتن حامیان جدید امنیتی برای خود افتاده اند که ترکیه به علت قرابت جغرافیایی و تمایل زیاد اردوغان به افزایش حضور نظامی ترکیه در خلیج فارس و کسب سهم از بازار سرمایه این کشورها برای ایفای چنین نقشی اعلام آمادگی کرده است.
اما این توافق در شرایطی است که طرح ناتو عربی نیز در دستور کار واشنگتن قرار دارد که به زعم بسیاری به منظور پر کردن خلأ کاهش تعهدات آمریکا با سرمایه این کشورها و همچنین تشکیل اتحاد محور کشورهای عربی علیه ایران و ترکیه و همراستا با منافع رژیم صهیونیستی می‌باشد. طبیعتاً گرایش کویت به سوی اتحاد امنیتی با ترکیه بار دیگر از پیش شکست خورده بودن طرح تشکیل ناتو عربی را نشان می‌دهد.
کویت از جمله کشورهای کوچک اما نفت‌خیز و بسیار ثروتمند منطقه خلیج فارس و اعضای موسس شورای همکاری خلیج فارس است که برای تامین امنیت خود همواره به سوی اتحاد با بازیگران قدرتمند بین المللی که مهمترین آنها ایالات متحده می‌باشد تمایل داشته است. مع الوصف اکنون این پرسش مطرح می شود که دلایل و هدف کویت از گسترش همکاری های امنیتی با ترکیه چیست و چرا با وجود اتحاد دیرینه با متحد قدرتمندی چون ایالات متحده که اخیراً ایجاد سازوکار جدید همکاری نظامی-امنیتی میان کشورهای عربی با عنوان "MESSA"را در دستور کار قرار داده، این امیرنشین در پی یافتن متحدین نظامی جدید افتاده است؟
شورای همکاری، ساختاری در حال فروپاشی
طی هفته گذشته اخبار مختلفی از نتایج ناامیدکننده اولین سفر محمد بن سلمان در مقام ولیعهدی به کویت در رسانه ها انتشار یافت. بر اساس اعلام رسانه‌ها وجود اختلافات در دیدگاه طرفین موجب گردید تا بن سلمان با دست خالی کویت را ترک کند. این موضوع تنها بخش کوچکی از اختلافات عمیق میان کشورهای عربی عضو شورای همکاری خلیج فارس را روایت می‌کند. ساختاری که در اوایل دهه 80 میلادی با هدف گذاری ادغام اقتصادی- سیاسی و امنیتی این کشورها تشکیل شد. اما اکنون پس از 4 دهه نه تنها این کشورها به چنین هدفی نزدیک نشده‌اند بلکه واقعیت روابط میان اعضا شورای همکاری فرسخ‌ها با اتحاد و همگرایی فاصله دارد. اما در دوران جدید با تغییر در راس هرم قترت سیاسی در عربستان سعودی و روی کار آمدن ملک سلمان و ولیعهدی محمد بن سلمان که سودای استیلا عربستان بر شورای همکاری را در سر می پروراند تهدیدات عربستان علیه دیگر کشورهای کوچک همچون عمان، کویت و قطر افزایش داشته به صورتی که این امر نهایتاً خود را به صورت محاصره قطر نشان داد. طبیعی است که کویت از این رویداد با توجه به وجود اختلافات با سیاست خارجی تهاجمی و بی‌ثبات ساز محمد بن سلمان، به طور بالقوه احساس تهدید کند که در آینده مورد غضب حاکمان سعودی قرار گرفته و به سرنوشتی مشابه قطر و یا بدتر مواجه شود. سعودی‌ها همواره بر کویت برای محدود کردن فعالیت اخوانی‌ها در این کشور فشار وارد می‌کنند.
بر این اساس از دیدگاه کویتی‌ها شورای همکاری خلیج فارس دیگر به تنهایی قادر به رفع چالش‌های امنیتی برای این امیرنشین نمی‌تواند باشد. از این رو انعقاد پیمان نظامی با ترکیه در شرایطی که ترکیه حامی بزرگ اخوان المسلمین در منطقه و رقیب ایدئولوژیک عربستان سعودی می‌باشد و روابط آنکارا- ریاض در برهه‌ای از سردی و کاهش همکاری‌ها به سر می‌برند دارای پیامی بسیار مهم برای سعودی‌ها می‌باشد که کویت در مقابل تهدیدات ریاض کوتاه نخواهد آمد و چالش‌های محمد بن سلمان در شورای همکاری بیشتر از قبل خواهد شد.
در همین راستا امیر کویت در سفر سال گذشته خود به آنکارا صراحتاً گفت: "کسانی هستند که آشکارا ترکیه را هدف قرار می دهند و تلاش می کنند بحران را به ترکیه تحمیل کنند. ما به کسانی که جنگ اقتصادی با ترکیه را در نظر دارند و خواهان رکود اقتصادی در ترکیه هستند، اعلام می‌کنیم که موفق نخواهید شد". در همین حال، مرض الغمین، رئیس مجلس الأمه(پارلمان) کویت روز چهارشنبه گفت که حملات اخیر به اقتصاد ترکیه هیچ نتیجه ای نخواهد داشت. این سخنان در شرایطی است که اردوغان عامل نوسانات اقتصادی ترکیه را دخالت کشورهای خارجی بویژه برخی دولت های عربی منطقه (مخالفان جریان اخوانی یعنی عربستان و امارات) عنوان کرده بود.
آمریکا متحدی ناپایدار
از بعدی دیگر توافقنامه دو جانبه میان کویت و ترکیه درست در شرایطی روی می‌دهد که ایالات متحده اخیرا اعلام کرد می‌خواهد چهار سیستم موشکی پیشرفته پاتریوت خود را از کویت، اردن و بحرین، که به طور قابل توجهی تضعیف حفاظت از دفاع هوایی این سه کشور داراست، از این کشورها خارج کند. به طور کلی آمریکا در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ دکترین کاهش تعهدات گذشته واشنگتن نسبت به متحدین خود بویژه در موضوع تامین امنیت را دنبال می‌کرد و صراحتاً از اخذ باج‌های کلان برای حفظ چتر امنیتی خود برای امیرنشینان نفت خیز حاشیه خلیج فارس سخن می‌راند.
در این شرایط با توجه به نزدیکی بیش از پیش آمریکا و عربستان سعودی، کویت و کشورهای دیگری چون قطر به فکر یافتن حامیان جدید امنیتی برای خود افتاده اند که ترکیه به علت قرابت جغرافیایی و تمایل زیاد اردوغان به افزایش حضور نظامی ترکیه در خلیج فارس و کسب سهم از بازار سرمایه این کشورها برای ایفای چنین نقشی اعلام آمادگی کرده است.
اما این توافق در شرایطی است که طرح ناتو عربی نیز در دستور کار واشنگتن قرار دارد که به زعم بسیاری به منظور پر کردن خلأ کاهش تعهدات آمریکا با سرمایه این کشورها و همچنین تشکیل اتحاد محور کشورهای عربی علیه ایران و ترکیه و همراستا با منافع رژیم صهیونیستی می‌باشد. طبیعتاً گرایش کویت به سوی اتحاد امنیتی با ترکیه بار دیگر از پیش شکست خورده بودن طرح تشکیل ناتو عربی را نشان می‌دهد.
مرجع : الوقت
کد مطلب : ۷۵۵۹۲۵
منتخب
۱ ارديبهشت ۱۴۰۳
۳۰ فروردين ۱۴۰۳
۳۰ فروردين ۱۴۰۳
۲۹ فروردين ۱۴۰۳
۲۹ فروردين ۱۴۰۳
۲۸ فروردين ۱۴۰۳
۲۷ فروردين ۱۴۰۳
۲۷ فروردين ۱۴۰۳
۲۶ فروردين ۱۴۰۳
۲۶ فروردين ۱۴۰۳
پیشنهاد ما
