آرایش جدید صحنه برای صلح افغانستان

ملا«نورالله نوری»، «عبدالحق وثیق»، «محمد فضل آخند»، ملا«خیرالله خیرخواه» و مولوی «محمد نبی عمری» هستند که به گفته خود طالبان قرار است از طرف دفتر طالبان در قطر برای پیشبرد گفت و گو های صلح نقش ایفا کنند.

در همین ارتباط 29 مهر ماه امسال یعنی 13 روز قبل نیز خبر آزادی ملا «عبدالغنی برادر» مرد شماره دو گروه طالبان از زندان دولت پاکستان منتشر شد که سفیر پاکستان در کابل پایتخت افغانستان نیز رهایی ملا برادر را اقدام عملی دولتش در راستای کمک به فرآایند تامین صلح درافغانستان تفسیر کرد.

در داخل افغانستان نیز نگاه مثبت به این تحولات شکل گرفته است و «حامد کرزی» رئیس جمهوری سابق افغانستان در واکنش به پیوستن شمار جدیدی از فرماندهان شاخص طالبان به دفتر قطر گفته که آنها را چهره هایی تأثیر گذار می داند و مدعی شده که با توجه به آشنایی که با برخی از آنها دارد به نقش آنها در روند صلح امیدوار است.
کرزی ورود پنج عضو جدید طالبان را به دفتر قطر به شکل غیر مستقیم تحولی آمریکایی می داند و تصریح کرده است که از این تلاش های آمریکا استقبال می کند.

آن گونه که رسانه های افغانستان به نقل از منابع پاکستانی نوشتند ، سمیع الحق که همواره حامی فکری و اعتقادی جنگ طالبان در داخل افغانستان بود در داخل منزلش توسط یک مهاجم با چاقو مورد سوء قصد قرار گرفته و پس از انتقال به بیمارستان جان باخته است و با توجه به این نوع ترور باید فرض کرد فردی معتمد پس از سال ها نزدیکی به سمیع ماموریت نهایی خود را انجام داده است.

این تحولات را نمی توان منطبق با راهبرد اولیه اعلام شده آمریکا برای کشورهای جنوب آسیا و افغانستان دانست که در اواخر مرداد ماه سال گذشته اعلام شد؛ زیرا در آن راهبرد بر رسیدن به صلح در افغانستان از مسیر مقتدرانه مبتنی بر جنگ بیشتر تمرکز داشت.

اما به نظر می رسد با توجه به بن بست هایی که در راهبرد اولیه دیده شد و اغلب مقامات آمریکایی از جمله « اسکات میلر» فرمانده آمریکایی نیروهای ناتو مستقر درافغانستان نیز چند روز قبل به آن اشاره داشتند؛ ناکار آمدی و ضعف قدرت نظامی آمریکا خود را نشان داد و آنها صلح مد نظر شان را از مسیر دیگری دنبال می کنند زیرا از راه جنگ ناممکن است.

این تغییر نگاه را باید در انتخاب «زلمی خلیل زاد» به عنوان مامور جدید وزارت امور خارجه آمریکا برای پیگیری امر صلح درافغانستان دید ؛ وقتی یک دیپلمات آمریکایی افغان تبار به عنوان مشاور وزارت امور خارجه آمریکا در امور افغانستان با سابقه سفارت آن کشور در کابل راهی میدان تحولات می شود.

خلیل زاد در اول شهریور ماه امسال از طرف وزیر خارجه آمریکا مامور شد و در اولین سفر رسمی خود برای پیگیری این ماموریت 10 روز را از هفتم مهر ماه در کشورهای افغانستان ، پاکستان، عربستان ، قطر و امارات متحد عربی گذراند.

نزدیک به 20 روز پس از پایان سفر خلیل زاد به منطقه ، ملا برادر رها شد و برخی مقامات سابق افغانستان در واکنش به آن اعلام کردند که تلاش های چند ساله آنها با یک سفر خلیل زاد به پاکستان برابری نمی کرد که این سخن کنایه است به نفوذ آمریکا بر پاکستان که همواره کابل آن کشور را متهم به پناه دادن به طالبان می کند.

«جاوید لودین» معاون سابق وزارت امور خارجه افغانستان گفته بود که وی با «رنگین دادفر اسپنتا» مشاور امنیت ملی سابق ریاست جمهوری افغانستان چند سال برای رهایی ملا برادر که تمایل به صلح داشت ؛ تلاش کردند ؛ اما هرگز به نتیجه نرسید.

اگر به این تحولات به گونه ای بهم پیوسته نگاه شود ، نتیجه آن خواهد بود که همه این رویدادها می تواند حاکی از حرکت جدید آمریکا برای جمع کردن پرونده طالبان در اسرع وقت است و برای تحقق این امرممکن است حتی با شماری از رهبران سابق این گروه و فارغ از پراکندگی آنها تحت فرماندهی چندگانه به توافق برسند.

زیرا فراخوان افراد مهم طالبان با سابقه زندان گونتانامو به دفتر سیاسی طالبان در قطر، رهایی افراد مهم این گروه از زندان دولت پاکستان، ترور مهم ترین حامی فکری و نیروی اعتقادی جنگ طالبان در «راولپندی» پاکستان و استقبال ها از این رویدادها در افغانستان همگی در راستای حرکت اخیر آمریکا است.

از سوی دیگر نشست صلح مسکو که قرار بود در 13 شهریور ماه امسال با حضور 12 کشور منطقه و نمایندگان طالبان برگزار شود، با مخالفت آمریکا و دولت افغانستان به تعویق افتاد و بدنبال رایزنی های بعدی و سفر هیأت وزارت خارجه افغانستان به مسکو که قرار بود در اول ماه نوامبر یعنی پنجشنبه گذشته این نشست انجام شود اما بار دیگر بدون سر و صدا به تعویق افتاد و این نشست برگزار نشد.

به نظر می رسد آمریکا برای هدفی بزرگتر عجله دارد خرده پرونده های روی دستش را در منطقه جنوب آسیا و جنوب غرب آسیا ببندد و جدا از طالبان در افغانستان نیز بتازگی به عربستان دستور داده است تا 30 روز دیگر درباره صلح یمن به نتیجه برسند و و دیروز نیز رئیس جمهوری آمریکا با همتای چینی خود به رغم تنش های خود ساخته اقتصادی از همکاری سخن گفته است.

صلح درافغانستان بدون شک علاوه بر ملت آن کشور برای همسایگانش نیز تامین کننده امنیت است و استقبال از تحقق چنین امری از آن دست امیدهایی است که باید همه کشورهای دور و نزدیک برای آن تلاش کنند ولی همانطور که « محمد اشرف غنی » رئیس جمهوری افغانستان نیز به آن اذعان داشته است، این کشور خواهان صلحی نیست که موجب بروز جنگی بزرگتر شود.