به گزارش
اسلام تایمز، ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه در جدیدترین واکنش خود نسبت به امکان خروج آمریکا از قرارداد منع موشک های هسته ای با برد کوتاه و متوسط، که در در 21 اکتبر سال جاری از سوی دونالد ترامپ رئیسجمهور مطرح شد؛ از آمادگی مسکو برای واکنش سخت و همزمان مذاکره مجدد با واشنگتن سخن به میان آورده است.
قرارداد منع موشک های هسته ای برد کوتاه و متوسط که در سال 1987 توسط رونالد ریگان، رئیس جمهور آمریکا و میخایل گورباچف، رهبر اتحاد شوروی امضا شد- INF ، استفاده از موشک های هسته ای و غیر هسته ای را با برد 500 تا 5500 کیلومتر ممنوع کرد ودر ماه مه 1991 این پیمان کاملاً اجرا شد و تا آن زمان اتحاد شوروی 1752 موشک بالستیکی و بالدار زمینپایه را نابود کرده بود و آمریکا نیز 859 موشک از این نوع را از بین برد. این پیمان با وجود فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی تا کنون پابرجا بوده و کرملین همچنان به آن متعهد باقی مانده است. با این وجود، اراده ترامپ برای خروج از این پیمان سطحی بزرگ از تنشها و مسائل را به همراه داشته است.
در واقع، طرح بحث رئیسجمهوری آمریکا، زمینهساز بحرانی بزرگ در عرصه بینالمللی شده که بسیاری آن را یادآور رقابت تسلیحاتی میان دو ابرقدرت آمریکا و شوروی در دوران جنگ سرد تلقی میکنند. متعاقب این اظهارات ترامپ، موجی از نگرانیها و منازعات در سطح جهانی موجب شده که مهمترین آنها را میتوان افزایش اختلافات میان آمریکا با روسیه و نیز چند دستهگی میان کشورهای اروپایی به واسطه واهمه آنها از تهدید امنیت این قاره ارزیابی کرد.
اتمام حجت پوتین با آمریکا و آمادگی برای مذاکره مجدد
کارشکنی دونالد ترامپ رئیسجمهور آمریکا، نگرانی امنیتی جدی را برای دولت و وزارت دفاع روسیه ایجاد کرده و نوع واکنش روسها را زیر ذرهبین قرار داده است. در همین زمینه، در واپسین واکنش جدید مسکو، ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه با مقامهای ارشد وزارت دفاع کشورش دیدار و درباره خروج احتمالی آمریکا از پیمان منع تسلیحات هستهای میانبرد که در سال ۱۹۸۷ به امضا رسیده است، گفتوگو کرد. رئیسجمهوری روسیه در این دیدار تأکید کرد که کرملین برای گفتوگو با واشنگتن درباره این پیمان آمادگی دارد.
به گزارش اسپوتنیک، در عین حال پوتین تصریح کرد: تصمیم آمریکا برای خروج از پیمان منع تسلیحات هستهای میانبرد به طور مشخص از سوی کشورمان بدون پاسخ باقی نخواهد ماند. او ادامه داد: امروز پیشنهاد میکنم که درباره گامهای مربوط به واکنش خود نسبت به خروج احتمالی آمریکا از پیمان منع تسلیحات هستهای میانبرد صحبت کنیم. پوتین تصریح کرد: یک بار دیگر تأکید میکنم که آمادهایم درباره این موضوع کلیدی با شرکای آمریکایی خود گفتوگو داشته باشیم و امیدواریم که آنها با این مسأله با مسئولیتپذیری کامل برخورد کنند. رئیسجمهوری روسیه در بخش دیگری از اظهارات خود، توسعه نظامی در کشورش را مورد بررسی قرار داد و در ادامه اظهار کرد: وضعیت در عرصه بینالملل آرامتر نشده است. در چنین شرایطی نباید اجازه داد که رقابتهای نظامی شکل گیرد و در عین حال باید از توسعه متعادل نظامی اطمینان حاصل کرد. ایراد این اظهارات از سوی ولادیمیر پوتین را میتوان در مقام اولتیماتومی بزرگ از سوی خرس اروپا به آمرکیا و متحدان اروپاییاش ارزیابی کرد.
خروج از INF؛ ابزار واشنگتن برای مهار پکن
بر خلاف تصورات ابتدایی که خروج ترامپ از INF در مقام تقابل جدی میان مسکو با واشنگتن بازنمایی شده، یکی از محورهایی اصلی که در تحلیل رخداد نادیه گرفته شده، در ارتباط با طرح آمریکا برای مهار و مقابل با کشور چین است. در حقیقت، قرارداد منع موشک های هسته ای برد کوتاه و متوسط که از سال 1987 تاکنون، از سوی آمریکا و روسیه اجرایی میشود، از سوی پکن امضا نشده است. در نتیجه کشور چین موفق به ایجاد یک زرادخانه بزرگ سلاحهای غیرهستهای ایجاد کند که به آسانی قدرت نظامی آمریکا رد آبهای چین را مورد تهدید قرار میدهد.
بر همین اساس، اکنون تلاش آمریکا این است که با استقرار سیستمهای موشک میانبرد در اقیانوس آرام، قدرت نظامی چین را مهار نماید. در واقع، خروج آمریکا از INF بیش از آنکه مسکو را مورد تهدید قرار دهد، زمینهای است برای اینکه ایالات متحده با چین در ایجاد و گسترش چنین سلاح های غیر هسته ای رقابت کند، که در حال حاضر توسط این پیمان ممنوع است. از نظر کارشناسان آمریکایی در صورت استقارار موشکهای بالستیک میانبرد در اقیانوس آرام، واشنگتن میتواند از تجاوز چینیها ممانعت به عمل بیاورد.
طرح مجدد بحران موشکی در کارائیب
علاوه بر موضوع مقابله با چین و تنش امنیتی میان قدرتهای بزرگ اروپایی، آغاز دور جدیدی از بحران موشکی در کارائیب و حیاط خلوت آمریکا به شدت مورد توجه محافل و مراکز مطالعاتی قرار گرفته است. متعاقب اعلام رویکرد ترامپ برای خروج از پیمان منع تسلیحات هستهای میانبرد، موضوع واکنش احتمالی روسیه در افزایش پایگاههای نظامی خود در سطح جهانی مطرح شده است. در واقع، بعد از سفر چند وقت پیش میگوئل دیاز کانل، رئیس جمهوری کوبا به روسیه و دیدار او با ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری این کشور، این گمانهزنی مطرح شد که روسیه به دنبال بازگشایی پایگاه اطلاعاتی «لوردز» و تاسیس پایگاههای نظامی جدید در کوبا است. در همین راستا، روزنامه دیلی استار اخیرا گزارش کرده بود که یک اندیشکده آمریکایی به نام بنیاد جیمزتاون گفته که روسیه ممکن است به زودی پایگاههای نظامی جدیدی در کوبا احداث کند
با وجود طرح این مساله جنجالبرانگیز، به گزارش خبرگزاری اسپوتنیک، الکساندر شتینین، مدیر حوزه آمریکای لاتین در وزارت امور خارجه روسیه، گزارشها در مورد بازگشت بالقوه پایگاههای نظامی روسیه به کوبا را «داستان ملایم علمی - تخیلی» دانست.. الکساندر شتینین در مصاحبه خود به درخواست برای اظهار نظر درباره این مطلب گفت: ما درباره داستانهای ملایم علمی - تخیلی اظهار نظر نمیکنیم.
در واقع، همانگونه که در سال 1962 استقرار موشکهای میانبرد هستهای میانبرد، از جمله موشکهای نوع «ارــ12 و ارــ14» از سوی اتحاد شوروی در کوبا بحران کارائیب را به همراه داشته بود؛ اکنون نیز به نظر میرسد امکان آغاز دور جدیدی از بحران موشکی در سطح بینالمللی بسیار محتمل است. حتی این امکان وجود دراد که با وجود تکذیب برخی مقامهای سیاسی روس، با وجود رضایت هاوانا، طرحی برای ایجاد پایگاه نظامی جدید در حیات خلوت آمریکا کلید زده شود.
طرح خروج واشنگتن از INF و اختلافنظر کشورهای اروپایی پیرامون تامین امنیت
یکی دیگر از ابعاد مطرح شده پس از خروج آمریکا از پیام ترامپ برای خروج از INF در ارتباط با مسائلی است که این موضوع برای امنیت قاره اروپا به وجود آورده است. در واقع، پیمان منع گسترش تسلیحات هستهای میانبرد، از سوی کشورهای اروپایی به شدت مورد انتقاد قرار گرفت؛ زیرا آنها بر این باور بودند که ورود آمریکا به رقابت تسلیحاتی جدید با روسیه، امنیت آنها را به شدت مورد تهدید قرار خواهد داد. در همان ابتدای طرح موضوع خروج امریکا از INF، سرگئـی شویگو وزیر دفاع روسیـه گفت: « تصمیم آمریکا برای خروج از پیمان منع موشـک های هسته ای میان بـرد، دارای تبعات سنگین است و در وهـله اول این تبعات به طـور ویـژه متوجـه اروپـا است ». وزیر دفاع روسـیه که در دیدار با «پانوس کامـنوس» همتای یـونانی خود سخن می گفت، تصریح کرد خروج آمریکـا از این پیمان، برای اروپـا بدون پیامد نخواهد بود.
متعاقب این تهدیدات روسیه، در میان قدرتهای اروپایی موضوع تشکیل ارتشی مستقل برای دفاع از اروپا مطرح شد. امانوئل مکرون، رئیسجمهوری فرانسه، در اوایل ماه نوامبر سال جاری، پس از اینکه خروج آمریکا از «پیمان منع موشکهای هستهای میانبرد» از سوی ترامپ مطرح شد، در یک برنامه رادیویی، بر لزوم تشکیل یک «ارتش کاملاً اروپایی» تأکید کرد و خواستار حمایت اروپا از تهدیدهای «چین، روسیه و حتی آمریکا» شد.
طرح این پیشنهاد از سوی مکرون، تنشی جدی را میان آمریکا و برخی دیگر از قدرتهای اروپایی با فرانسه و آلمان به وجود آورد. در واقع، آمریکا اروپا را به دلیل حمایت چند دههای خود متهم به بدعهدی و ناسپاسی کرد. حتی این مساله در موضع مقامهای سیاسی کشور انگلستان نیز بازتاب داشته است. به گونهای که گوین ویلیامسون، وزیر دفاع انگلیس در آخرین اظهارات خود تاکید کرد: تمایل اتحادیه اروپا برای تشکیل یک ارتش اروپایی که رقیب ناتو باشد «ایدهای کاملا احمقانه» است و موجب تضعیف صلح و امنیت میشود. ویلیامسون از کشورهای فرانسه و آلمان انتقاد کرد که هدف ناتو در اختصاص دو درصد تولید ناخالص داخلی به امور نظامی را محقق نکردهاند.
فرانسه امسال حدود ۱.۸ درصد تولید ناخالص داخلی و آلمان ۱.۲ درصد را برای امور نظامی اختصاص دادهاند. بریتانیا یکی از پنج کشور ناتوی ۲۹ عضوی است که حداقل دو درصد تولید ناخالص داخلی را برای امور نظامی هزینه کرده است. دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا مکررا از متحدان اروپایی خودش میخواهد تا میزان بودجه را افزایش دهند. گوین ویلیامسون گفت: واقعیت یک ارتش اروپایی چیزی است که یک ایده سیاسی باشکوه برای دوستانمان در این قاره خواهد بود اما فقط روی کاغذ وجود دارد. بریتانیا از ایده یک ارتش اروپایی حمایت نمیکند. ما همیشه هماهنگ بودهایم - ما نباید حاکمیت خود را بر نیروهای نظامی تضعیف کنیم. معتقدم تشکیل نهادهای جدید که رقیب ناتو باشد، احمقانه است.
در مجموع با تحولات صورت گرفته همانگونه پیشبینی میشد پس لرزههای بزرگ خروج یکجانبه آمریکا از INF به مخاطره افتادن امنیت و صلح و ثبات بینالمللی را در پی داشته است و این امر موج مخالفتهای جهانی با سیاستهای جنگ طلبانه دونالد ترامپ را افزایش خواهد داد.