اسلام تايمز - آیا انگلیس جبل‌الطارق را از دست می‌دهد؟

اسلام تایمز: با خروج انگلیس، اسپانیا می‌تواند امتیازات گمرکی، حمل و نقل خطوط تلفن و حذف روادید را برای سکنه جبل الطارق لغو کند. این فشار برای مردمی که سالیانی طولانی از امتیازات مشترک استفاده کرده اند بسیار دشوار خواهد بود و ممکن است در ادامه تملک سیاسی انگلستان دچار تردید شوند و الحاق به اسپانیا را ترجیج دهند

با نزدیک شدن موعد خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، اسپانیا خواستار حل و فصل اختلاف با انگلیس بر سر موقعیت جبل الطارق شد و تهدید کرد اگر این اختلافات حل نشود سند برگزیت را وتو می‌کند. در این راستا وزیر خارجه اسپانیا «جوزب پورل» گفت: «اسپانیا می‌خواهد مستقیما درباره آینده تنگه(جبل الطارق) واقع در شبه جزیره ایبری، با انگلیس صحبت کند و چنین چیزی باید هم در توافق برگزیت و هم در بیانیه‌ای سیاسی که درباره آینده روابط میان بریتانیا و اتحادیه اروپا صادر خواهد شد، ذکر شود. در غیر این صورت، ما نمی‌توانیم از توافق حمایت کنیم». این اقدام اسپانیا سوالاتی برای کنش گران اروپا و محافل سیاسی ایجاد می‌کند که تا چه اندازه این تهدید جدی است؟ واکنش اتحادیه اروپا در این موقعیت چیست؟ طرف بریتانیا را خواهد گرفت یا اسپانیا؟

ریشه اختلافات بر سر جبل الطارق

جبل طارق کوهپایه ای شبه جزیره ای است که مساحت دامنه آن ۶.۵کیلومتر و حدود ۳۳هزار نفر جمعیت دارد. این کوه در شمال تنگه جبل الطارق قرار دارد و به خاک اسپانیا متصل است. پس از درگیری هایی بین اسپانیا و انگلیس و هلند، در نهایت اسپانیا این تنگه را در سال۱۷۱۳ طبق معاهده «اوترخت » به انگلیس واگذار کرد. اما این واگذاری با اکراه اسپانیا و به خاطر شکست در جنگ دریایی بود بنابراین اسپانیا طی این سیصد سال همواره تلاش نمود دوباره حاکمیت خود براین دامنه را بدست بیاورد.

در سال ۲۰۰۶ تحت مدیریت اتحادیه اروپا، مذاکراتی بین طرفین انجام شد و اسپانیا برای اولین بار پذیرفت با نماینده ای از منطقه جبل الطارق روی میز مذاکره بنشیند بنابراین انگلیس و بریتانیا و «کاروانا »رئیس کابینه منطقه جبل الطارق در زمینه امور حمل ونقل ،خطوط تلفن، گمرک و برداشتن روادید و خطوط هوایی توافقاتی انجام دادند و نتیجه آن، پذیرفتن جبل الطارق طبق قوانین سایر مناطق اتحادیه اروپا بود. به صورت تلویحی این مذاکرات اداره مشترک اسپانیا و بریتانیا را بر منطقه جبل الطارق می‌پذیرفت. در دو همه پرسی انگلیس در سال ۱۹۶۹ و2002بین ساکنان جبل الطارق انجام داد اکثرساکنان این منطقه به ادامه تملک انگلیس رای دادند اگر این همه‌پرسی موضع انگلیس را قوی می‌کند اما در همه پرسی برگزیت سال 2016 ، برخلاف مردم انگلیس، 96 درصدمردم جبل الطارق به ماندن انگلیس در اتحادیه اروپا رای دادند.

اهمیت جبل‌الطارق برای اسپانیا و بریتانیا

تنگه استراتژیک جبل الطارق بین اسپانیا و مراکش قرار دارد که دارای 5.4 کیلومتر طول و 2.1 کیلومتر عرض و دریای مدیترانه را به اقیانوس اطلس وصل می‌کند. حاکمیت انگلستان بر دامنه جبل الطارق از چند جهت به ضرر اسپانیاست؛ اول آنکه این سرزمین متعلق به اسپانیا بوده و پس از سپری شدن دوران استعمار کهن، مادرید انتظار دارد این منطقه مانند سایر سرزمینها از سیطره استعمار انگلیس خارج شود. دوم اهمیت ماهیگیری است. مردم این منطقه برای ماهگیران اسپانیای ممانعت ایجاد می‌کنند و این مساله هر ازگاهی باعث ایجاد تنش می‌شود در آخرین اختلاف ایجاد شده اسپانیا تهدید کرد که عوارض ۵۰ یورویی را برای مردم این منطقه وضع می‌کند و مسیرهای هوایی را مسدود می‌کند. سوم، تنگه در داخل آبهای سرزمینی اسپانیا و مراکش قرار دارد اما انگلیس اعلام می‌کند باید سه مایل دریایی در شمال تنگه جزو دریای سرزمینی جبل الطارق قرار بگیرد و اسپانیا به شدت به این مساله واکنش نشان داده است. چهارم، انگلستان چهارده منطقه فرادریایی دارد که باقیمانده زمان استعمار کهن هستند مانند جزایر «ویرجین » ، «فالکلند» که جبل الطارق نیز یکی از آنهاست. بنابراین اگر این منطقه را واگذار کند ممکن است دومینیویی از واگذاری سایر مناطق استعماری ایجاد شود. پنجم مردم دامنه جبل الطارق به دلیل برخی ملاحظات فرهنگی، منافع اقتصادی و معافیت های مالیاتی تمایل دارند جزو حاکمیت انگلستان باشند اما از نظر جغرافیایی از امتیازات اسپانیا استفاده کنند، بنابراین دورانی که انگلستان جزو اتحادیه اروپا قرار داشت، بهترین شرایط برای مردم جبل الطارق بود که با برگزیت این دوران طلایی سکنه جبل الطارق به پایان می رسد.

کارت‌های برنده طرفین

مادرید برای فشار به انگلیس چندین کارت برنده دارد؛ با خروج انگلیس، اسپانیا می‌تواند امتیازات گمرکی، حمل و نقل خطوط تلفن و حذف روادید را برای سکنه جبل الطارق لغو کند. این فشار برای مردمی که سالیانی طولانی از امتیازات مشترک استفاده کرده اند بسیار دشوار خواهد بود و ممکن است در ادامه تملک سیاسی انگلستان دچار تردید شوند و الحاق به اسپانیا را ترجیج دهند. امتیاز بعدی، مخالفت «کمیته استعمارزدایی» سازمان ملل با حاکمیت انگلستان بر این منطقه است این کمیته معتقد است با توچه به پایان عصر استعمار ،این حاکمیت انگلستان باید واگذار شود. این موضع سازمان ملل به نفع اسپانیاست‌.

امتیاز بعدی مادرید مخالفت در پارلمان و وشورای اروپا با برگزیت است، اگر لایحه برگزیت در پارلمان انگلیس تصویب شود باید پارلمان اروپا و سپس وشورای اروپا با آن موافقت کند که در این دو نهاد اسپانیا می‌تواند به انگلیس بر سر عدم موافقت با سند برگزیت فشار بیاورد همچنین «لوئیس آگویریانو» مسئول امور اتحادیه اروپا در دولت اسپانیا گفته بود که کشورش باید در توافقنامه آتی بین اتحادیه اروپا و جبل‌الطارق حق وتو داشته باشد، در غیر این صورت، اسپانیا به توافقنامه(اولیه) برگزیت رای منفی می‌دهد. از طرف دیگر اتحادیه اروپا تمایلی به خروج اعضا ندارد و یکی از گزینه های احتمالی خروج از اتحادیه پس از انگلستان، اسپانیاست. به همین خاطربروکسل ترجیح می دهد اسپانیا از مزایای بودن در اتحادیه استفاده کند و منافع این کشور به ماندن در اتحادیه گره بخورد بنابراین در جایی که خلا قانونی وجود داشته باشد ،از انگلستان حمایت نخواهد کرد؛ و ممکن است مواضعی انتخاب کند که ترجیحات اسپانیا تامین شود. از آخرین همه‌پرسی ادامه مالکیت انگلستان برجبل الطارق بیش از16سال میگذرد. ممکن است طی این16سال نظر مردم این منطقه تغییر یافته باشد اگر در یک همه‌پرسی دیگر با مالکیت انگلستان مخالفت کنند، حاکمیت بریتانیا براین منطقه به شدت سست می‌شود. بنابراین دو دستگی در انگلستان در قبال انتخاب سیاست مناسب در قبال جبل الطارق تشدید می‌شود و برخی سعی می‌کنند از پیامهای خشونت‌آمیز استفاده کند.

همانگونه که انگلستان چند سال پیش نیز ناو جنگی «وستمینستر» را به جبل الطارق فرستاد، «مایکل هاوارد» رئیس پیشین حزب محافظه‌کار گفته بود که نخست وزیر حتی برای جنگیدن به منظور حفاظت از مرزها آمادگی دارد، همانطور که بریتانیا ٣۵ سال پیش درباره جزایر "فالکند" با آرژانتین جنگید. این یک پیام تهدید آشکار برای مادرید بود. در طیف دیگر ترزا می موضع ملایم تری نسبت به نمایندگان پارلمان و برخی اعضای کابینه دارد و مذاکراتی هم با اسپانیا انجام داده بود. اکنون انگلستان در ضعیف‌ترین موقعیت تاریخ خود نسبت به جبل‌الطارق قرار دارد و مادرید با آگاهی از این مساله سعی در گرفتن حداکثر امتیازات ممکن است.

«پدرو سانچز »نخست وزیر اسپانیا در توئیت چند روز قبل خود نوشت: «مذاکراتش با خانم می رضایت‌بخش نبوده و دو کشور اختلاف نظرهای جدی دارند».

آنچه که از موارد گفته شده پیداست، با توجه به خروج نرم و پرهزینه ،اگر لندن موفق به خروج از اتحادیه اروپا شود، حاکمیت سیاسی اش بر جبل الطارق و پیوند با آن به قدرت قبل نخواهد بود چرا که برای راضی نگه داشتن مردم جبل الطارق هم که شده ناچار است امتیازاتی برای رفاه آنان بدهد که منجر به تضعیف حاکمیت سیاسی اش می‌شود.