حضور آمریکا در غرب آسیا؛ فريب و انکار واقعيت

در حقیقت صرف نظر از کره شمالی، چین و موضوعات خاص تجاری این کشور، اگر یک آمریکایی اخبار ملی عصرگاهی و یا محتوای رسانه های اصلی آمریکا را در نظر بگیرد ممکن است تصور کند که خاورمیانه تمام سیاست خارجی کشورش را به خود معطوف ساخته است. تصمیم ترامپ به خروج نیروهای نظامی از خاک سوریه این ابهام را در بین مردم و نخبگان آمریکایی از یک طرف و افکار عمومی جهان از طرف دیگر به‌وجود آورده است که ایالات متحده در پی ایجاد صلح و ثبات در خاورمیانه و دوری گزیدن از آشوب و تنش است. اما بررسی حضور نظامی آمریکا در منطقه نشان می‌دهد که این خروج تاثیر قابل ملاحظه‌ای در نگاه مداخله گرانه واشنگتن نداشته و کماکان تجاوز به سرزمین‌ کشورهای مختلف مشی راهبردی کاخ سفید است.

رویکرد ترامپ

علیرغم دیدگاه ترامپ به این که حکومتهای خاورمیانه از آمریکا سواری رایگان می گیرند، و آمریکا باید بخشی از هزینه حضور نظامی در منطقه را از این دولتها گرفته و یا این که ارتش را به آمریکا باز گرداند؛ طی دو سال اخیر ریاست جمهوری او هیچ تغییر قابل توجهی در سیاست نظامی آمریکا در منطقه ایجاد نشده است. او خواسته خود برای تغییر رویکرد آمریکا را بصورت نمایشی تکرار کرده ؛ اما هیچ تغییر عملی و ملموسی  در سند استراتژی امنیت ملی و یا سند استراتژی دفاع ملی ارائه نکرده و در حقیقت از زمانی که وارد کاخ سفید شده میزان حضور نظامی آمریکا افزایش و به گفته کارشناسان بین‌المللی نظیر استفن والت هیچ دستاورد قابل لمسی برای حضور نیروهای نظامی و امکانات مستقر در منطقه متوجه منافع ملی آمریکا نشده است.

وضعیت نیروهای نظامی آمریکا در منطقه خاورمیانه

 تعیین دقیق تعداد نیروی رزمی یگانها، کارمندان غیرنظامی وزارت دفاع، پیمانکاران پنتاگون و توانمندی های نظامی مستقر در خاورمیانه در یک زمان مشخص موضوع دشواری است. برای مثال در اوت 2018 پس از یک سال ادعا مبنی بر این که فقط 8400 نیروی نظامی در افغانستان حضور دارد پنتاگون اعتراف کرد که در واقع 11 هزار نیرو در آنجا هستند. پنتاگون بطور معمول سندی سه ماهه منتشر می کند که همه یا اکثر اقدامات بدون طبقه بندی را در کشورهایی‌که حضور دارد فهرست می کند. در یک برآورد کلی تعداد نیروهای آمریکا در منطقه خاورمیانه بطور تقریبی به‌قرار زیر است: مصر455 نفر؛ لبنان41نفر؛ سوریه  4122نفر؛ اردن2730 نفر ؛ یمن14 نفر؛ عراق9122 نفر ؛عربستان 850نفر؛ بحرین9335نفر ؛کویت 16592نفر ؛امارات4240 نفر ؛قطر 6671 نفر؛عمان32 نفرو ترکیه2265نفر.  علاوه بر این کاخ سفید تحت مقررات سال 1973 یک بیانیه دوسالانه برای کنگره ارائه و مداخلات همه نیروهای نظامی که برای رزم تجهیز شده اند را پوشش می دهد.این موضوع حائز اهمیت است که تعداد نیروهای نظامی اعزامی به کشورهای خاورمیانه شامل آنهایی که وظایف مشخص دارند اعم از گاردملی،نیروهای ذخیره و کارمندان غیرنظامی وزارت دفاع در اواسط سال 2017 به میزان قابل توجهی(تقریبا یک سوم) افزایش یافته اند.

در ژوئن 2017تعداد 40517 نیروی آمریکایی در خاورمیانه مستقر و تا ماه سپتامبر این تعداد به 54180 نفر افزایش یافت. در آوریل 2018 به دلایلی که هرگز بطور کامل توضیح داده نشده پی بردن به این که چه تعداد نیروی آمریکایی در منطقه حضور دارند غیر ممکن است. پنتاگون به طور غیر منتظره انتشار اطلاعات نیروهای حاضر در عراق، افغانستان و سوریه، سه منطقه مورد منازعه سیاسی و عملیات گسترده رزمی را متوقف کرد.  مقامات پنتاگون ادعا کرده اند که انتشار این اطلاعات تا حدی به دشمنان آمریکا کمک کرده است.

از طرف دیگر برای پشتیبانی از این نیروها و سیستمهای تسلیحاتی؛ پنتاگون هزاران پیمانکار از طریق شرکتهای بزرگ آمریکایی مثل کارکنان خدمات بین المللی، دین کرپ و تریپل کانوپی استخدام کرده است. حوزه های اصلی که به این پیمانکاران نیاز دارند عبارتند از: لجستیک، تعمیر و نگهداری، خدمات ترجمه، حفاظت از پایگاه، ساخت و ساز و امنیت. در جولای 2018 بجز در افغانستان؛ 22323 پیمانکار برای پنتاگون در مناطق عملیاتی فرماندهی مرکزی در خاورمیانه شامل 9762 تبعه آمریکا، 12020 تبعه کشورثالث و 541 تبعه کشور میزبان کار کرده اند.

این نشان دهنده افزایش سالیانه 15 درصدی تعداد پیمانکاران پنتاگون است که در منطقه خاورمیانه مورد استفاده قرار گرفته اند. در حقیقت هر زمان که سیاستمداران و کارشناسان رسانه ای آمریکا از «در آوردن پوتین ها در منطقه » صحبت می کنند از این نیروی مهم بخش خصوصی سخن به میان نمی آورند. این در حالی است که بدون حضور آنان بسیاری از عملیاتهای نظامی واشنگتن قابل انجام نیست یا حداقل انجام مأموریتها با خطرات بیشتر برای نیروهای آمریکایی همراه خواهد بود. به بیانی روشن‌تر هنگامی که ایالات متحده از خروج نیروهایش در بخشهایی از منطقه سخن می‌گوید به بخش خصوصی که حضور فعالی داشته و در جهت اهداف خصمانه کاخ سفید است اشاره‌ای نمی‌کند.

نباید از نظر دور داشت که ورود پیمانکاران برای انجام مأموریت‌هایی که پانزده یا بیست سال قبل بوسیله نیروهای ارتش آمریکا انجام می شد باعث شده که تعداد نیروهای نظامی آمریکا در منطقه تا حدی کاهش یابد. در آوریل 2018 گزارش پنتاگون قابل تامل است که در سوریه پیمانکاران مورد استفاده قرار می گیرند.  از زمانی که اوباما رییس جمهور سابق آمریکا برای اولین بار در پاییز 2014 اجازه مداخله در سوریه را صادر نموده در گزارشهای رسمی هیچ ذکری از این که در آن کشور به پیمانکاران نیاز است به میان نیامده بود. در پاییز 2017 وزارت کار ایالات متحده برای اولین بار اطلاعاتی را منتشر کرد که نشان می داد طی سال مالی گذشته تعدادی پیمانکار وابسته به پنتاگون در سوریه کشته یا مجروح شده اند.

جمع‌بندی
با وجود حجم گسترده ای از عملیات نظامی و پایگاههای مختلف در مناطق مورد مناقشه در خاورمیانه خروجی این اقدامات هزینه‌های گزاف و بی‌فایده‌ای است که از جیب مالیات دهندگان آمریکایی خارج می‌شود و از طرف دیگر اعتبار واشنگتن در افکار عمومی جهان و میان هم‌پیمانانش روز به روز رنگ می‌بازد.

ارتقای امنیت خاورمیانه به محدود کردن آنچه مقامات پنتاگون «نفوذ بدخیم» ایران در منطقه می نامند متمرکز شده که مفهوم آن ترغیب و پشتیبانی از نیروهای نیابتی و گروههای تروریستی در سوریه، عراق،یمن،افغانستان  و نقاط دیگر است. براساس گزارش‌های فرماندهی مرکزی آمریکا، ارتش این کشور در محدود سازی ایران شکست خورده و در آخرین بیانیه فرماندهی آشکارا اعلام شده که از زمان توافق هسته ای با ایران که در جولای 2015 امضا شد هیچ نوع پیشرفتی را در رفتار ایران ملاحظه نکرده‌ اند.

از طرف دیگر؛ دونالد ترامپ بارها از راهبرد مداخله نظامی کمتر آمریکا در منطقه دفاع کرده اما این موضوع  در عمل فریب و انکار واقعیت‌ها است. شعارهای او نشان می دهد که علت اصلی این نگاه هزینه هایی است که این منازعات برای آمریکا برجای می گذارد. او در آوریل 2018 بیان کرده که برخی کشورهای منطقه فوق العاده ثروتمندند، برای آمریکا استثنایی وجود ندارد...آنها نمی توانند ضعیف باقی بمانند. ایالات متحده نسبت به خاورمیانه نگران است...همانطور که قبل‌تر هم از من شنیده اید...ما تاکنون 7 تریلیون دلار در این منطقه هزینه کرده و در مقابل آن چیزی بدست نیاورده‌ایم. آن‌گونه که من دریافته‌ام کمتر از هیچ. این در یک دوره 18 ساله(از2001تا 2018) اتفاق افتاده است. همه شما به‌خوبی می دانید کشورهای واقع در آنجا فوق العاده ثروتمندند.

 با ترکیب این دیدگاهها ترامپ ترجیح داده تا بخشی از نیروهای نظامی  آمریکا را از سوریه خارج کند. اما این نه به معنای اتمام عمیات نظامی و بازگشت نیروها به خانه بلکه جابجایی از مکانی به مکان دیگر در جهت مداخله و افزایش منازعه در خاورمیانه است.کاخ سفید با هدایت ترامپ هر چند در روزهای اخیر سعی کرده تا چهره‌ای ضد جنگ از خود نشان دهد اما  میزان و نوع خروج نیروها از سوریه و انتقال آنها به پایگاهی در عراقی یعنی تداوم سلطه‌گری و تلاش مداوم برای افزایش نزاع در خاورمیانه که در حقیقت سیاست پایدار ایالات متحده در منطقه و در تمامی دوره‌های روسای جمهور آمریکا است.   

احمد کاظم زاده کارشناس مسائل غرب آسيا