۰
شنبه ۲۷ بهمن ۱۳۹۷ ساعت ۱۳:۳۷
چهارمین نشست سران کشورهای ایران، روسیه و ترکیه در موضوع سوریه روز گذشته با حضور روسای جمهور سه کشور در سوچی روسیه با هدف بررسی روند و نتایج مذاکرات آستانه و آغاز فرایند های سیاسی داخلی در سوریه برگزار شد. از جمله دلایل اهمیت این دور از مذاکرات به مسأله خروج نیروهای آمریکایی از سوریه باز می‌گردد که هماهنگی میان تنها بازیگران خارجی باقی مانده در بحران سوریه در مورد آینده تحولات این کشور پس از خروج نیروهای آمریکایی را لازم می‌کند. از سوی دیگر چالش مهم قدرت گرفتن گروه تروریستی تحریرالشام در ادلب و ملغی شدن توافق پیشین میان سه کشور در مورد شرایط حفظ آتش بس در ادلب موضوعی است که نیازمند توافق و هم اندیشی جدید می‌باشد.
از بعدی دیگر مسأله شمال سوریه و مناقشه میان کردهای تحت حمایت واشنگتن و ترکیه مطرح است که با خروج نیروهای آمریکایی شرایط مساعدتری برای حل این مناقشه نیز فراهم شده است. چگونگی آغاز فرایند سیاسی از طریق تشکیل کمیته قانون اساسی که ماهیت شکلگیری نشست‌های سوچی را بوجود آورد نیز چالشی است که هنوز حل نشده باقی مانده. اما در کنار این مسائل کلیدی موضوعات دیگری همچون بازگشت آوارگان، مبارزه با داعش در مناطق شرقی، بازسازی سوریه، تسهیل رسیدن کمک‌های بشردوستانه و حملات گاه و بیگاه رژیم صهیونیستی نیز وجود دارد که بر پیچیدگی‌های مذاکرات می‌افزود.
در ابتدا باید گفت نفس تشکیل مجدد سوچی و صدور بیانیه مشترک و 17 ماده‌ای نشان داد که سه کشور همکاری‌های گذشته را سودمند و همچنان بر ادامه آن گرایش دارند. حفظ یکپارچگی و تمامیت ارضی سوریه، تسریع روند بازگشت آوارگان، مبارزه مؤثر با تروریسم و تأکید بر خروج نیروهای آمریکایی از مهمترین زمینه‌های همکاری می‌باشد که در بیانیه پایانی نیز بار دیگر مورد تأکید قرار گرفت. بنابراین نشست اخیر در شرایط اعلام ترامپ برای خروج نیروهای آمریکایی علاوه بر اینکه شکست کامل غرب را در میدان سوریه مسجل نمود، افزایش شکاف میان ترکیه و دولت‌های غربی و سوق یافتن آنکارا به سمت همکاری با ایران و روسیه در آینده معادلات غرب آسیا را نمایان کرد به صورتی که در بیانیه پایانی اعلام شد «سه کشور تحولات اخیر در جهان و نیز همکاری شان در زمینه‌های مختلف را مورد بحث قرار داده و تصمیم گرفتند همکاری مشترک اقتصادی و بازرگانی شان را گسترش دهند».
سوچی و منافع متقابل ترکیه و کردها
مسأله کردهای شمال سوریه و آینده مناطق تحت اختیار آنها همواره یکی از دغدغه‌های اصلی ترکیه بوده است که با خروج نیروهای آمریکایی به همان اندازه که شرایط می‌تواند به سمت درگیری سوق یابد امکان مصالحه نیز فراهم شده است. هفته گذشته در سفر هیئت مخالفان سوری مورد حمایت عربستان به کردستان عراق اعلام شد طرحی از سوی احمد جربا رئیس پیشین هیئت معارضین در مورد آینده مناطق شمالی پس از خروج نیروهای آمریکایی ارائه شده است که بر تشکیل منطقه امن در شمال سوریه با مدیریت مشترک نیروهای عربی و کردی با خلع سلاح شبه نظامیان ی پ گ تأکید دارد. طبیعتاً ایران و روسیه که حامی حفظ یکپارچگی سوریه و حمایت از مواضع دولت مرکزی هستند همسو با دمشق با چنین طرحی موافقت ندارند و متمایل به مصالحه کردها با دولت مرکزی و واگذاری کنترل امنیت مرزها به نیروهای ارتش هستند که می‌تواند هم ضمانت امنیتی را برای آنکارا فراهم کند وهم برای کردها چنانکه اردوغان پیش از آغاز نشست گفت: تمامیت ارضی سوریه تنها در صورتی حفظ خواهد شد که نیروهای کرد از شهر منبج، در شمال سوریه، و همچنین از مناطق شرق فرات بیرون بروند.
با این حال تأکید سه کشور بر حفظ تمامیت ارضی سوریه و مقابله با تلاش‌های تجزیه‌طلبانه و ضد امنیت ملی کشورهای همسایه در بیانیه پایانی نشان از شکلگیری درک متقابل از منافع طرفین در موضوع مناطق شمالی دارد اگرچه آنکارا همچنان امیدوار است که بتواند برای افزایش فشار بر کردهای سوریه و حتی تغییر دادن دموگرافی این مناطق (از طریق اسکان مهاجران عرب در مناطق کردنشین) موافقت مسکو و تهران را برای ایجاد منطقه امن و کنترل امنیت آن در ازای امتیازاتی در موضوع ادلب به دست آورد.
کلاف سردرگم ادلب
به طور حتم یکی از اساسی ترین موضوعات نشست سوچی مذاکره روسای جمهور سه کشور درباره آینده ادلب بوده است. این استان که اکنون تنها منطقه خارج از کنترل دولت مرکزی می باشد تا پیش از آغاز بحران یک میلیون جمعیت داشت اما در پی انتقال پی در پی مخالفان به این شهر از دیگر مناطق جمعیت آن در حال حاضر حدود دو تا سه میلیون نفر برآورد می‌شود. در ماه سپتامبر سال گذشته میلادی در پی توافق میان ترکیه و روسیه برای کنترل تنش در این منطقه قرار شد تا ترکیه مسئولیت خلع سلاح گروه‌های ترویستی را در ادلب بر عهده بگیرد. با این وجود عملیات‌های مختلف گروه تروریستی تحریرالشام و تسلط یافتن آن بر بخش بیشتر ادلب موجب شده تا اکنون توان ترکیه برای اجرای توافق اکتبر مورد سوال قرار گیرد. با این وجود طی روزهای گذشته در سفر وزیر دفاع روسیه به ترکیه بدون ذکر جزئیات اعلام شد که طرفین به توافق جدیدی در مورد ادلب دست یافته‌اند و گفتگوهای بیشتر در سوچی خواهد بود.
در این شرایط انتظارت برای انتشار اخبار بیشتری از این توافق در بیانیه پایانی عملاً برآورده نشد و همچنان بجز اشاره به توافق طرفین برای مقابله با تلاش‌های سازمان تروریستی “هیات تحریر الشام” برای گسترش کنترل بر این منطقه و همچنین افزایش همکاری‌ها برای کاهش موارد نقض آتش بس عملاً جزئیات گفتگوها پوشیده ماند. با این حال آنچه مسلم به نظر می‌رسد در پی نشست سوچی احتمال آغاز عملیات ادلب در آینده نزدیک منتفی شد چنانکه پوتین روز پنجشنبه گفت روسیه، ترکیه و ایران برای انجام اقدامات بیشتری در ادلب سوریه به عنوان «مرکز تروریست ها توافق کرده اند و در این منطقه عملیات نظامی انجام نخواهد شد.
مع الوصف در یک جمع بندی از نتایج نشست سوچی می توان گفت افزایش همکاری‌های سه کشور در آینده سوریه، پر کردن خلع حاصل از خروج احتمالی نیروهای آمریکایی از مناطق شمالی و یافتن راهکار برای تضمین امنیت در این مناطق با حفظ منافع و امنیت ملی کشورهای همسایه و تثبیت یکپارچگی، امنیت و تمامیت ارضی سوریه از طریق مبارزه مؤثر با تروریسم موضوعاتی بود که شکست کامل غرب در سوریه را به اثبات رسانید.
از بعدی دیگر مسأله شمال سوریه و مناقشه میان کردهای تحت حمایت واشنگتن و ترکیه مطرح است که با خروج نیروهای آمریکایی شرایط مساعدتری برای حل این مناقشه نیز فراهم شده است. چگونگی آغاز فرایند سیاسی از طریق تشکیل کمیته قانون اساسی که ماهیت شکلگیری نشست‌های سوچی را بوجود آورد نیز چالشی است که هنوز حل نشده باقی مانده. اما در کنار این مسائل کلیدی موضوعات دیگری همچون بازگشت آوارگان، مبارزه با داعش در مناطق شرقی، بازسازی سوریه، تسهیل رسیدن کمک‌های بشردوستانه و حملات گاه و بیگاه رژیم صهیونیستی نیز وجود دارد که بر پیچیدگی‌های مذاکرات می‌افزود.
در ابتدا باید گفت نفس تشکیل مجدد سوچی و صدور بیانیه مشترک و 17 ماده‌ای نشان داد که سه کشور همکاری‌های گذشته را سودمند و همچنان بر ادامه آن گرایش دارند. حفظ یکپارچگی و تمامیت ارضی سوریه، تسریع روند بازگشت آوارگان، مبارزه مؤثر با تروریسم و تأکید بر خروج نیروهای آمریکایی از مهمترین زمینه‌های همکاری می‌باشد که در بیانیه پایانی نیز بار دیگر مورد تأکید قرار گرفت. بنابراین نشست اخیر در شرایط اعلام ترامپ برای خروج نیروهای آمریکایی علاوه بر اینکه شکست کامل غرب را در میدان سوریه مسجل نمود، افزایش شکاف میان ترکیه و دولت‌های غربی و سوق یافتن آنکارا به سمت همکاری با ایران و روسیه در آینده معادلات غرب آسیا را نمایان کرد به صورتی که در بیانیه پایانی اعلام شد «سه کشور تحولات اخیر در جهان و نیز همکاری شان در زمینه‌های مختلف را مورد بحث قرار داده و تصمیم گرفتند همکاری مشترک اقتصادی و بازرگانی شان را گسترش دهند».
سوچی و منافع متقابل ترکیه و کردها
مسأله کردهای شمال سوریه و آینده مناطق تحت اختیار آنها همواره یکی از دغدغه‌های اصلی ترکیه بوده است که با خروج نیروهای آمریکایی به همان اندازه که شرایط می‌تواند به سمت درگیری سوق یابد امکان مصالحه نیز فراهم شده است. هفته گذشته در سفر هیئت مخالفان سوری مورد حمایت عربستان به کردستان عراق اعلام شد طرحی از سوی احمد جربا رئیس پیشین هیئت معارضین در مورد آینده مناطق شمالی پس از خروج نیروهای آمریکایی ارائه شده است که بر تشکیل منطقه امن در شمال سوریه با مدیریت مشترک نیروهای عربی و کردی با خلع سلاح شبه نظامیان ی پ گ تأکید دارد. طبیعتاً ایران و روسیه که حامی حفظ یکپارچگی سوریه و حمایت از مواضع دولت مرکزی هستند همسو با دمشق با چنین طرحی موافقت ندارند و متمایل به مصالحه کردها با دولت مرکزی و واگذاری کنترل امنیت مرزها به نیروهای ارتش هستند که می‌تواند هم ضمانت امنیتی را برای آنکارا فراهم کند وهم برای کردها چنانکه اردوغان پیش از آغاز نشست گفت: تمامیت ارضی سوریه تنها در صورتی حفظ خواهد شد که نیروهای کرد از شهر منبج، در شمال سوریه، و همچنین از مناطق شرق فرات بیرون بروند.
با این حال تأکید سه کشور بر حفظ تمامیت ارضی سوریه و مقابله با تلاش‌های تجزیه‌طلبانه و ضد امنیت ملی کشورهای همسایه در بیانیه پایانی نشان از شکلگیری درک متقابل از منافع طرفین در موضوع مناطق شمالی دارد اگرچه آنکارا همچنان امیدوار است که بتواند برای افزایش فشار بر کردهای سوریه و حتی تغییر دادن دموگرافی این مناطق (از طریق اسکان مهاجران عرب در مناطق کردنشین) موافقت مسکو و تهران را برای ایجاد منطقه امن و کنترل امنیت آن در ازای امتیازاتی در موضوع ادلب به دست آورد.
کلاف سردرگم ادلب
به طور حتم یکی از اساسی ترین موضوعات نشست سوچی مذاکره روسای جمهور سه کشور درباره آینده ادلب بوده است. این استان که اکنون تنها منطقه خارج از کنترل دولت مرکزی می باشد تا پیش از آغاز بحران یک میلیون جمعیت داشت اما در پی انتقال پی در پی مخالفان به این شهر از دیگر مناطق جمعیت آن در حال حاضر حدود دو تا سه میلیون نفر برآورد می‌شود. در ماه سپتامبر سال گذشته میلادی در پی توافق میان ترکیه و روسیه برای کنترل تنش در این منطقه قرار شد تا ترکیه مسئولیت خلع سلاح گروه‌های ترویستی را در ادلب بر عهده بگیرد. با این وجود عملیات‌های مختلف گروه تروریستی تحریرالشام و تسلط یافتن آن بر بخش بیشتر ادلب موجب شده تا اکنون توان ترکیه برای اجرای توافق اکتبر مورد سوال قرار گیرد. با این وجود طی روزهای گذشته در سفر وزیر دفاع روسیه به ترکیه بدون ذکر جزئیات اعلام شد که طرفین به توافق جدیدی در مورد ادلب دست یافته‌اند و گفتگوهای بیشتر در سوچی خواهد بود.
در این شرایط انتظارت برای انتشار اخبار بیشتری از این توافق در بیانیه پایانی عملاً برآورده نشد و همچنان بجز اشاره به توافق طرفین برای مقابله با تلاش‌های سازمان تروریستی “هیات تحریر الشام” برای گسترش کنترل بر این منطقه و همچنین افزایش همکاری‌ها برای کاهش موارد نقض آتش بس عملاً جزئیات گفتگوها پوشیده ماند. با این حال آنچه مسلم به نظر می‌رسد در پی نشست سوچی احتمال آغاز عملیات ادلب در آینده نزدیک منتفی شد چنانکه پوتین روز پنجشنبه گفت روسیه، ترکیه و ایران برای انجام اقدامات بیشتری در ادلب سوریه به عنوان «مرکز تروریست ها توافق کرده اند و در این منطقه عملیات نظامی انجام نخواهد شد.
مع الوصف در یک جمع بندی از نتایج نشست سوچی می توان گفت افزایش همکاری‌های سه کشور در آینده سوریه، پر کردن خلع حاصل از خروج احتمالی نیروهای آمریکایی از مناطق شمالی و یافتن راهکار برای تضمین امنیت در این مناطق با حفظ منافع و امنیت ملی کشورهای همسایه و تثبیت یکپارچگی، امنیت و تمامیت ارضی سوریه از طریق مبارزه مؤثر با تروریسم موضوعاتی بود که شکست کامل غرب در سوریه را به اثبات رسانید.
مرجع : الوقت
کد مطلب : ۷۷۸۳۳۲
منتخب
۵ ارديبهشت ۱۴۰۳
۵ ارديبهشت ۱۴۰۳
۵ ارديبهشت ۱۴۰۳
۵ ارديبهشت ۱۴۰۳
۳ ارديبهشت ۱۴۰۳
۲ ارديبهشت ۱۴۰۳
۲ ارديبهشت ۱۴۰۳
۱ ارديبهشت ۱۴۰۳
۱ ارديبهشت ۱۴۰۳
پیشنهاد ما
