کد QR مطلبدریافت لینک صفحه با کد QR

تردید آمریکا در عدم تمدید معافیت‌های خرید نفت ایران؛ دلایل و پیامدها

اندیشکده راهبردی تبیین , 30 بهمن 1397 11:44

اسلام تایمز: با نزدیک شدن به پایان موعد معافیت برخی کشورها در تحریم نفت ایران توسط آمریکا، این سؤال مطرح می‌شود که آیا آمریکا معافیت‌های خرید نفت ایران را تمدید خواهد کرد؟ و در هر حالت چه پیامدهایی متوجه ایران خواهد بود؟


قطع نفت ایران در اثر اعمال تحریم ها عامل تاثیر گذاری در افزایش قیمت جهانی نفت است. دولت آمریکا برای حذف این پیامد از اقتصاد جهانی، به ۸ کشور وابسته به نفت ایران اجازه شش ماهه خرید نفت از ایران را اعطاء نمود. این بازه در اردیبهشت سال آینده به پایان خواهد رسید و دولت آمریکا هنوز تصمیمی برای تمدید یا عدم تمدید این معافیت نگرفته است. این تردید مدلول نگرانی از آینده بازار جهانی نفت در اثر عدم تمدید این معافیت است. به نظر می­رسد که آمریکا با تحمیل شرایطی این معافیت را تمدید نماید. مجوز خرید نفت برای ۸ کشور، تمدید یا عدم تمدید این معافیت، علل و آثار مهمی بر نظام بین الملل و فضای داخلی ایران و آمریکا داشته و خواهد داشت که در این مقاله بدان ­ها خواهیم پرداخت.

بخش اول – سابقه تحریم های نفتی و برنامه آتی ایالات متحده
الف:سابقه تحریم نفت ایران به دهه ۱۳۳۰ شمسی بر­می گردد. در زمان دولت مصدق و پیرو ملی کردن صنعت نفت «اولین اقدام عملی غرب با تحریم نفتی ..شکل گرفت.. که طی آن دولت بریتانیا ایران را مورد تحریم نفتی قرار داد و حتی با پیگیری های متعدد سعی کرد پرونده ایران را به شورای امنیت سازمان ملل نیز بفرستد»[۱].

تحریم های پس از انقلاب اسلامی
ب:تحریم نفتی برای دومین بار «در سال ۱۹۷۹میلادی اعمال شد. کارتر در دستور اجرایی شماره ۱۲۱۷۰، حالت اضطراری اعلام نمود و با بلوکه کردن ۱۲ میلیارد دلار از دارایی­ های ایران در پاسخ به قضیه دیپلماتیک تهران، واردات نفت از کشورمان را ممنوع نمود[۲].
ج:ریگان در سال ۱۹۸۴ با تمدید تحریم واردات نفت ، ایران را بدلیل کشته شدن ۲۴۱ تفنگدار امریکایی در لبنان، کشور حامی تروریسم اعلام نمود. این تحریم ها عمدتا به مرزهای آمریکا محدود می­ شد[۳].
د: مرحله بعدی تحریم­ ها که صنعت نفت را نیز شامل می­شد مربوط به قانون تحریم ایران و لیبی در سال ۱۹۹۶ میلادی است. امریکا در این سال با تصویب قانون تحریم ایران و لیبی برای سرمایه گذاری در بخش انرژی این دو کشور سقف تعیین نمود.

ه. کنگره‌ی آمریکا در تاریخ اول جولای ۲۰۱۰ قانون جامع تحریم، پاسخگویی و محرومیت ایران را تصویب کرد که بر طبق آن، قانون تحریم ایران (۱۹۹۶) گسترش یافته بود، تحریم‌هایی علیه مؤسسات مالی ایرانی، سرمایه‌گذاری در بخش انرژی و … را شامل می شد. البته از سال ۲۰۰۹ موج دوم از تحریم های شدید علیه ایران اجرایی می­شد[۴].
و. پس از تصمیم دونالد ترامپ برای پایان دادن به برجام اردیبهشت ماه سال جاری، وزارت خزانه داری آمریکا اعلام کرد که بعد از دوره های ۹۰ و ۱۸۰ روزه­ بازگشت تحریم­ها باز تمدید خواهند شد. بخشی از تحریم های بازگردانده شده در تاریخ ۱۵ مرداد یعنی بازه ۹۰ روزه اول شامل موارد بسیاری از جمله: و تحریم هایی که از روز ۱۳ آبان/۴ نوامبر احیاء شدند و مربوط به حوزه نفت می­شوند عبارت اند از:
همزمان با این تحریم ها ۷۰۰ شخص حقیقی و حقوقی نیز وارد لیست تحریم­های آمریکا شد که اشخاص مربوط به حوزه نفت از بخش های مهم آن است. از جمله شرکت بازرگانی پتروشیمی، شرکت ملی نفتکش ایران و بسیاری از شرکت های مرتبط با آن و …[۵].

به صورت غیر قابل پیش بینی شده­ای، همزمان دولت آمریکا اعلام نمود که ۸ کشور وارد کننده نفت از ایران را از به صفر رساندن خرید نفت معاف نموده است ولیکن در حال رایزنی با ۸ کشور مذکور برای جایگزینی سبد خرید نفتی شان با بازارهای دیگر است. بر اساس معافیت‌ شش ماهه­ای که از آبان ماه اعطاء شد، واردات نفت برای ۸ کشور از سوی آمریکا که عبارت ­اند از: ایتالیا، تایوان، ترکیه، ژاپن، چین، کره جنوبی، هند و یونان به مدت شش ماه از تحریم واردات نفت ایران معاف گردید. یکی از دلایل این معافیت برای این کشورها در مواضع اعلامی، کاهش معنا­دار واردات نفت خود از ایران بوده است. در آبان گذشته ۲۰ کشور واردات نفت خام از ایران را به صفر رساندند[۶].
اروپا نیز در همراهی با ایالات متحده و مبتنی بر مشروعیت اعمال تحریم علیه ایران، محدودیت های تحریمی در بسیاری حوزه ها از جمله در حوزه نفتی علیه کشورمان اعمال نمودند[۷].

تاکنون تحریم های بسیاری وضع شده که اغلب محدودیت های نفتی را نیز شامل می شود از جمله قانون اختیار دفاع ملی، دستور اجرایی ۱۳۶۲۲ رئیس جمهور آمریکا، قانون کاهش تهدید ایران و حقوق بشر سوریه و …[۸].
حال پس از مرور اجمالی سابقه تحریم ­ها، مسئله این جاست که برنامه آتی ایالات متحده در خصوص تحریم نفتی ایران چیست؟. ایالات متحده به ۸ کشور فوق الذکر به مدت ۶ ماه معافیت از تحریم خرید نفت ایران را به شرط کاهش خرید ۲۰ درصدی را اعطاء نمود. این فرصت در ۵ می ۲۰۱۹ یعنی در اردیبهشت/۵ می سال جاری منقضی خواهد شد. با این وصف دولت آمریکا «از ادعای «به صفر رساندن» صادرات نفت ایران عقب‌نشینی کرد. اکنون نیز که مدت معافیت‌های صادر شده در حال انقضا است، نشانه‌هایی وجود دارد مبنی بر اینکه نامعادله “تحریم نفت ایران – افزایش بهای جهانی نفت”، دوباره آمریکایی‌ها را در مورد اجبار کشورها برای توقف خرید نفت ایران سردرگم کرده است»[۹].

ولی با این حال به نظر می رسد که تصمیم آمریکا برای به صفر رساندن صادرات نفت ایران قطعی است. ایالات متحده می داند که «صنعت نفت پایه­ای ترین بخش اقتصاد ایران است و نفت همیشه از موضوعات مورد نظر در تحریم های اقتصادی علیه کشورمان بوده است. از این حیث در آمریکا و تا حد زیادی در غرب این اجماع شکل گرفته که نفت پاشنه آشیل اقتصاد ایران به حساب می­آید»[۱۰]. تحریم های فروش نفت و گاز، کاهش شدید درآمدهای نفتی ایران و به تبع آن، تخریب متغیرهای کلیدی اقتصادی کشور نظیر کاهش ارزش ریال،کاهش بودجه دولت،کاهش تجارت خارجی را هدف قرار می دهد[۱۱]. بر این اساس در صورت تحریم نفت ایران و به زعم سیاستمداران غربی با اجرای تحریمهای فلج کننده درآمد ارزی کشور به شدت کاهش خواهد یافت و در پی آن دولت ایران با کسری جبران ناپذیر درآمدها مواجه خواهد شد و سپس موجی از نارضایتی عمومی و بحرانهای اجتماعی زمینه فشار از داخل را به جمهوری اسلامی ایران برای پذیرش درخواست­های آمریکا فراهم خواهد کرد[۱۲].

به لحاظ سیاسی علت تمرکز بر تحریم نفتی برای به صفر رساندن آن مجاب نمودن ایران برای قبول مذاکره پیرامون توانایی موشکی، خلع سلاح کامل نظامی، خروج از منطقه و عدم حمایت مالی و غیر مالی از تروریسم است.
بنابراین همه این اهداف میان مدت و روش تحریم سخت نفتی در کل در چارچوب سیاست “مهار ایران” صورت می­پذیرد.
اغلب کارشناسان باور دارند که آمریکا نخواهد توانست صادرات نفت ایران را به صفر برساند. دو دسته از دلایل فنی و اقتصادی مانع از این برنامه آمریکا خواهد شد.

ابتداء به لحاظ فنی با توجه به مشکلات داخلی ونزوئلا، کاهش استخراج نفت شیل آمریکا و یا برنامه کاهش صادرات نفت توسط عربستان، امکان تامین کمبود نفت بازار جهانی در نبود ایران را نمی توان جبران نمود. ۲ میلیون بشکه نفت صادراتی ایران حتی در شرایط کنونی تحریم نیز مقدار کمی نیست تا بتوان این مقدار را ذخیره کرد. از طرفی وابستگی هشت کشور معاف شده به خرید نفت ایران، خود مانع دیگری است که برنامه کاهش صدور ایران به صفر را ناکام می گذارد.

بخش دوم – معافیت­های نفتی

الف: بازار انرژی و دلایل ایجاد سیاست معافیت موقت نفتی توسط آمریکا

۱-الف: علل اقتصادی
تنها علت عقبگرد آمریکا در اعمال تحریم ها برای به صفر رساندن فروش نفت ایران در کوتاه مدت (از زمان خروج از برجام تا اوایل سال جدید میلادی) ترس از افزایش قیمت جهانی نفت بود. پارادوکس “تحریم نفت ایران = افزایش قیمت جهانی نفت” به نفع ایران و در خلاف برنامه پیش بینی شده دولت ترامپ برای اِعمال دفعی تحریم ها در حوزه نفت بوده است. ایالات متحده هم اکنون سناریوی تحریم تدریجی را با معاف نمودن هشت کشور با ادامه خرید نفت از ایران برای جلوگیری از ورود شوک نفتی به بازار جهانی را در دستور کار خود قرار داده است[۱۳].

البته تاثیر حذف نفت ایران بر بازار انرژی نیازمند محاسبات دقیقی است که همچنان اطلاعات مورد نیاز برای این محاسبات وجود ندارد. همچنان که برخی کارشناسان یکی از علل عدم پیش بینی دقیق در مورد بازار بعد از نفت ایران را همین نبود اطلاعات می­دانند. تا زمانی که میزان ورود دقیق نفت به بازار معلوم نباشد نمی­توان در مورد قیمت آتی نفت پیش بینی نمود[۱۴]. مدیر شرکت راب تامل معتقد است که وضعیت بازار نفت در زمان اعمال تحریم(۱۳ آبان) بر اساس تولید یک میلیون بشکه­ای ایران است و بنا به پیش بینی ها اگر تولید ایران صفر شود مطمئنا نفت ۵ تا ۱۵ دلار گران­تر خواهد شد.

البته اشاره به وضعیت بازار در دوران مذاکرات هسته­ای بی فایده نخواهد بود. وضعیت بازار در مقطع مذکور مقداری نامتعادل و از انعطاف زیادی برخوردار بود. وضعیت پارادوکسیکالی وجود داشت. در زمان ریاست جمهوری اوباما با اینکه تحریم هایی اعمال شد و دولت مذکور در تلاش برای مذاکره با ایران بود که منطقا بایستس با کاهش قیمت نفت مواجه می بودیم؛ قیمت نفت روند معکوس صعودی به خودگرفت و نفت را تا ۱۰۰ دلار در هر بشکه افزایش داد[۱۵]. در تابستان گذشته با همین روند مواجه شدیم. قیمت نفت با وجود تحریم و کاهش خرید از ایران قیمت ها روند نزولی طی می­نمود.

نمودار زیر کاهش قیمت نفت اوپک حتی در زمان پس از تحریم ایران را نشان می­دهد(بنگرید به شکل ۱).


حال بهتر است که نگاه اجمالی بیندازیم به وضعیت اقتصادِ جهانی انرژی تا ببینیم که آیا به صفر رساندن فروش نفت توسط ایران می تواند تاثیری بر بازار جهانی داشته باشد؟. به عبارت بهتر عدم تمدید معافیت نفتی که ایالات متحده در تمدید کردن آن دچار تردید شده است، چه تاثیری بر اقتصاد بین المللی خواهد داشت؟

این واقعیت وجود دارد که جمهوری اسلامی ایران نمی تواند اجازه دهد که فروش نفتش قطع شود. همه می دانیم که اقتصاد ما مبتنی بر نفت است. بنابراین در صورت کاهش خرید رسمی کشورها، ایران خواهد توانست مقداری از نفت خود را در “بازار سیاه” نیز به فروش برساند. آمارها گویای این است که در طول بعد از انقلاب هرگز صادرات نفت در اثر تحریم ها به میزان کمتر از ۱ میلیون بشکه در روز نرسیده است(آمار بانک مرکزی ایران).

با این مقدمه باید گفت که هم اکنون نیاز دنیا به انرژی و نفت در حال افزایش است. با نگاه به نمودارزیر

می­توان مشاهده نمود که حداقل تا دو سال آینده شاخص رشد نیاز به نفت همچنان سیر صعودی خواهد داشت(رجوع کنید به شکل ۲). نیاز به انرژی در حوزه های مختلف صنعت نیز با سرعت ۱٫۲ درصد افزایش پیدا خواهد نمود(رجوع کنید به شکل ۳).



بنابراین به نظر می­رسد که قطع نفت ایران در کوتاه مدت می­تواند آثار مستقیمی در تشدید افزایش قیمت در بازار جهانی نفت را داشته باشد. دولت آمریکا برای دوری از چنین شرایطی، تصمیم خود را به تحریم کامل نفتی در دراز مدت و به صورت تدریجی تغییر داده است(به شکل ۴ نگاه کنید). به نظر می­رسد که تحریم نفتی ایران تا مقدار زیادی با جایگزینی تدریجی در دراز مدت عملی گردد.



۲-الف:علل سیاسی
علل سیاسی وجود دارد که با داشتن مرتبه دوم اهمیت نسبت به مسائل اقتصادی، عامل اعطای معافیت موقت نفتی گردید. از جمله آنها می­توان به وزن بالای سیاسی چین و هند اشاره نمود. در خصوص هند با اینکه تأثیر منفی آمریکا بر روابط دو کشور، عامل محدودکننده است، ولی هند جزو کشورهایی بود که جزو معافیت موقت شش ماهه قرار گرفت. علاوه بر وابستگی این کشورها به نفت ایران که آمریکا این مسئله را در تصمیم به معافیت اعمال نمود، ولی میتوان به نیاز هند به تأمین پایدار انرژی و تمایل هند به برخورداری از حدی از خودمختاری راهبردی اشاره کرد[۱۶].
در خصوص چین نیز توجه به حاکمیت و قدرت این کشور در معافیت تعیین کننده بوده است. خصوصا با توجه به این نکته که چین و ایالات متحده در حالت تنش اقتصادی قرار دارند و این مسئله خود عاملی است که می تواند مانع از اعمال فشار یا به عبارت بهتر خواسته­هایش را دیکته کند.
یک مسئله دیگر که در خور توجه می­باشد مسئله خود رئیس جمهور آمریکا است. ترامپ به خاطر حفظ دستاوردهای اقتصادی خودش که امکان داشت با تحریم ایران و به موازات آن افزایش شدید قیمت نفت، زیر سوال برود؛ نسبت به تحریم مطلق نفتی ایران با تساهل برخورد نمود.

ب: وضعیت اقتصاد ایران در دوحالت تمدید یا عدم تمدید معافیت نفتی
۱-ب:تمدید معافیت نفتی
“تحریم نفتی ایران و قیمت نفت” معادله­ای است که منطقا سنگینی یک طرف از این معادله به صورت دو­سویه به نفع یکی و به ضرر دیگری خواهد بود. اولین پیامد تمدید معافیت نفتی برای دنیا عدم موفقیت و ناکامی سیاست تحریم ایالات متحده خواهد بود. دومین پیامد در صورت تمدید مجدد، کاهش و یا ثبات قیمت بازار انرژی خواهد بود. دستاوردهای اقتصادی بخشی از کارکرد ترامپ برای انتخابات دور بعدی ریاست جمهوری آمریکا است که در این صورت این دستآوردها برای ترامپ و در مقابل مردم آمریکا حفظ خواهد شد. در نهایت وزن و جایگاه ایران به عنوان یکی از مهمترین تولیدکنندگان نفت و انرژی­های فسیلی مجددا تثبیت خواهد شد.

۲-ب:عدم تمدید معافیت نفتی
هم اکنون خرید نفت ایران به طور ملموسی کاهش پیدا کرده است. میزان تولید ۳٫۵ میلیون بشکه­ای در سالهای گذشته تبدیل به ۱٫۶ میلیون بشکه در روز تبدیل شده است. برخی ناظران پیش بینی می کنند که مقدار کمتری از ۱۰۰،۰۰۰ تا ۲۰۰،۰۰۰ بشکه در روز از اول ماه ژانویه ۲۰۱۹ به ژاپن و کره جنوبی صادر گردد. . چین به واردات نفت از ایران به میزان ۲۸۰ هزار تا ۳۰۰ هزار بشکه در روز ادامه خواهد داد. ترکیه نیز روزانه ۱۵۰ هزار بشکه و کره جنوبی نیز بیشترین واردات منگنز را خواهد داشت[۱۷] (به شکل ۴ مراجعه نمایید). در صورتی که معافیت ها تمدید نگردد، صادرات نفت در اثر فشارهای آمریکا کمتر نیز خواهد شد.
به لحاظ جغرافیایی نیز هرچه فاصله کشورهای متعامل زیاد تر شود، صادرات نیز کاهش پیدا خواهد نمود. در بحث تحریم ها و تاثیر آن بر اقتصاد داخلی و جهانی تجربه سالهای پس از تحریم های ۲۰۰۷ به بعد را داریم. این تجارب و به دنبال آن مطالعات انجام شده موید تمام یافته­ها و پیش بینی­های انجام شده در بالاست[۱۸].


در بازه زمانی پس از توافق برجام تولید ناخالص ملی با روند افزایشی روبه رو بوده است. ولیکن با کاهش فروش نفت یعنی مهمترین منبع درآمدی ایران، سرعت رشد شاخصGDP  رو به کاهش خواهد نهاد (به نمودار آماری شکل ۶ نگاه کنید).


آمارهای مرکز آمار حاکی است که در نیمه اول امسال در حوزه صنعت که شامل بخش نفت نیز می­شود با کاهش رشد اقتصادی رو­به­رو بوده­ایم (به شکل شماره ۷ بنگرید).




کاهش درآمد ملی خود منجر به : کاهش نرخ ارز، بروز مشکلات اقتصادی، کاهش هزینه های نظامی-دفاعی، رکود. در جدول زیر روابط علی-معلولی مشکلات خرد اقتصادی و اثر کاهش درآمد ملی به خوبی نشان داده شده است[۱۹].



در حوزه بین المللی نیز علاوه بر احتمال افزایش قیمت نفت، برخی کارشناسان معتقدند که «تقابل آمریکا و متحدانش در قبال ایران به تضعیف دلار آمریکا منجر خواهد شد و همچنین اجرای تحریم های یکجانبه بسیار دشوارتر است چرا که باعث رواج گسترده فساد شده و کشورها را برای دور زدن قوانین آمریکا ترغیب می کند»[۲۰].
نتیجه­ گیری:
اعمال تحریم های نفتی جدید با هدف به صفر رساندن فروش نفت ایران از سوی آمریکا منجر به انزوا ایالات متحده، تشدید مخالفت ها در اثر رفتارهای یکجانبه گرایانه و به هم خوردن تعادل بازار جهانی انرژی خواهد گردید. این تحریم ها برای مقابله بیش از پیشی ایران وضع گردیده تا در افق گسترده “مهار ایران” با کشاندن به پای میز مذاکره بر سر مسائل موشکی، سیاست های منطقه ­ای و .. غیره خواهد بود.

تمدید معافیت نفتی به نفع ایران خواهد بود و از طرفی دولت آمریکا را از رسیدن به برنامه طراحی شده برای به صفر رساندن فروش نفت دور خواهد نمود و چنان­چه حالت برعکس رخ دهد، یعنی معافیت نفتی برای ۸ کشور تمدید نگردد ایران تحت فشار بیشتر برای فروش نفت خود و از طرفی نیز عامل افزایش قیمت نفت خواهد گردید.
به نظر می­رسد ایالات متحده همچنان که ترامپ اعلام نمود افزایش فشار تدریجی خواهد بود تا ضمن تحریم کامل نفتی ایران، مانع از افزایش بازار جهانی نفت گردد. پیش بینی می­شود که ایالات متحده در بازه شش ماه معافیت ۸ کشور نمی­تواند به خواسته خود برسد. نتیجتا آمریکا با شرایط حداقلی جدید برای خرید نفت از ایران نسبت به شاید چند کشور وابسته تر به نفت ایران همچون چین و هند موافقت نماید. در چنین صورتی علاوه بر اینکه آمریکا توانسته قیمت جهانی نفت را کنترل نماید، در افزایش فشار شدید بر ایران موفق نیز خواهد شد.

سیدرضا جلیلی/ کارشناس مسائل بین الملل


منابع و ارجاعات
[۱] . عباس تقدسی نژاد و الله مراد سیف، «تأثیر تحریم خرید نفت ایران بر امنیت اقتصادی جمهوری اسلامی ایران»، مدیریت و پژوهش های دفاعی، پاییز ۱۳۹۳ – شماره ۷۶٫ ص.۸
[۲] . محمود بابایی، سیر تحول تحریم‌های امریکا علیه ایران، دیپلماسی ایرانی، ۱۰ اسفند  ۹۵، برای بازیابی خبر ر.ک:
http://irdiplomacy.ir/fa/news/1967227
[۳] . همان.ص. ۱
[۴] .میلاد معینی الدینی، سیاست هند در قبال تحریم‌های یک‌جانبه‌ی ایالات‌ متحده علیه ایران، تبیین ۷ دی ۱۳۹۷٫ برای دیدن مقاله ر.ک:
http://tabyincenter.ir/30278
[۵] . برای دیدن لیست تمامی اشخاص مورد تحریم ر.ک:
https://sanctionssearch.ofac.treas.gov
[۶] . https://fa.euronews.com/2018/11/06/us-waiver-allows-china-to-buy-360000-bpd-of-iran-oil-for-180-days-japan
[۷] . داوود منظور، « بازخوانی تحریم های ناعادلانه:  ویژگی ها، اهداف و اقدامات» ، فصلنامه سیاست های مالی و اقتصادی ویژه نامه کارنامه اقتصادی دولت، سال یکم، شماره ۲، تابستان ۱۳۹۲ ، ص. ۳۱
[۸] . برای دیدن تمامی مقررات مربوط به تحریم ها ر.ک:
https://www.treasury.gov/resource-center/sanctions/programs/pages/iran.aspx
[۹] . بیم و امیدهای آمریکا برای تحریم نفت ایران، اندیشکده تبیین، ۲۶ دی ۱۳۹۷٫ برای دیدن یادداشت ر.ک:
http://tabyincenter.ir/
[۱۰] . مصطفی زهرانی، «مبانی نظری تحریم ها علیه ایران، موانع و چالش های نفت ایران»، بررسی های مسائل اقتصاد انرژی، سال اول، شماره دوم، تابستان ۱۳۸۷٫ ص.۱۸
[۱۱] . داوود منظور، ۱۳۹۲٫ ص.۳۲
[۱۲] . فرزاد مخلص الایمه، «جایگاه عملیات روانی در فرآیند تحریم نفتی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات عملیات روانی، شماره ۳۹، بهار ۱۳۹۳٫ ص. ۸۳
[۱۳] . https://www.radiofarda.com/a/trump-oil-sanctions-iran/29584164.html
[۱۴] . https://www.marketwatch.com/story/why-oil-prices-are-plunging-despite-us-sanctions-on-irans-energy-sector-2018-11-01
[۱۵] . https://www.nytimes.com/2018/11/05/business/energy-environment/oil-prices-iran-sanctions.html
[۱۶] . میلاد معینی الدینی ، ۱۳۹۷٫ ص. ۱۴
[۱۷] . https://www.ogj.com/articles/2018/11/iran-s-oil-exports-likely-to-remain-1-1-1-3-million-b-d-this-year.html
[۱۸] . See to: Homayoun Shirazi, Karim Azarbaiejani, Morteza Sameti, The Effect of Economic Sanctions on Iran’s Export, Iran. Econ. Rev. Vol. 20, No. 1, 2016. pp. 111-124.
[۱۹] . عباس تقدسی نژاد و الله مراد سیف، ۱۳۹۳، ص. ۲۷
[۲۰] .   http://www.ion.ir/news/412983


کد مطلب: 778777

آدرس مطلب :
https://www.islamtimes.org/fa/article/778777/تردید-آمریکا-عدم-تمدید-معافیت-های-خرید-نفت-ایران-دلایل-پیامدها

اسلام تايمز
  https://www.islamtimes.org