تهاجم نظامی ائتلاف تحت رهبری عربستان سعودی به یمن در آستانه ورود به پنجمین سال خود میباشد. جنگی که اکنون با هزاران کشته، صدها هزار زخمی و میلیون ها آواره در حال تبدیل شدن به یکی از بزرگترین بحرانهای انسانی بعد از جنگهای جهانی است. در این میان آنچه بیش از همه انتقادات گسترده جهانی را علیه متجاوزان و حامیان آنها موجب شده است توجه به نابرابری غیرقابل وصف مالی، نظامی و اقتصادی طرفین جنگ و شیوههای غیرانسانی و غیرشرافتمندانه نبرد علیه یمنیها میباشد.
در حالی که یمن یکی از کشورهای بسیار فقیر و کمتر توسعه یافته عربی میباشد و از کمترین امکانات نظامی برای دفاع از خود برخوردار است کشورهای متجاوز بزرگترین انبارهای تسلیحاتی جهان را دارا هستند و عربستان سعودی بر اساس آخرین گزارش انستیتو پژوهش های صلح بزرگترین خریدار سلاح در جهان می باشد. اما ائتلاف سعودی- اماراتی که با وجود این جنگ ناعادلانه هنوز نتوانستنه اند به اهداف خود در تسلیم کردن ملت یمن برسند با استفاده از اهرم تحریمهای همه جانبه نظامی، اقتصادی، غذایی و دارویی مجازات عمومی و کشتار غیرنظامیان را در پیش گرفته اند تا دیگر حتی توجیه این جنایات برای همپیمانان غربی ریاض و ابوظبی ممکن نباشد و آنها نیز لب به انتقاد از ادامه این جنگ بی نتیجه بگشایند تا حداقل دامن خود را از اتهام شراکت در جنایت در یمن پاک کنند.
در این شرایط علاوه بر کشورهای اروپایی همچون آلمان که تحریم های تسلیحاتی علیه ریاض را در اواخر سال 2018 میلادی به اجرا درآورد و هایکو ماس، وزیر امور خارجه آلمان در 6 مارس اعلام کرد که منوعیت صادرات تسلیحات به عربستان تا آخر مارس تمدید شده است، اکنون مخالفتها با تداوم حمایت نظامی دولت آمریکا از ائتلاف متجاوز به یمن در کنگره نیز بیشتر شده است به صورتی که روز پنجشنبه گذشته نمایندگان سنا به قطعنامه توقف حمایت نظامی امریکا از ائتلاف متجاوز تحت رهبری عربستان در جنگ یمن رأی مثبت دادند و این قطعنامه با ۵۴ رأی موافق در مقابل ۴۶ رأی مخالف به تصویب رسید.
موضوع اساسی و مهم در مورد این قطعنامه آن است که علی رغم درخواست ترامپ از هم حزبیهایش، که اکثریت را در مجلس سنا دارا هستند، برای دادن رای منفی و عدم همراهی با دموکراتها، این اتفاق روی نداد و هفت تن از سناتورهای جمهوریخواه به جبهه دموکراتها پیوسته و به این قطعنامه مطرح شده توسط دموکراتها رأی مثبت دادند تا براساس این رای دخالت امریکا در جنگ یمن نقض قانون اساسی این کشور اعلام شود. با این حال ترامپ تأکید کرده است که این مصوبه را وتو خواهد کرد. با این حال این پرسش که در کشاکش میان ترامپ و کنگره سرنوشت حمایت آمریکا از جنگ یمن به کجا خواهد رسید موضوعی است که با پیچیدگیهای خاصی رو به روست.
وتوی سیاه در برابر خیانت بزرگ به طور حتم تداوم حمایت آمریکا از جنگ یمن نه تنها از لحاظ نظامی برای سعودیها به منظور پیشبرد جنگ حائز اهمیت است بلکه حفظ همراهی کاخ سفید از جنبه سیاسی نیز در شرایط بین المللی نامساعدی که ریاض گرفتار آن شده است حیاتی میباشد.
سعودی ها به خوبی به این واقعیت واقف هستند که در صورت کنار کشیدن ترامپ از تداوم جنگ یمن، آنها ناچار به عقب نشینی در برابر فشارهای روزافزون بین المللی و در نتیجه پذیرش شکستی بزرگ در مهمترین پرونده سیاست خارجی خود خواهند شد. برای اثبات این ادعا می توان به شرایط پذیرش مذاکرات استکهلم برای پایان دادن به محاصره شهر بندری الحدیده اشاره کرد که در اواخر سال گذشته میلادی پس از ناتوانی ترامپ برای مقابله با فضای بین المللی بوجود آمده علیه سیاست های بی ثبات ساز ریاض پس از قتل جمال خاشقچی روی داد و سعودی ها برخلاف میل خود حاضر به تن دادن به مذاکره با یمنیها شدند. توافقاتی که اکنون و با رها شدن تقریبی ریاض از آن شرایط ویژه، با کارشکنی آشکار سعودی ها متوقف شده و حملات مجدداً در حال گسترش یافتن است. تنها طی هفته گذشته در میان ناباوری ناظران در یک حمله بیش از 40 غیرنظامی در استان حجه به خاک و خون کشیده شدند. لذا در این میان وتوی ترامپ می تواند خیال سعودیها را از تداوم جنگ یمن با وجود گسترش انتقادات همپیمانان غربی ریاض تاحدودی راحت کند. اگرچه نمایندگان و سنای آمریکا میتوانند در یک رأیگیری مجدد و تصویب آن مصوبه با دو سوم آرا، وتوی رئیسجمهور را باطل اعلام کنند اما در شرایط کنونی چنین اجماعی میان نمایندگان برای رویارویی با وتوی ترامپ وجود ندارد.
ترامپ نیز از انجام این وتو اهداف خاص خود را پی میگیرد. اولاً تداوم خریدهای تسلیحاتی ریاض موضوعی است که برای کاخ سفید فارغ از هرگونه نگرشی به عواقب فاجعه آمیز آن اهمیت دارد. ترامپ کمتر از یک ماه پیش در دیدار با ون شین فوک، نخستوزیر ویتنام گفت: از این حقیقت که که شما به دنبال خرید تجهیزات نظامی ما هستید خرسندم. ما بهترین تجهیزات نظامی در جهان را داریم از جتهای جنگنده تا موشک و راکت هر چه شما بخواهید.
ترامپ همچنین مارس 2018 در دیدار با محمد بن سلمان ولیعهد سعودی ها در کاخ سفید گفته بود: عر«بستان سعودی جزو دوستان بسیار فوقالعاده ما و از خریداران بزرگ تجهیزات ما بوده است. یکی از بزرگترین سرمایهگذاریها در ایالات متحده متعلق به آنها است. یکی از سرمایهگذاریهای بزرگ عربستان خرید سهام شرکتها و اقلام مختلف دیگر و تولید شغل برای آمریکاییها است».
اما نرمش بیش از اندازه ترامپ در برابر جنایات سعودی در یمن تنها به بعد تجاری کسب رضایت ریاض محدود نمیشود. نمایندگان آمریکا در جریان نشست ورشو اعلام کردند که طرح ترامپ برای موضوع فلسطین موسوم به معامله قرن در ماه آوریل علنی خواهد شد. این در حالی است که در سایه مخالفت گسترده فلسطینیان، جامعه بین المللی و کشورهای اسلامی با این طرح، ترامپ اکنون تنها چاره پیش بردن پایان دادن به مسئله فلسطین به عنوان مقدمه عادی سازی روابط کشورهای عربی با تل آویو در راستای منافع صهیونیست ها را در همراهی برخی حکام خودفروخته عربی همچون سعودی ها دیده است. مضافاً اینکه در جنگ یمن منافع مستقیم رژیم صهیونیستی نیز دخیل است و تل آویو به شدت از تداوم این منازعه منتفع می شود.