۰
دوشنبه ۲ ارديبهشت ۱۳۹۸ ساعت ۰۹:۱۲
درگیری‌ها در لیبی در شرایط انفعال بین المللی همچنان ادامه دارد و طی روزهای اخیر نیروهای موسوم به ارتش ملی لیبی تحت فرمان ژنرال حفتر دور جدید حملات خود به طرابلس علیه دولت وفاق ملی را آغاز کرده است.
اما در حالی است که دولت مستقر و مورد پذیرش جامعه بین المللی در لیبی بارها از شورای امنیت سازمان ملل برای متوقف کردن حملات نیروهای وابسته به خلیفه حفتر درخواست کمک کرده است و تقریباً تمامی اعضا دائمی این شورا بر پایان حملات و آغاز گفتگوها میان طرف‌ها تأکید کرده‌اند اما به نظر می‌رسد که وجود رقابت در میان اعضا این شورا بویژه دو قدرت مهم رقیب یعنی روسیه و آمریکا در لیبی مانع از صدور قطعنامه و انجام اقدامات لازم در این زمینه شده است.
آمریکا در پی گسترش حضور در مدیترانه
با آغاز حمله نیروهای تحت فرمان خلیفه حفتر به طرابلس واشنگتن دستور خروج نیروهای آمریکایی از لیبی را صادر کرد که ضربه‌ای به دولت وفاق ملی محسوب می شد که انتظار کسب حمایت نظامی سریع غربی ها برای جلوگیری از پیشروی نیروهای حفتر را داشت.
از آمریکا در کنار دولت های متحد منطقه ای آن یعنی رژیم صهیونیستی، عربستان، امارات و مصر به عنوان یکی از حامیان عملیات ژنرال حفتر یاد می شود. از یکسو حضور مجدد حفتر لیبی پس از قذافی بدون موافقیت آمریکا ممکن نمی بود چرا که وی در دهه 1990 میلادی در حالی که به عنوان فرمانده عملیات نظامی لیبی در چاد دستگیر شده بود به پنسیلوانیا منتقل شد و تا سال2011 در این شهر بود. پس از این سال و آغاز تنش ها در لیبی مقدمات حضور ژنرال حفتر در طبرق فراهم شد و پس از 8 سال توانست قدرت خود را افزایش دهد. از سوی دیگر دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا نظر مساعدی نسبت به قدرت گرفتن حفتر در لیبی دارد چرا که هم می تواند در راستای سرکوب نیروهای اخوانی قدم بردارد و هم به لحاظ داشتن اقتدار و پرستیژ نظامی در سرکوب شبه نظامیان همچون داعش موفقیت آمیزتر عمل کند علاوه بر اینکه با این اقدام واشنگتن میتواند انتقام عدم حمایت اروپا از اعزام نیرو به سوریه را نیز بگیرد. به همین علت ایتالیا پس از تهاجم افراد ارتش ملی لیبی، بارها از دولت ترامپ خواسته بود توجه بیشتری به هرج و مرج طرابلس معطوف نماید. درخواست هایی که چنانکه سناتور گراهام از چهره های نزدیک به ترامپ در سنا پس از درخواست های مکرر ایتالیا برای اقدام واشنگتن علیه پیشروی حفتر با پیش کشیدن یک مابه ازای احتمالی، اعزام نیروهای ایتالیایی به شمال شرق سوریه را مطرح کرد.
علاوه بر این موضوعات همراهی واشنگتن با منافع متحدان منطقه ای را نیز نباید از یاد برد بویژه مصر که کاخ سفید هراس دارد عدم همراهی با خواسته‌های قاهره ممکن است به فاصله گیری بیشتر السیسی با آمریکا پس از اعلام کناره گیری از طرح ناتو عربی و ارتباط گیری بیشتر با مسکو منجر شود. السیسی نمی خواهد اجازه دهد که در لیبی، نوعی حکومت مانند تونس که نیروهای اسلام‌گرا در دولت نقش آفرین هستند شکل بگیرد.
اما مهمتر از همه آنکه درگیری در لیبی به معنای بهانه یافتن واشنگتن برای گسترش حضور نظامی خود در دریای استراتژیک مدیترانه در رقابت با روسیه و چین می باشد. در حالی که لیبی درگیر بحران است، واشنگتن حضور دریایی خود را در نزدیکی ساحل شمال آفریقا و در کنار ذخایر نفتی بزرگ منطقه تقویت می کند چنانکه به عنوان اولین حرکت واشنگتن تصمیم گرفت ناو هواپیمابر آبراهام لینکلن را در آب های مدیترانه مستقر سازد.
روسیه و گام های با احتیاط در لیبی
مسکو در قبال تحولات اخیر لیبی بسیار محتاط و عملگرایانه رفتار کرده است. این کشور در عین اینکه خواستار آغاز مذاکرات میان طرف‌ها شده اما همزمان نسبت به پیشنویس قطعنامه آماده شده از سوی بریتانیا برای توقف درگیری‌ها نیز مخالفت کرد. مسکو با هر دو طرف روابط خود را حفظ کرده است.
از یکسو در ماه مارس گزارش شد که گروه واگنر، شرکت امنیتی روسی300 نیروی نظامی را به بنغازی برای آموزش و تجهیز نیروهای ارتش ملی (LNA) به توپخانه، هواپیماهای بدون سرنشین، تانک ها و مهمات اعزام کرده است. این پس از یک جلسه اولیه در نوامبر 2018 بین خلیفه حفتر، سرگئی شویگو وزیر دفاع روسیه و یوگی پریگوژین، رئیس گروه واگنر بوده است.
طبیعتاً با توجه به دسترسی حفتر به میدان های نفتی لیبی این امکان به او اجازه خواهد داد که سلاح های روسی را به صورت مداوم خریداری کند. همچنین با توجه به اینکه حفتر از سوی کشورهای غربی و عربی تقویت نظامی می شود مسکو نیز نمی خواهد در رقابت با این کشورها در حفظ روابط نزدیک با خلیفه حفتر عقب بماند.
از سوی دیگر نزدیکی به حفتر می تواند روابط مسکو با مصر و امارات متحده عربی را نیز تقویت کند، در حالی که هر دو کشور از بازگشت سوریه به اتحادیه عرب حمایت می کنند.
با این حال روسیه به طور کامل خواهان موفقیت حفتر در تسلط بر طرابلس نیست چرا که با وجود روابط مناسب میان مسکو و دولت وفاق ملی (GNA)، اگر هفتار نتواند لیبی را تحت سیطره خود درآورد، در این صورت تمایلات برای ایفای میانجیگری توسط مسکو در لیبی برجسته خواهد شد.
برای رسیدن به این اهداف بلندپروازانه، روسیه یک گروه تماس در لیبی تشکیل داده است که تلاش کرده تا گفت و گو میان جناح های سیاسی مختلف را تسهیل کند. در تاریخ 16 فوریه، ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه، اعلام کرد کرملین تصمیم به برگزاری یک گفتگوی جامع درباره لیبی در مسکو دارد، اما تاریخ این رویداد تاکنون تعیین نشده است.
میانجیگری روسیه در لیبی، موجب افزایش پرستیژ بین المللی به دلیل برجسته شدن نقش مسکو در ثبات مدیترانه و تقویت موقعیت این کشور به عنوان یک قدرت مطرح جهانی در نظام جدید جهانی می شود. برخی بر این اعتقادند که پوتین تحت تأثیر اندیشه یوگنی پریماکوف نخست وزیر سابق روسیه، خاورمیانه را به عنوان عرصه كلیدی برای مقابله با آمریكا و باز گرداندن عظمت پیشین این کشور در دوران شوروی سابق می بیند و به همین دلیل به صورت جدی به کارزار بحران سوریه وارد شد.
لذا با توجه به آنچه گفته شد می توان گفت سکوت توام با انتظار قدرت‌های بین المللی در کنار حمایت مالی و نظامی وسیع منطقه ای از ژنرال حفتر عملاً منجر به بی نتیجه بودن تلاش ها برای توقف درگیری ها در لیبی بوده است.
اما در حالی است که دولت مستقر و مورد پذیرش جامعه بین المللی در لیبی بارها از شورای امنیت سازمان ملل برای متوقف کردن حملات نیروهای وابسته به خلیفه حفتر درخواست کمک کرده است و تقریباً تمامی اعضا دائمی این شورا بر پایان حملات و آغاز گفتگوها میان طرف‌ها تأکید کرده‌اند اما به نظر می‌رسد که وجود رقابت در میان اعضا این شورا بویژه دو قدرت مهم رقیب یعنی روسیه و آمریکا در لیبی مانع از صدور قطعنامه و انجام اقدامات لازم در این زمینه شده است.
آمریکا در پی گسترش حضور در مدیترانه
با آغاز حمله نیروهای تحت فرمان خلیفه حفتر به طرابلس واشنگتن دستور خروج نیروهای آمریکایی از لیبی را صادر کرد که ضربه‌ای به دولت وفاق ملی محسوب می شد که انتظار کسب حمایت نظامی سریع غربی ها برای جلوگیری از پیشروی نیروهای حفتر را داشت.
از آمریکا در کنار دولت های متحد منطقه ای آن یعنی رژیم صهیونیستی، عربستان، امارات و مصر به عنوان یکی از حامیان عملیات ژنرال حفتر یاد می شود. از یکسو حضور مجدد حفتر لیبی پس از قذافی بدون موافقیت آمریکا ممکن نمی بود چرا که وی در دهه 1990 میلادی در حالی که به عنوان فرمانده عملیات نظامی لیبی در چاد دستگیر شده بود به پنسیلوانیا منتقل شد و تا سال2011 در این شهر بود. پس از این سال و آغاز تنش ها در لیبی مقدمات حضور ژنرال حفتر در طبرق فراهم شد و پس از 8 سال توانست قدرت خود را افزایش دهد. از سوی دیگر دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا نظر مساعدی نسبت به قدرت گرفتن حفتر در لیبی دارد چرا که هم می تواند در راستای سرکوب نیروهای اخوانی قدم بردارد و هم به لحاظ داشتن اقتدار و پرستیژ نظامی در سرکوب شبه نظامیان همچون داعش موفقیت آمیزتر عمل کند علاوه بر اینکه با این اقدام واشنگتن میتواند انتقام عدم حمایت اروپا از اعزام نیرو به سوریه را نیز بگیرد. به همین علت ایتالیا پس از تهاجم افراد ارتش ملی لیبی، بارها از دولت ترامپ خواسته بود توجه بیشتری به هرج و مرج طرابلس معطوف نماید. درخواست هایی که چنانکه سناتور گراهام از چهره های نزدیک به ترامپ در سنا پس از درخواست های مکرر ایتالیا برای اقدام واشنگتن علیه پیشروی حفتر با پیش کشیدن یک مابه ازای احتمالی، اعزام نیروهای ایتالیایی به شمال شرق سوریه را مطرح کرد.
علاوه بر این موضوعات همراهی واشنگتن با منافع متحدان منطقه ای را نیز نباید از یاد برد بویژه مصر که کاخ سفید هراس دارد عدم همراهی با خواسته‌های قاهره ممکن است به فاصله گیری بیشتر السیسی با آمریکا پس از اعلام کناره گیری از طرح ناتو عربی و ارتباط گیری بیشتر با مسکو منجر شود. السیسی نمی خواهد اجازه دهد که در لیبی، نوعی حکومت مانند تونس که نیروهای اسلام‌گرا در دولت نقش آفرین هستند شکل بگیرد.
اما مهمتر از همه آنکه درگیری در لیبی به معنای بهانه یافتن واشنگتن برای گسترش حضور نظامی خود در دریای استراتژیک مدیترانه در رقابت با روسیه و چین می باشد. در حالی که لیبی درگیر بحران است، واشنگتن حضور دریایی خود را در نزدیکی ساحل شمال آفریقا و در کنار ذخایر نفتی بزرگ منطقه تقویت می کند چنانکه به عنوان اولین حرکت واشنگتن تصمیم گرفت ناو هواپیمابر آبراهام لینکلن را در آب های مدیترانه مستقر سازد.
روسیه و گام های با احتیاط در لیبی
مسکو در قبال تحولات اخیر لیبی بسیار محتاط و عملگرایانه رفتار کرده است. این کشور در عین اینکه خواستار آغاز مذاکرات میان طرف‌ها شده اما همزمان نسبت به پیشنویس قطعنامه آماده شده از سوی بریتانیا برای توقف درگیری‌ها نیز مخالفت کرد. مسکو با هر دو طرف روابط خود را حفظ کرده است.
از یکسو در ماه مارس گزارش شد که گروه واگنر، شرکت امنیتی روسی300 نیروی نظامی را به بنغازی برای آموزش و تجهیز نیروهای ارتش ملی (LNA) به توپخانه، هواپیماهای بدون سرنشین، تانک ها و مهمات اعزام کرده است. این پس از یک جلسه اولیه در نوامبر 2018 بین خلیفه حفتر، سرگئی شویگو وزیر دفاع روسیه و یوگی پریگوژین، رئیس گروه واگنر بوده است.
طبیعتاً با توجه به دسترسی حفتر به میدان های نفتی لیبی این امکان به او اجازه خواهد داد که سلاح های روسی را به صورت مداوم خریداری کند. همچنین با توجه به اینکه حفتر از سوی کشورهای غربی و عربی تقویت نظامی می شود مسکو نیز نمی خواهد در رقابت با این کشورها در حفظ روابط نزدیک با خلیفه حفتر عقب بماند.
از سوی دیگر نزدیکی به حفتر می تواند روابط مسکو با مصر و امارات متحده عربی را نیز تقویت کند، در حالی که هر دو کشور از بازگشت سوریه به اتحادیه عرب حمایت می کنند.
با این حال روسیه به طور کامل خواهان موفقیت حفتر در تسلط بر طرابلس نیست چرا که با وجود روابط مناسب میان مسکو و دولت وفاق ملی (GNA)، اگر هفتار نتواند لیبی را تحت سیطره خود درآورد، در این صورت تمایلات برای ایفای میانجیگری توسط مسکو در لیبی برجسته خواهد شد.
برای رسیدن به این اهداف بلندپروازانه، روسیه یک گروه تماس در لیبی تشکیل داده است که تلاش کرده تا گفت و گو میان جناح های سیاسی مختلف را تسهیل کند. در تاریخ 16 فوریه، ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه، اعلام کرد کرملین تصمیم به برگزاری یک گفتگوی جامع درباره لیبی در مسکو دارد، اما تاریخ این رویداد تاکنون تعیین نشده است.
میانجیگری روسیه در لیبی، موجب افزایش پرستیژ بین المللی به دلیل برجسته شدن نقش مسکو در ثبات مدیترانه و تقویت موقعیت این کشور به عنوان یک قدرت مطرح جهانی در نظام جدید جهانی می شود. برخی بر این اعتقادند که پوتین تحت تأثیر اندیشه یوگنی پریماکوف نخست وزیر سابق روسیه، خاورمیانه را به عنوان عرصه كلیدی برای مقابله با آمریكا و باز گرداندن عظمت پیشین این کشور در دوران شوروی سابق می بیند و به همین دلیل به صورت جدی به کارزار بحران سوریه وارد شد.
لذا با توجه به آنچه گفته شد می توان گفت سکوت توام با انتظار قدرت‌های بین المللی در کنار حمایت مالی و نظامی وسیع منطقه ای از ژنرال حفتر عملاً منجر به بی نتیجه بودن تلاش ها برای توقف درگیری ها در لیبی بوده است.
مرجع : الوقت
کد مطلب : ۷۸۹۹۰۶
منتخب
۲ ارديبهشت ۱۴۰۳
۲ ارديبهشت ۱۴۰۳
۱ ارديبهشت ۱۴۰۳
۱ ارديبهشت ۱۴۰۳
۳۰ فروردين ۱۴۰۳
۳۰ فروردين ۱۴۰۳
۲۹ فروردين ۱۴۰۳
۲۹ فروردين ۱۴۰۳
۲۸ فروردين ۱۴۰۳
۲۷ فروردين ۱۴۰۳
۲۷ فروردين ۱۴۰۳
پیشنهاد ما
