زلزله سیاسی در آلمان؛ احتمال فروپاشی دولت ائتلافی

بدنبال کاهش آرا نامزدهای سوسیال دمکرات در انتخابات پارلمان اروپا از سوی اعضای حزب متبوع خود مورد انتقادات شدید قرار گرفت تا جایی که وی استعفای خود را به هیأت رئیسه حزب تقدیم کرد و روز بعد نیز از ریاست فراکسیون این حزب در پارلمان آلمان کناره گیری کرد.
کاهش میزان آرا کسب شده سوسیال دمکرات‌ها در انتخابات ۲۰۱۹ در مقایسه با انتخابات پارلمانی ۲۰۱۴ محسوس و قابل درنگ گزارش شده بود.

واکنش احزاب به استعفای رئیس حزب سوسیال دمکرات آلمان
«آنگلا مرکل» صدراعظم آلمان در واکنش به استعفای ناهلس اظهار داشت: دولت ائتلافی با چالش‌های جدید و غیرقابل پیش بینی روبرو خواهد شد، ناهلس چهره قدرتمند و خوبی برای اداره این حزب و یک جریان سیاسی در آلمان بود.

از سوی دیگر «اولاف شولتس» معاون حزب سوسیال دمکرات آلمان که مسند وزارت دارایی را نیز در اختیار دارد پیش از اعلام این کناره‌گیری خاطر نشان کرده بود که سوسیال دمکرات‌ها را در انتخابات بعدی، از ورود به یک ائتلاف بزرگ منع کرده، زیرا دولت ائتلافی پیامدهای خاص خود را دارد. وی معتقد است که تاکنون دولت‌های ائتلافی کمکی به دمکراسی در آلمان نکرده اند، به همین دلیل نیز نه احزاب و نه مردم دیگر خواهان تشکیل دولت ائتلافی در این کشور نیستند.

در عین حال «آنه گرت کرامپ باوئر» رئیس تازه کار حزب دمکرات مسیحی آلمان پس از استعفای ناهلس در سخنانی ضمن ستایش از رئیس حزب سوسیال دمکرات و توصیف وی به چهره‌ای قدرتمند و قابل اعتماد، از اعضای حزب خواست تا مسائل داخلی خود را بگونه ای حل کنند تا کمترین آسیب متوجه دولت ائتلافی شود.

با این وجود «مارکوس زودر» رئیس حزب سوسیال مسیحی آلمان با لحنی انتقاد آمیز از سوسیال دمکرات‌ها خواست تا سیاست مسئولیت پذیری بیشتری را اتخاذ کنند. وی در صفحه توئیتر خود نوشت: سوسیال دمکرات‌ها باید برای حفظ دولت ائتلافی و تحقق سیاست‌های دولت تمام تلاش خود را بکار گیرند.

نظرسنجی‌ها از چه حکایت دارند؟
گمانه زنی‌ها درخصوص فروپاشی دولت ائتلافی آلمان سبب شد تا مؤسسه‌های نظرسنجی دست به کار شدند. انتخابات محلی اوایل ماه سپتامبر در ایالت‌های زاکسن، براندنبورگ و تورینگن یکی دیگر از دستمایه‌های مؤسسه‌های نظرسنجی در آلمان قرار گرفت.

مؤسسه نظرسنجی «اسپون» پس از انجام نظرسنجی اعلام کرد که احزاب سوسیال دمکرات و دمکرات مسیحی در انتخابات ایالت‌های آلمان با ریزش شدید و محسوس آرا روبرو شده و در عوض سبزها و حزب افراطی «آلترنالتیو برای آلمان» به پیروزی قابل توجهی دست پیدا می‌کنند.

در توضیح این نظرسنجی آمده است که نتایج انتخابات پارلمانی اروپا تأثیر قابل توجهی در انتخابات محلی آلمان خواهد داشت که آینده دولت ائتلافی آلمان را با ابهامات زیادی روبرو می‌کند.

گمانه زنی برای فروپاشی یا تداوم دولت ائتلافی
در حالی‌که احزاب محافظه‌کار مسیحی خواهان تداوم دولت ائتلافی هستند، اما برخی احزاب اپوزیسیون بر تغییر سریع دولت اصرار داشته و خواهان فروپاشی دولت ائتلافی شدند.
حزب آلترناتیو برای آلمان ائتلاف بزرگ را پایان یافته خوانده، تا جایی که «آلیس وایدل» رئیس فراکسیون AFD در پارلمان آلمان خاطر نشان کرد که سوسیال دمکرات‌ها برای راه‌حل دست و پا می‌زنند و ائتلاف بزرگ هم به مثابه مرده‌ای متحرک، گرد صحنه سیاسی می‌چرخد. وایدل ریزش آرای سوسیال دمکرات‌ها را «هزینه خیانت» این حزب به رأی دهندگان توصیف کرد.

«یورگ مویتن» رئیس حزب آلترناتیو برای آلمان خواستار کناره‌گیری دولت آلمان شده و گفته است: چه فرقی می‌کند که ناهلس برود و یکی دیگر جای او را در حزب سوسیال دمکرات بگیرد؟ آن کسی که باید سرانجام استعفا کند تا راه برای شروعی تازه باز شود، آنگلا مرکل است؛ و نه فقط مرکل بلکه تمام اعضای کابینه او.

با این وجود «آنگلا مرکل» صدراعظم آلمان در یک کنفرانس مطبوعاتی در برلین در واکنش به مواضع احزاب اپوزیسیون تاکید کرد که با وجود بحران در حزب سوسیال دمکرات، دولت ائتلافی همچنان به کار خود ادامه خواهد داد. وی در این خصوص تاکید کرد که ما به کار در دولت با جدیت و احساس مسئولیت بالا ادامه خواهیم داد.

از سوی دیگر «پیر اشتاین بروک» که سال‌ها پیش از نامزدهای صدر اعظمی آلمان از حزب سوسیال دموکرات بود در اظهار نظری گفت که بر این عقیده است که ائتلاف بزرگ در آلمان تا پایان سال جاری میلادی از هم گسسته شده و بگونه ای که آنها سال جدید میلادی در قدرت نخواهند بود.

اشتاین بروک معتقد است که ائتلاف بزرگ بخصوص بعد از انتخابات پارلمانی اخیر اروپا و شکست سخت احزاب دولتی در این انتخابات گویا در سراشیبی سقوط قرار گرفته است. دولت ائتلافی در آلمان از همان آغاز تشکیل، با چالش‌های فراوانی روبرو بوده است.

سخن آخر
روند طولانی مذاکرات برای تشکیل دولت ائتلافی جدید در آلمان از همان ابتدا تأثیر بدی بر محبوبیت مردمی این دولت گذاشته و پیامدها و چالش‌های بعدی هم سبب تشدید وخامت اوضاع سیاسی در آلمان شد، تا جایی که چهارمین دوره صدراعظمی مرکل نه تنها برای وی بلکه به کام دولت منتخب وی نیزتلخ شد.

نکته قابل تأمل درباره دولت ائتلافی در آلمان این است که دولت مرکل از سال ۲۰۱۴ تاکنون بیش از ۷۰۰ میلیون یورو برای مشاوران خارج از دولت هزینه کرده است. با وجود اینکه دفتر صدراعظم و ۱۴ وزارتخانه آلمان حدود ۲۰ هزار کارمند در اختیار دارند، اما سالانه تعداد زیادی از افراد به عنوان مشاور در این نهادها به کار گماشته می‌شوند که این امر مورد انتقاد شدید احزاب اپوزیسیون قرار گرفته است.

بی شک تعیین رئیس جدید حزب سوسیال دمکرات می‌تواند نقش تعیین کننده‌ای در آینده دولت ائتلافی آلمان ایفا کند. در عین حال حزب سبزها، تلویحاً اعلام آمادگی کرده اند که در صورت از هم پاشیدن اتحاد دو حزب محافظه‌کار، با یک دولت ائتلافی جدید همکاری خواهد کرد.