راز تغییر لحن امارات درباره ایران/ بن زاید چرا به مسکو رفت؟

انور قرقاش وزیر مشاور در امور خارجه امارات هم در ۲۳ ژوئن جاری گفته بود: «تنها راه مهار تنش‌ها در منطقه خلیج فارس راه سیاسی است و اولویت باید بر گفتگو و توقف تنش باشد. بحرانی که از مدتها قبل ایجاد شده، نیازمند به اهتمام جمعی برای کاهش تنش در وهله اول و دست یابی به راهکار سیاسی از طریق گفتگو و مذاکره است».

این در حالی است که امارات قبلاً مواضع تندی علیه ایران اتخاذ کرده بود.
«دیوید هرست» روزنامه نگار و نویسنده سرشناس انگلیسی در این باره با اشاره به مواضع محمد بن زائد ولیعهد ابوظبی در حمایت از تحرکات آمریکا علیه ایران از همراهی با واشنگتن در بحث خروج آمریکا از برجام و تحریم‌های واشنگتن گرفته تا حمایت از تشکیل ناتوی عربی و نشست ضد ایرانی در لهستان و نیز حمایت از تصمیم آمریکا علیه سپاه می‌نویسد: «امارات خودش را در تنگنا قرار داد. ابوظبی می‌خواست که خودش را محور اساسی در سیاست واشنگتن ضد تهران قرار دهد اما باد موافق برایش نوزید و اوضاع بر عکس انتظاراتش پیش رفت».

رأی الیوم در مطلبی با اشاره به سفر عبدالله بن زائد وزیر خارجه امارات به روسیه آورده است: «ابوظبی دربهای مسکو را می‌زند؛ آیا موضع امارات در مسیر تغییر است؟ آیا امارات از جنگ یمن کنار می‌کشد؟ ابوظبی دربهای مسکو را می‌زند؛ آیا موضع امارات در مسیر تغییر است؟ آیا امارات از جنگ یمن کنار می‌کشد؟

عبدالله بن زائد وزیر خارجه امارات به مسکو سفر کرد و از پایتخت روسیه، وزیر خارجه امارات اعلام کرد که کشورش بر ثبات منطقه تاکید دارد و خواهان تنش بیشتر و نگرانی بیشتر نیست. موضع مهم‌تر این بود که بن زائد گفت که کشورش نمی‌تواند در موضوع حمله به کشتی‌ها در الفجیره امارات به کشور خاصی اتهام وارد کند.

لحن امارات در مسکو متفاوت از لحن تنشزای هفته‌های اخیر ابوظبی است که به شکل مستقیم ایران را متهم به دخالت در هدف قرار دادن کشتی‌ها در خلیج فارس و دریای عمان می‌کرد. چه چیز تغییر کرده است؟ چه عاملی سبب شده است که بن زاید به مسکو برود؟

ایران به طور صریح، امارات را متهم کرد که می‌خواهد اسرائیل دوم در منطقه شود. لحن ایران علیه امارات نزدیک بود که شدیدتر از لحن آنها علیه عربستان باشد. ابوظبی دانست که دربهای روسیه به سوی همه باز است و (صندوق) پست مناسب برای ارتباط با تهران یا گفتگوی غیر مستقیم با تهران خواهد بود.

ابوظبی از طرح روسیه با هدف کاهش تنش در منطقه خلیج فارس بهره برد. بر این باوریم که تهران متوجه تغییر موضع امارات شده است که احتمالاً امارات به مرحله پایان تنش با ایران یا حتی خروج تدریجی از جنگ یمن برسد. اگر این صحیح باشد، سوالات و سناریوهای متعددی مطرح خواهد شد از جمله؛ آیا امارات ممکن است که به تنهایی در این روند بدون متحد خود عربستان حرکت کند یا با آن هماهنگ می‌شود؟ تغییر موضع امارات و گرایش به آرامش با ایران بر منطقه خلیج فارس، پرونده یمن و سوریه و نیز روابط با آمریکا که به دنبال تشدید تنش در منطقه است، چه تأثیری می‌گذارد؟ کوبیدن دربهای روسیه از سوی امارات یعنی اینکه مقامات امارات به دنبال نزدیک شدن هستند».

قدر مسلم آن است که امنیت و ثبات منطقه خلیج فارس از طریق تعامل مثبت همسایگان با یکدیگر و عدم توجه به تحرکات تنش زای آمریکا حاصل می شود امنیت و ثبات منطقه خلیج فارس از طریق تعامل مثبت همسایگان با یکدیگر و عدم توجه به تحرکات تنش زای آمریکا حاصل می شود و رویکرد ایران همواره در راستای ثبات منطقه استوار بوده و هست. پیشنهاد روابط متوازن با همسایگان از سوی ایران نیز در همین راستاست.

پنجم خرداد ۱۳۹۸ محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران اعلام کرد که جمهوری اسلامی به همسایگان خود در خلیج فارس پیشنهاد امضای پیمان عدم تجاوز ارائه کرده است.
روز یکشنبه ۵ خرداد محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران در کنفرانس خبری با وزیر خارجه عراق گفت که جمهوری اسلامی ایران خواستار ایجاد روابط متوازن با همسایگان خود در خلیج فارس است و به همین منظور پیشنهاد امضای یک پیمان عدم تجاوز به این کشورها داده است.

چند سال پیش از این نیز محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران پیشنهاد کرده بود که برای کمک به حل مشکلات منطقه از جمله رفع دو «پدیده سرطانی» تروریسم و افراط گری، «مجمع گفت‌وگوی منطقه‌ای» در غرب آسیا تشکیل شود.

عباس عراقچی معاون سیاسی وزارت خارجه ایران هم خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی ایران همواره نقش خود را در تأمین امنیت منطقه ایفا کرده است اما آمریکا و رژیم صهیونیستی و کشورهایی که با آنها همراهی می‌کنند باید مسئولیت تبعات تنش آفرینی‌های خود را بپذیرند.

عراقچی با تاکید بر اولویت ایران برای گفت وگو با کشورهای منطقه، افزود: با ساز و کارهایی همچون تشکیل مجمع گفت وگوی منطقه‌ای در خلیج فارس و امضای پیمان عدم تجاوز می‌توان راه‌های اعتمادسازی و تعامل سازنده بین کشورهای همسایه را هموار کرد.

«شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی» وزیر خارجه قطر درباره طرح عدم تجاوز ارائه شده از سوی وزیر خارجه ایران گفت: طرح عدم تجاوز که محمد جواد ظریف مطرح کرده، شایسته بررسی و واکنش مثبت است.
سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه ششم خرداد ماه گذشته از پیشنهاد ایران برای امضای معاهده عدم تجاوز با کشورهای حاشیه خلیج فارس استقبال کرد و گفت که این می‌تواند اولین گام برای کاستن از تنش‌ها باشد.

به هر حال همگرایی به نفع منطقه است اما از طرف دیگر آمریکا اجازه این همگرایی و تعامل مثبت در منطقه را نمی دهد. دونالد ترامپ از دوشیدن کشورهای ثروتمند به ویژه امارات و عربستان بسیار خرسند است دونالد ترامپ از دوشیدن کشورهای ثروتمند به ویژه امارات و عربستان بسیار خرسند است و دست از دوشیدن آنها برنمی دارد.

اما نکته قابل توجه این است که تکیه صرف این کشورها به آمریکا خطای راهبردی است. آمریکا خواهان وارد کردن امارات به ماجراجویی های خود است و به پرواز درآوردن پهپاد جاسوسی از پایگاهی در امارات و فرستادن آن به حریم هوایی ایران، گواه این مدعاست. ترامپ به دنبال گرفتن پول بیشتر از امارات و دیگر کشورهای ثروتمند منطقه است. امارات نباید سکویی برای تحرکات آمریکا علیه ایران شود.