حمله به نفتکش، بازی انگلیس با آتش

  
گریس ١ که نفت ایران را به سمت بندر بانیاس سوریه حمل می‌کرده روز پنج شنبه از آب‌های سرزمینی کشور جیبارتار (جبل الطارق) که تحت نظر دولت انگلستان است، عبور می کرده است. نیروهای انگلیس با هجوم به این کشتی آن را توقیف می‌کنند که به گفته کارشناسان و متخصصین این اقدام آن‌ها، یک اقدام سیاسی است و شامل قوانین بین‌المللی دریانوردی نمی‌شود. در دریانوردی تجاری، اجاره کشتی و نفتکش توسط شرکت‌ها و کشورهای مختلف جهت حمل و نقل کالا امری رایج است.
 
توقیف به بهانه تحریم
توقف محموله نفت در حال انتقال ایران برای سوریه به بهانه تحریم های اروپایی علیه دمشق، در شرایطی که دولت آمریکا برای تحت فشار قرار دادن ملت ایران و برای جبران شکست‌های متعدد خود در منطقه در برابر جبهه مقاومت تحریم های نفتی گسترده ای را علیه تهران اعمال کرده است، ایده سیاسی بودن این اقدام ضدایرانی و دستان پشت پرده واشنگتن را پیش کشیده است.

در این راستا جوزپ بورل، وزیر خارجه اسپانیا در واکنش به توقیف این کشتی گفته بود که نفتکش ایرانی در خارج از قلمرو دریایی جبل الطارق و به درخواست آمریکا توقیف شده است.
با این حال دولت جبل الطارق در واکنش به اظهارات وزیر خارجه اسپانیا اعلام کرد، ابرنفتکش ایرانی را به درخواست کشور دیگری توقیف نکرده است. فابیان پیکاردو، وزیر اعظم جبل الطارق گفت این عملیات مشترک نهاد های انتظامی محلی و تفنگداران دریایی بریتانیا بود که به دنبال دریافت اطلاعات مدلل از سوی دولت جبل الطارق در اینباره صورت گرفت که نفتکش Grace 1 تحریم های اتحادیه اروپا علیه سوریه را نقض کرده است.

اما علی رغم این تکذیبیه، استقبال مقامات کاخ سفید از این اقدام بر نقش آفرینی واشنگتن در توقف کشتی نفتکش ایرانی تاکید دارد. جان بولتون، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، بامداد جمعه (به وقت تهران) در حساب کاربری‌اش در توئیتر نوشت: «خبر عالی: بریتانیا ابرنفت‌کش گریس۱ را که با نقض تحریم‌های اتحادیه اروپا در حال حمل نفت ایران به سوریه بود، متوقف کرده است. آمریکا و متحدان ما به رژیم‌های تهران و دمشق اجازه نخواهند داد از این تجارت غیرقانونی سود ببرند.»
 
واکنش سخت ایران
توقیف غیرقانونی نفت کش ایرانی در آبهای بین المللی با واکنش مقامات تهران همراه بود که اولاً خواستار رفع توقیف هرچه سریعتر این کشتی شدند و از طرف دیگر نسبت به عواقب این اقدام به انگلیسی ها هشدار دادند. وزارت خارجه ایران در رابطه با توقیف نفتکش ایرانی اعتراض شدید خود را به سفیر بریتانیا در تهران ابلاغ کرده است. عباس موسوی ، سخنگوی وزارت خارجه ایران پیشتر اعلام کرده تهران توقیف نفتکش ایرانی را غیر قابل قبول می داند چون بر اساس تحریم های اتحادیه اروپا و نه تصمیمات سازمان ملل انجام شده است. عباس موسوی گفت: «ما به سفیر انگلیس اعلام کردیم این اقدام بدعتی عجیب است به خاطر اینکه تحریم هایی که اعلام کرده اند، بر مبنای شورای امنیت نیست و جمهوری اسلامی ایران این اقدام را نمی پذیرد.»

در واقع با توجه به اینکه تهران خود را موظف به همسویی با تحریم های یکجانبه اروپا علیه دمشق نمی داند به توقیف این نفتکش اعتراض کرده و آن را «راهزنی» عنوان کرده است. در حالی که برخی رسانه های غربی سعی میکنند مسیر نفتکش که بجای انتخاب مسیر نزدیکتر عبور از کانال سوئز مسیر طولانی تر دور زدن شاخ آفریقا را طی کرده بود به عنوان تلاش تهران برای دور زدن تحریم های سوریه عنوان کنند اما تحقیقات نشان میدهد علت انتخاب این مسیر عمق کم کانال سوئز برای عبور این نفتکش بوده است. بر اساس اطلاعات به دست آمده آبخور نفتکش در صورتی که محموله‌ای با حداکثر ظرفیت داشته باشد حدود ٢٢ متر است که از حد مجاز عبور از سوئز بیشتر است.
وزارت خارجه ایران در بیانیه خود تاکید کرد :«ایران از تمامی ظرفیت‌های سیاسی و قانونی خود برای رهاسازی این کشتی و استیفای حقوق خود استفاده خواهد کرد».
با این حال دادستانی جبل‌الطارق روز جمعه اعلام کرد، دیوان عالی این کشور توقیف ابرنفتکش ایرانی را برای ۱۴ روز دیگر تمدید کرد.

لذا در این شرایط که دولت انگلیس برای جلب رضایت آمریکا و عمال فشار بر تهران به این اقدام بی ثبات زا روی آورده است بسیاری از احتمال شروع جنگ نفتکش ها در خلیج فارس سخن به میان می آورند.
اگرچه شاید سخن گفتن از شروع چنین نزاعی بسیار هدفمند و برای تشدید فضای تنش آمیز منطقه خلیج فارس صورت می گیرد که نمونه آن در اقدام علیه کشتی های نفتکش ژاپنی مشاهده شد اما به هر حال ایران حق هرگونه پاسخ متناسب علیه دولت هایی که علیه منافع ملی این کشور اقدام میکنند را برای خود محفوظ می داند. دراین رابطه می توان به سخنان محسن رضایی دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام اشاره کرد که در یک پیام  توئیتری نوشت: انقلاب اسلامی در طول تاریخ چهل‌ساله خود، در هیچ معرکه‌ای آغازگر تنش نبوده، اما در پاسخ به زورگویان و گردنکشان، تعلل نکرده و تردید به دل راه نداده است. انگلیس اگر نفتکش ایرانی را رفع توقیف نکند، وظیفه دستگاه‌های مسئول، اقدام متقابل و توقیف یک نفتکش انگلیسی است.
 
نیات پشت پرده انگلیس و بازی با آتش
در شرایطی که توقیف نفتکش گریس ١ عمدتاً رویدادی دیگر در مجموعه تنش‌های میان ایران و آمریکا در نظر گرفته می شود که دولت انگلیس با دستور و یا برای جلب نظر ترامپ به آن دست زده است، با این حال اعلام دولت اسپانیا مبنی بر اعتراض رسمی به این اقدام در آینده نزدیک، وجود دلایلی دیگر را نیز در خوانش اهداف احتمالی لندن پیش کشیده است.
جبل‌الطارق که به اسپانیایی به آن جیبراتار می‌گویند یک کشور خودمختار است که مورد منازعه انگلستان و اسپانیا است اما بریتانیا با در اختیار گرفتن جبل‌الطارق درواقع حاکمیت این آبراه را از آن خود کرده است و این دماغه استراتژیک را در اختیار دارد. لذا در شرایطی که طی ماه های گذشته اختلافات بر سر مالکیت این تنگه مجدداً میان لندن و مادرید مطرح شده است اقدام انگلیس در بازرسی نفت‌کش روسی و توقیف نفت ایران عملاً برای نشان دادن اعمال حاکمیت بر تنگه جبل الطارق به اسپانیا صورت می گیرد.

بر همین اساس اسپانیا که حاکمیت بریتانیا را بر آب‌های اطراف جبل‌الطارق به رسمیت نمی‌شناسد گفته است توقیف کشتی و نقض احتمالی حاکمیت ملی خود به واسطه آن را بررسی و اعتراض رسمی خود را به لندن ارایه دهد.
شایان ذکر است اسپانیا بر اساس "معاهده اوترخت" (قرن ۱۸ میلادی) تنها مالکیت منطقه جبل الطارق و بندر این منطقه را به انگلیس واگذار کرده بود و هیچگاه از حاکمیت خود بر آب‌های اطراف جبل الطارق انصراف نداده است.

از سوی دیگر تقارن زمانی این رویداد و نزدیکی موعد اجرای برگزیت بحث پیچیدگی‌های ناشی از اختلافات بریتانیا و اتحادیه اروپا را نیز به موضوع کشانده است. قرار است بریتانیا تا چهار ماه دیگر از اتحادیه اروپا خارج شود و چهره‌های ارشد حزب محافظه‌کار حاکم نشان داده‌اند که در فاصله گرفتن از اروپا مایل به نزدیک شدن به آمریکا هستند.
با این حال اهداف لندن هر چه که باشد مسلم آن است که دولتمردان لندن که یکبار اقتدار و جدیت ایران در دفاع از منالفع خود را در ماجرای دستگیری نظامیان متجاوز انگلیسی تجربه و اکنون نیز سقوط پهباد آمریکایی را مشاهده کرده اند حال باید نسبت به ضدیت با منافع مردم ایران و دخالت در اوضاع منطقه جانب احتیاط را رعایت کنند.