باجی السبسی؛ از حمایت از دمشق تا عدم همراهی با سیاستهای ضد ایرانی

درگذشت قائد باجی السبسی در حالی اتفاق افتاد که وی به دلیل وخامت حال جسمانی به بیمارستان منتقل شده بود. البته پیشتر نیز در تاریخ ۶ تیرماه السبسی به دلیل وخامت اوضاع جسمانی به بیمارستان منتقل شده بود اما پس از طی دوره درمان و مداوا بهبود پیدا کرده بود. در هر صورت، همانطور که پیشتر گفته شد، دفتر ریاست جمهوری تونس درگذشت السبسی را به طور رسمی اعلام کرده است.

«محمد باجی قائد السبسی» در تاریخ ۲۶ نوامبر سال ۱۹۲۶ در «سیدی بوسعید» تونس چشم به جهان گشود. الباجی قائد السبسی (Mohamed Beji Caid Essebsi) در دوران حکومت «حبیب بورقیبه» که با کودتای «زین العابدین بن علی» سرنگون شد، مدتی وزیر امور خارجه تونس بود. محمد باجی قائد السبسی از سال ۱۹۸۱ تا ۱۹۸۶ وزیر امور خارجه تونس بود.

باجی قائد السبسی که فارغ التحصیل در رشته حقوق از کشور فرانسه است همچنین از ۲۷ فوریه ۲۰۱۱ تا ۲۴ دسامبر ۲۰۱۱ نخست وزیر این کشور بود و پایه‌گذار حزب سیاسی «حرکة نداء تونس» نیز به شمار می‌رود. او در انتخابات ریاست جمهوری تونس در سال ۲۰۱۴ که نخستین همه پرسی پس از انقلاب تونس (۲۰۱۰-۲۰۱۱) بود، به عنوان رئیس جمهور این کشور انتخاب شد. بنابراین، باجی قائد السبسی در صفوف اولین رؤسای جمهوری تونس پس از برچیده شدن نظام حکومت دیکتاتوری در این کشور قرار گرفت.

او پس از برعهده گرفتن منصب ریاست جمهوری در تونس رویه‌ای متفاوت با «منصف المرزوقی» رئیس جمهور قبل از خود را به ویژه در قبال سوریه، درپیش گرفت. دولت السبسی پس از برعهده گرفتن مسئولیت صراحتاً اعلام کرد که اقدامات و مواضع منصف المرزوقی در قبال سوریه و قطع روابط تونس با این کشور اشتباه بزرگی بوده است و بدین ترتیب، تونس برای احیای این روابط ازدست رفته تمام تلاش خود را به کار خواهد بست.

این اولین مواضع دولت السبسی پس از روی کار آمدن در تونس در قبال دولت دمشق بود. وی پس از ریاست جمهوری، همچنین با وضع قوانین، انتقال تروریست‌های تونسی به خاک سوریه برای جنگ با دولت قانونی دمشق را تقریباً متوقف ساخت. این درحالی است که در زمان ریاست جمهوری المرزوقی انتقادات فراوانی پیرامون ورود بدون دردسر تروریست‌های تونسی به خاک سوریه علیه وی مطرح می‌شد؛ انتقاداتی که البته هیچگاه به آنها واکنشی نشان داده نشد.

از سوی دیگر، مواضع السبسی و حزب متبوعش یعنی «نداء» در قبال مسأله فلسطین نیز کاملاً روشن و شفاف اعلام شد. پس از روی کار آمدن السبسی در تونس به عنوان نماینده معرفی شده حزب نداء، این حزب با اعلام مواضع خود در قبال موضوع فلسطین، جنایت‌های مستمر رژیم صهیونیستی علیه فلسطینیان را محکوم کرده و جامعه بین المللی را مسئول این تجاوزات صهیونیستی دانست.

علاوه بر این، باجی قائد السبسی، رئیس جمهوری فقید تونس نیز همواره در نشست‌های متعدد در سطوح مختلف منطقه‌ای و بین المللی بر لزوم حمایت از حقوق از دست رفته فلسطینیان، بازگشت آوارگان فلسطینی به اراضی مادری خود و همچنین تشکیل دولت مستقل فلسطین به پایتختی قدس اشغالی تأکید می‌کرد. این مواضع شفاف السبسی به شدت مورد انتقاد کشورهای غربی و عربی قرار می‌گرفت.

السبسی همچنین مواضع قاطعانه ای را در برابر رژیم صهیونیستی و اشغالگری آن در منطقه اتخاذ کرد. به عنوان نمونه می‌توان به مواضع وی در قبال اشغالگری رژیم صهیونیستی در اراضی اشغالی جولان اشاره کرد. السبسی در همین ارتباط صراحتاً تأکید می‌کرد: «جولان سرزمینی عربی و اشغال شده است. حاکمیت اراضی اشغالی جولان باید به صاحبان اصلی آن یعنی دولت سوریه بازگردد و می‌بایست تلاش‌ها در این زمینه صورت گیرد». این مواضع درحالی اتخاذ می‌شد که کشورهای عربی نظیر عربستان سعودی، امارات متحده عربی و بحرین همواره خواستار تغییر مواضع دولت تونس به ریاست السبسی در قبال رژیم صهیونیستی بودند.

السبسی همچنین در طول دوران مسئولیتش هیچگاه نپذیرفت که با سیاست‌های ضد ایرانی عربستان سعودی و همچنین دیگر سیاست‌های ثبات زدای این رژیم همراهی کند. به عنوان نمونه می‌توان به تلاش‌های گسترده عربستان سعودی برای همراه ساختن السبسی با خود در قالب ائتلاف متجاوز سعودی علیه مردم بی دفاع و بی گناه یمن اشاره کرد. علیرغم تلاش‌های گسترده سعودی در این زمینه، السبسی صراحتاً اعلام کرد که تونس جزئی از ائتلاف ضد یمن نخواهد بود.

همانطور که گفته شد، السبسی همچنین در هیچیک از سیاست‌های ضد ایرانیِ عربستان سعودی در منطقه نیز با ریاض همراه نشد و هیچگاه تحت تأثیر سیاست «تهدید و تطمیع» سعودی نیز برای ایستادن در مقابل ایران در منطقه، قرار نگرفت. همین خط مشی سیاسی موجب شد تا سران غربی و عربی دل خوشی از باجی قائد السبسی نداشته باشند.

وی در اواخر دوران مسئولیتش یعنی طی ماه‌های گذشته نیز تلاش زیادی را به منظور احقاق حقوق ازدست رفته سوریه در نهادها و مؤسسات عربی ازجمله اتحادیه عرب به کار بست؛ تلاش‌هایی که البته با کارشکنی‌های عربستان سعودی و متحدانش یعنی امارات متحده عربی و بحرین هیچگاه به نتیجه نرسید.

در همین راستا، السبسی تلاش زیادی کرد تا کرسی سلب شده از سوریه در اتحادیه عرب به این کشور بازگردد اما با این حال، عربستان سعودی با کارشکنی‌های متعدد، مانع از تحقق این مهم شد. السبسی بارها تأکید کرد که نه دولت‌های غربی و عربی، که مردم سوریه خود باید سرنوشتشان را تعیین کنند و این حق نباید از آنها گرفته شود.