حقوق بین‌الملل و مولفه‌های جنایت علیه کودکان در جنگ یمن

مهمترین قدم در حمایت از حقوق کودکان در سال 1989 با تصویب کنوانسیون حقوق کودک برداشته شد. بر اساس این کنوانسیون همه کودکان حق رشد در فضای صلح آمیز و عاری از خشونت را دارند و همه باید به چنین امری کمک کنند. همچنین در 1995 شورای امنیت طی قطعنامه 1261 حمله به مراکز مورد حمایت بین المللی از جمله مکان های تجمع کودکان مانند مدارس و بیمارستانها را محکوم کرد.

سازمان بین المللی کار در مقاوله نامه 182 خود در سال 1999 بکارگیری کودکان در جنگ و مخاصمات مسلحانه داخلی را به عنوان یکی از اشکال اشتغال زیان آور کودکان ممنوع اعلام کرد. همچنین در اساسنامه دیوان کیفری بین المللی رم در 1998 تأکید شده است که استفاده از کودکان در جنگ و نقض حقوق آنها می تواند به عنوان یکی از جرایم بر ضد بشریت تلقی شده و موجبات محاکمه و مجازات مرتکبان را فراهم آورد.

اما با وجود اینکه با تدوین و تصویب اسناد بین المللی ابعاد دربرگیرنده حمایت از حقوق کودکان در جنگ افزایش یافته است می توان شاهد نقض حقوق کودکان در بسیاری از جنگها بود. در همین موضوع روز گذشته «آنتونیو گوترش» دبیر کل سازمان ملل روز جمعه گزارش خود درباره نقض حقوق کودکان در مناطق درگیری را به شورای امنیت ارائه داد که بر تداوم جنایت علیه کودکان در جنگها تأکید دارد. در این گزارش عربستان و امارت به دلیل کشتار کودکان یمنی همچنان در لیست سیاه نقض کنندگان حقوق کودکان قرار دارند. در این گزارش آمده است که برای سازمان ملل به اثبات رسیده است که طی سال ۲۰۱۸ دست کم ۱۶۸۹ کودک یمنی کشته یا مجروح شده‌اند.
 
بکارگیری کودکان در جنگ توسط ائتلاف سعودی- اماراتی
یکی از موارد مهم نقض حقوق کودکان در جنگ توسط ائتلاف سعودی- اماراتی بکارگیر گسترده کودکان به عنوان سرباز در میدانهای جنگ است. فرودین 1398 شبکه الجزیره در گزارشی از کودکان یمنی از طریق شبکه‌های قاچاق محلی برای دفاع از عربستان سعودی فاش کرد که کودکان با وعده حقوق ماهانه مرتب و وظایف غیر جنگی خانه‌هایشان را ترک می‌کنند. قاچاقچیان کودکان را با اتوبوس از مرز عبور می‌دهند و سپس با ورود به خاک سعودی در اردوگاه‌های نظامی مستقر می‌شوند.

بهمن ماه 1397 بررسی های کنگره آمریکا نشان داد کودکان سودانی شرکت کننده در ائتلاف سعودی-اماراتی از تسلیحات آمریکایی استفاده می کنند و یا نحوه استفاده از ادوات سنگین نظامی توسط ائتلاف به کودکان آموزش داده شده است.

همچنین در تحقیقی دیگر روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز در ژانویه 2019 طی گزارشی از استفاده ائلاف سعودی- اماراتی از کودکان منطقه جنگ زده دارفور سودان در جنگ یمن نوشت: عربستان، از ثروت های فراوان نفتی خود برای به کارگیری هزاران نفر از افراد ناامید شده از جنگ در دارفور در غرب سودان برای جنگ در یمن استفاده کرده است، که 20 تا 40 درصد از آنان را کودکان با سن 14 تا 17 سال تشکیل می دهند.

برملا شدن مکرر این واقعیت از سوی رسانه ها موجب شده تا سازمان ملل و نهادهای بین المللی حامی کودکان ائتلاف سعودی- اماراتی را بارها به جنایت علیه کودکان متهم کنند. در این زمینه کامل جندوبی، رئیس گروه کارشناسان سازمان ملل در امور یمن 28 آگوست 2018 در یک نشست خبری در ژنو اعلام کرد: «عربستان سعودی و امارات متحده عربی حملات نامتناسبی را انجام داده‌اند که منجر به جنایت جنگی شده است. از سوی دیگر به احتمال زیاد این گروه‌ها در جنایاتی همچون شکنجه، تجاوز و بکارگیری کودکان در جنگ مشارکت داشته‌اند».
 
بمباران مدارس، بیمارستان‌ها و اتوبوس حامل کودکان توسط ائتلاف
یکی دیگر اشکال نقض حقوق کودکان در جنگ توسط ائتلاف سعودی- اماراتی مربوط به بمباران هدفمند اماکن غیرنظامی می باشد که طی این بمباران ها شمار زیادی از کودکان یمنی قربانی جنگ‌افروزی سعودی ها شده اند. وزارت بهداشت یمن روز جمعه با ارائه آماری از فاجعه حمله ائتلاف به رهبری سعودی به یمن ارائه کرد که بر اساس آن تاکنون بیش از ۱۰۰ هزار غیرنظامی یمنی نقض عضو شده‌اند.

سازمان ملل بارها به صورت رسمی هدف قرار گرفتن مناطق مسکونی به شکل مستقیم در حملات هوایی ائتلاف به رهبری عربستان سعودی را محکوم کرده است. در حملات هوایی مناطق مسکونی، بازارها، مراسم سوگواری، عروسی‌ها، مراکز نگهداری بازداشت شدگان، شناورهای متعلق به غیرنظامیان و حتی مراکز بهداشتی بمباران شده اند.
تنها در یک نمونه در اواسط مرداد 1397 در حمله سعودی ها به اتوبوس کودکان در شهر ضحیان در منطقه صعده یمن ۴۰ کودک کشته شدند. در آن برهه دبیرکل سازمان ملل متحد این حمله را محکوم کرده و خواستار تحقیق جداگانه و مستقل در این باره شد اما در نهایت هیچ مسئولیتی متوجه سران سعودی و امارتی از انجام این جنایت آشکار ضدبشری نشد.
 
نسل کشی از طریق محاصره
اما باید یکی از مهمترین اشکال جنایت علیه کودکان یمنی توسط عربستان و امارات را تداوم محاصره تمام عیار یمن دانست که موجب بروز قحطی و گسترش بیماری‌های مصری در میان غیرنظامیان بویژه کودکان یمنی شده است. بر اساس گزارش سازمان ملل حدود 12 میلیون نفر در یمن در آستانه گرسنگی قرار داشته و این محاصره طبق اعلام سازمان های امدادرسانی تاکنون به کشته شدن حدود 85 هزار کودک به علت سوء تغذیه منجر شده است. بسیاری بر این اعتقاد هستند که اقدام سعودی ها در تداوم این محاصره غیرانسانی در راستای اعمال نسل کشی علیه شیعیان حوثی می باشد که این امر باید به عنوان جنایت علیه بشریت تلقی شده و رهبران سعودی و اماراتی را در دیوان کیفری بین المللی مورد تعقیب جنایی قرار داد. موضوعی که تاکنون به علت حمایت های بی دریغ غرب بویژه دولت آمریکا از جنگ یمن بی پاسخ مانده است.