انتخابات ریاست جمهوری افغانستان؛ گران و پرچالش

این چهارمین دور انتخابات ریاست جمهوری افغانستان پس از سقوط طالبان به شمار می‌رود و قرار است کارزارهای تبلیغاتی برای دو ماه ادامه یابد. در این مدت ۱۸ نامزد که 17 نفر آنان از میان مردان می‌باشند، در برابر رئیس جمهور فعلی، اشرف غنی به رقابت خواهند پرداخت.

براساس آمار کمیسیون انتخابات افغانستان در کل ۹.۶ میلیون نفر برای انتخابات پیش‌رو ثبت نام کرده‌اند. این در حالی است که در انتخابات پارلمانی اخیر این میزان کمتر و در حدود ۹.۱ میلیون نفر بود که این موضوع نشان دهنده افزایش احتمالی مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری آتی افغانستان است.
 
آغاز تبلیغات نامزدهای ریاست جمهوری
در نخستین روز تبلیغات، عبدالله عبدالله، عنایت الله حفیظ و محمد اشرف غنی کارزار انتخاباتی شان را با برگزاری گردهمایی و سخنرانی در میان هواداران شان به صورت رسمی در کابل آغاز کردند.

احمد ولی مسعود، حکیم تورسن، رحمت الله نبیل، زلمی رسول، سید نورالله جلیلی، شیدا محمد ابدالی، غلام فاروق نجرابی، فرامرز تمنا، گلبدین حکمتیار، لطیف پدرام، محمد ابراهیم الکوزی، محمد حنیف اتمر، محمد شهاب حکیمی، نورالحق علومی، نور رحمان لیوال از دیگر نامزدان انتخابات ریاست جمهوری افغانستان به شمار می‌روند.
محمد اشرف غنی، رئیس جمهوری افغانستان نیز مبارزات انتخاباتی خود را در خیمه بزرگ لویه جرگه در غرب کابل با شعار "دولت ساز" آغاز کرد.

او در اولین سخنرانی انتخاباتی خود گفت که در پنج سال گذشته "سلطه زر، زور و ظلم" را ضعیف ساخته و از مردم خواست که به او صلاحیت بدهند تا "قانون و عدالت" را در این کشور پیاده کند.
 
انتخابات گران افغانستان
کمپین‌ تبلیغاتی نامزدان انتخابات معمولا از نصب تصاویر چند متری این نامزدان روی بیلبوردهای بزرگ تا پوسترهای کوچک در گوشه و کنار شهرها تا کوچه پس کوچه‌های روستاها در نقاط مختلف افغانستان آغاز می‌شود.

سقف تعیین شده هزینه کارزارهای انتخاباتی نامزدان ریاست جمهوری پیش‌رو در مقایسه با انتخابات پیشین در سال ۲۰۱۴ افزایش بیش از ۴۴ برابر را نشان می‌دهد و بر اساس طرزالعمل امور مالی کارزارهای انتخاباتی سقف هزینه دو ماه کارزار انتخاباتی برای هر نامزد ریاست جمهوری افغانستان حدود ۴۴۲ (حدود ۵ میلیون دلار) میلیون افغانی تعیین شده است.

این رقم در انتخابات پیشین ریاست جمهوری حدود ۱۰میلیون افغانی اعلام شده بود.
در همین حال کمیسیون انتخابات افغانستان گفته که برگزاری این انتخابات ۱۴۹ میلیون دلار هزینه خواهد داشت که به گفته این کمیسیون ۹۰ میلیون دلار آن توسط دولت افغانستان و ۵۹ میلیون آن توسط نهادهای بین‌المللی تامین می‌شود.
همچنین نامزدان نمی‌توانند در جریان کارزارهای انتخاباتی از دولت‌های خارجی یا نمایندگی های سیاسی کشورهای خارجی در افغانستان مساعدت مالی یا معنوی دریافت کنند.
 
امنیت و شفافیت: دو چالش اصلی انتخابات افغانستان
انتخابات افغانستان با چالش‌های زیادی از جمله امنیت و شفافیت رو به رو است، چنانچه به دلیل عدم شفافیت، انتخابات پیشین ریاست جمهوری افغانستان در ۲۰۱۴ به بحران رفت و در نهایت با میانجی‌گری، حکومت توافقی میان دو نامزد پیشتاز ایجاد شد.

انتخابات پارلمانی سال گذشته نیز به گونه جدی با این دو چالش رو به رو بود، و پس از اعلام نتایج، شمار زیادی از نامزدان معترض، نتیجه را نپذیرفتند و تاکنون در پیوند به آنچه "نتیجه غیرشفاف و ناعادلانه" می‌گویند، اعتراض‌شان جریان دارد.
در عین حال آن چه در این دوره از انتخابات افغانستان بیش از هر چیز قابل توجه است، ادامه ناامنی‌ها و به عبارت دیگر تشدید بی ثباتی‌ها در آستانه نوزدهمین سال آغاز جنگ آمریکا در افغانستان و سقوط دولت طالبان در کابل است.

در نخستین روز از تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری افغانستان، انفجاری در محل کار امرالله صالح، گزینه اشرف غنی برای معاونت رئیس جمهور، روی داد اگرچه به وی آسیبی جدی نرسید، ولی این انفجار نشان داد همزمان با با آغاز کارزار انتخاباتی، افغانستان روزهای آرامی نخواهد نداشت.

در واقع پس از چند ماه تاخیر و اختلافات سیاسی در برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری، بسیاری معتقدند که احتمال بروز خشونت‌ها و ادعاهای تقلب، مانند گذشته بر این انتخابات نیز سایه خواهد افکند.

از سوی دیگر ابهام در نتایج و وضعیت گفتگوهای صلح طالبان از مهمترین چالش‌های این دوره از انتخابات خواهد بود و طالبان اعلام کرده‌اند در حالی که گفتگوهای صلح با نماینده آمریکا را دنبال می‌کنند، اما در این انتخابات شرکت نمی‌کنند.
همچنین تا کنون طالبان رضایت به آتش بس و گفتگو با حکومت افغانستان نداده‌اند و اگر تا زمان انتخابات ریاست‌جمهوری توافق صلح به دست نیاید، رئیس‌جمهور آینده افغانستان نیز باید با این مسئله دست و پنجه نرم کند.

در این شرایط آن چه مشخص و روشن است کلاف سردرگم صلح در افغانستان، همزمان با ابهام و بی نتیجه بودن گفتگوهای دوحه میان طالبان و نمایندگان آمریکاست که به طور طبیعی زمینه را برای ناامنی و بی ثباتی بیشتر فراهم خواهد ساخت، حال این که آیا قطار انتخابات ریاست جمهوری افغانستان به سر منزل مقصود خواهد رسید یا خیر، بستگی بسیاری به تحولات داخلی در افغانستان و بویژه تعیین تکلیف گفتگوهای صلح خواهد داشت. در این صورت با بینتیجه بودن گفتگوهای صلح به سختی می‌توان یک فضای آرام و باثبات را در افغانستان در جریان برگزاری انتخابات انتظار داشت.