مصادیق فرکانس فریب در نشست مشترک خبری ترامپ و ماکرون

دیدارها و هماهنگی‌های امانوئل ماکرون، رئیس جمهور فرانسه و دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا از جمله سوژه‌های مورد توجه این دور از اجلاس در شهر بیاریتز فرانسه بود. حرف زدن‌های درگوشی ترامپ و ماکرون به هنگام ورود رئیس جمهور آمریکا به بیاریتز و ناهار خصوصی آنها فرصتی بود که این سیاستمدار غربی با هم گپ زده و موضوعات را هماهنگ کنند.

بحث درباره موضوع ایران تا به حدی گسترده بود که حتی کل نشست شنبه عصر به آن محدود شد و سران گروه 7 فرصت نکردند آن شب به موضوعات دیگر بپردازند. سفر وزیر خارجه ایران هم موضوعی بود که خیلی‌ها را در داخل و حتی در بیاریتز شگفت‌زده کرد. ظاهرا ترامپ و ماکرون افرادی بودند که بیشتر از همه از این موضوع اطلاع داشتند و هماهنگی کرده بودند.

نکته قابل توجه در این میان این بود که ترامپ و ماکرون در پایان اجلاس به ارائه نکاتی درباره موضوعات مختلف از جمله ایران پرداختند. اما آن چه در این زمینه بیشتر رخ نمود، بیش از آنچه متمرکز بر راه حل‌های عملی و برون رفت از بحران باشد، معطوف به تامین تمایلات و خواسته‌های این دو رهبر غربی بود.

دونالد ترامپ به رسم سنت قبلی خود بیشتر بر اعلام آمادگی برای دیدار با رئیس جمهور ایران تاکید کرد. ماکرون هم در این زمینه تاکید قابل توجهی داشت. به ویژه که او به اظهارات دو روز گذشته رئیس جمهور ایران استناد می‌کرد. این روند نشان می‌داد که رئیس جمهور آمریکا و دوست فرانسوی او توجه خاصی را به گرفتن عکس یادگاری و برگزاری دیدار رهبران ایران و آمریکا در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک دارند.

رئیس جمهور آمریکا که در آستانه انتخابات 2020 در کشورش قرار دارد به شدت به اجبار ایران به تسلیم دربرابر خواسته‌های آنها و دیدار و توافق نمادین با ایران نیاز دارد تا از آن به عنوان برگ برنده در انتخابات آتی استفاده کند. این بخشی از رویکرد سنتی دونالد ترامپ است که می‌خواهد خود را مذاکره کننده‌ای ماهر نشان داده و رئیس جمهور پیش از خود را ناکارآمد جلوه دهد. به همین دلیل است که او پس از دیدار خود با رهبر کره شمالی در پیونگ یانگ، توافق یک و نیم صفحه‌ای را یک توافق جامع خواند؛ غافل از این که توافقی در جزئیات و موضوعات مهم رخ داده باشد. هنوز که هنوز است آمریکا و کره شمالی نتوانسته‌اند کار را به سرانجام رسانده و اختلافات خود را حل کنند.

تجربه نشان می‌دهد که به اظهارات ترامپ پشت جایگاه سخنرانی خیلی نمی‌توان اهمیت قائل شد و آن را حرفی حساب شده دانست. موج سینوسی او در ایراد اظهارات از یک طرف، و اتفاقات عملی در میدان به ویژه در خصوص کره شمالی از طرف دیگر نشان می‌دهند که رئیس جمهور آمریکا به همان ژست زرنگ بودن خود بسنده می‌کند و در مقام عمل مسیر چندانی را نمی‌پیماید. حضور عناصری افرادی مانند جان بولتون، مشاور امنیت ملی آمریکا و مایک پامپئو، وزیر خارجه این کشور مزید بر علت می‌شود که برنامه سیاست خارجی ترامپ از رویکرد چنین افرادی به شدت متاثر شود.

با عطف به این نکات می‌توان به این نتیجه رسید که اروپا و آمریکا در حال حاضر با ارائه پیشنهادهای نسیه اما تا حدودی اغوا کننده به دنبال خرید زمان هستند، تا در این مدت هم ایران را از برداشتن گام‌های بیشتر در کاهش تعهدات هسته‌ای منصرف کنند، و از آن در انتخابات به عنوان کارت برنده استفاده کنند و با از تب و تاب انداختن ایران، نوار پیروزی‌ها و دستاوردهای مقاومت فعال ایران را قیچی کنند. پیام و روایتی که مقاومت فعال مخابره می‌کند، پیشروی ایران و پسروی جناح مقابل است. اما میزانسن غربی به دنبال تغییر صحنه و قلب روایت به نفع خود است؛ به گونه‌ای که ایران را بازیگر منفعل و در حال عقبگرد به تصویر بکشد.

فراموش نکنیم که رئیس جمهور آمریکا همواره راهبرد «فشار حداکثری» را در قبال ایران انتخاب کرد که در آن همه گونه فشار اقتصادی، سیاسی، حقوقی و امنیتی وارد کند. اروپایی‌ها هم مدتی خود را به بی‌خیالی زدندو یک سال وقت‌کشی کرده و حتی حاضر به میزبانی مکانیزم اینستکس که خودشان برای حفظ برجام ارایه کرده بودند، نشدند و تاکنون نیز تراکنش خاصی از این مکانیزم صورت نگرفته است.

اما ابتکار عمل‌های ایران این راهبردها را خنثی کرد. سپس غرب از روی ناچاری به سمت گزینه مذاکره روی آورد. بدون تردید راهبرد غرب در قبال ایران مشخص است و آن فشار بر ایران و تضعیف این کشور است؛ چرا که اگر چنین نبود، نیازی به توافق هسته‌ای، تحریم‌ها و اقدامات محدودساز مختلف نبود. حال در این بستر، زمانی که ابزار فشار جواب نمی‌دهد، آمریکا و اروپا شانس خود در زمینه مذاکره را امتحان می‌کنند. اما در هر دو صورت، یک هدف واحد را دنبال می‌کنند؛ حال این که این هدف از مسیر زور تامین شود یا مذاکره، فرقی نمی‌‌کند.

بازگشت اجباری آمریکا و اروپا به گزینه مذاکره را نباید به اشتباه تعبیر کرد. نشست خبری ماکرون و ترامپ و طرح موضوعات مانند دائمی کردن محدودیت‌های برجام، مباحث موشکی و حتی رسیدن به برجام جدید نشان می‌دهد که آنها، بجای بازگشت به تعهدات خود در برجام، از  پیشنهادات خود به عنوان فرکانس فریبی برای رسیدن به دستاوردهای بیشتر بهره می‌برند. دستاوردهایی که در بلندمدت به دنبال خلع سلاح ایران و فرمانپذیر کردن آن است. زمانی که برجام در کما به سر می برد، طرف مقابل درخواست‌‌های جدیدی را مطرح می‌کند بدون اینکه حساب قبلی خود را تسویه کرده باشد.

فرکانس‌های فریبکارانه‌ای همچون طرح برخی موضوعات مانند خط اعتباری برای اینستکس و احتمالا رفع بخش کمی از تحریم‌های نفتی، به مانند طعمه‌ای است که به دنبال کشاندن ایران به سمت تله‌ است. تله‌ای که مانع از حرکت ایران در مسیر مقاومت فعال و تامین منافع خود شود. حتی قبل از اینکه مذاکره‌ای با آمریکا منعقد و شروع شود، رئیس جمهور این کشور برای ایران خط و نشان می‌کشد و می‌گوید قرار نیست به ایران پول بدهند و این که نیروی خشن در انتظار ایران خواهد بود. تهدیدها و تحریم‌ها و سیگنال‌های متناقض دولت آمریکا به خوبی از نبود اراده واشنگتن برای حل مسائل پرده بر می‌دارد.

با وجود این که در هیچ گزارشی به طور رسمی به پیشنهادهای غرب پرداخته نشده است اما رویکرد یکطرفه‌ای که ترامپ و ماکرون در نشست خبری مشترک داشتند نشان می‌دهد که مسیر آمریکا و اروپا تغییر نکرده و فقط از خط دیگری می‌خواهند به هدف مطلوب خود برسند. قطار یکجانبه‌گرایی آمریکا و زیاده‌خواهی اروپا وارد ریل جدیدی شده است که ایستگاه پایانی آن ناکجاآباد است. طبیعتا ترمز این قطار و تغییر ریل آن را می‌توان در مقاومت فعال جست. دلیل منطقی برای توقف و تغییر رویکردی که تا بحال جواب داده است، وجود ندارد.به همین دلایل است که بسیاری از تحلیلگران و جریانات فکری در ایران بر برداشتن گام سوم در زمان مقرر و با قدرت بیشتر تاکید دارند.