حضور مقتدی صدر در تهران؛ یک تحلیل سه‌سطحی

 مقتدی، محبوب‌ترین رهبر فعلی در عراق است. علاوه بر کمیت هواداران، کیفیت ارادتمندان به وی نیز قابل اعتناست. بسیاری از عراقی‌ها، مقتدی را نه تنها رهبر سیاسی، بلکه پیشوای اجتماعی خود نیز می‌دانند و حاضرند با کوچک‌ترین بیانیه صدر، به خیابان‌ها بیایند. محبوبیت مقتدی در عراق ناشی از عواملی چون وابستگی به خاندان صدر، فسادستیزی، نپذیرفتن مناصب سیاسی و اجرایی، مخالفت با دخالت بازیگران خارجی در عراق، صراحت در بیان مواضع و تأکید بر همان شعار مشهور «قرارنا العراقی» است. از این‌رو تعبیر دیدار اخیر به تغییر راهبردهای سیاست‌ورزی مقتدی، کمی عجولانه به نظر می‌رسد. براین اساس این احتمال وجود دارد که مقتدی در روزهای آینده برای رعایت خط مشی خود، موضعی نه‌چندان همسو با سیاست‌های ایران اتخاذ کند.

از منظر سیاست داخلیِ عراق، حضور مقتدی صدر در تهران این پیام را به طرف‌های عراقی منتقل می‌کند که اولا ج.ا.ا آماده است با همه افراد و جریان‌های عراقی، تعامل سازنده داشته باشد و دوماً هیچ‌یک از طرف‌های عراقی نمی‌توانند نقش تهران را به عنوان یک بازیگر مهم منطقه‌ای نادیده بگیرند. بنابراین جایگاه ایران در انگاره‌های ذهنی و سیاست‌ورزانه مسئولان دولتی و رهبران عراقی ارتقا خواهد یافت. با این وجود به نظر می‌رسد برخی تحلیل‌ها مبنی بر اینکه ایران با حمایت از صدر در ماه‌های آینده از عادل عبدالمهدی عبور خواهد کرد، چندان واقع‌بینانه نیست.

از منظر تحولات منطقه‌ای نیز حضور مقتدی در ایران و نشستن کنار فرمانده نیروی قدس سپاه، در میانه آتش‌افروزی اسرائیل از آمرلی تا البوکمال، پیام‌های روشنی دارد. هرچه صف بازیگران منطقه‌ایِ نزدیک به ایران فربه‌تر باشد، رویارویی‌ها دشوارتر و پرهزینه‌تر خواهد بود.

 درمجموع اگرچه به نظر می‌رسد حضور مقتدی صدر در تهران را نمی‌توان گسستی در سطوح سه‌گانه فوق تلقی کرد، اما این پرسش همچنان پابرجاست که چه عاملی وی را به بیت رهبری کشانده است؟ حمایت ایران از مرجعیت مقتدی؟ یا…
باید به انتظار تحولات آینده نشست.