اگر «دونالد ترامپ» رئیسجمهور امریکا استیضاح و از سمت خود برکنار شود، نباید انتظار داشت که وی نتیجه را بپذیرد. پاسخ ترامپ به تحقیق برای استیضاحش به خاطر بهکارگیری سیاست خارجی در راستای منافع سیاسی شخصی، بیش از هر کار دیگری که ترامپ تاکنون انجام داده، نشان میدهد که او، در کنار سیاستمداران مستبد جهان قرار دارد، چرا که او خودش یکی از آنهاست و یا اینکه حداقل آرزو میکند که یکی از این افراد باشد. به همین دلیل تداوم روند قانون اساسی برای برکناری او، با توجه به آنچه وی در روزهای اخیر گفته، نشان میدهد که حتی اگر سنا ترامپ را محکوم و مجلس نمایندگان هم او را استیضاح کند، رئیسجمهور امریکا به راحتی چنین اقدامی را تحت عنوان حکمی غیرقانونی رد خواهد کرد. البته او همین حالا هم درباره جنگ داخلی هشدار داده است. ترامپ روز سه شنبه گذشته هم در پیامی توئیتری نوشته بود: «من دارم به این جمعبندی میرسم که آنچه در جریان است، استیضاح نیست بلکه کودتاست.»
در طول چند هفتهای که موضوع رسوایی اوکراین مطرح شده، ترامپ همواره تأکید کرده که در زمینه درخواست از «ولودیمیر زلنسکی» همتای اوکراینی خود برای تحقیقات درباره «جو بایدن» که یکی از نامزدهای احتمالی دموکراتها در انتخابات سال ۲۰۲۰ خواهد بود کار اشتباهی انجام نداده است. این در حالی است که «تام بوسرت» یکی از مشاوران پیشین ترامپ افشا کرده است که وی پیشتر به رئیسجمهور گفته بود که اتهامزنی علیه بایدن بیاساس است. با این حال ترامپ بارها و بارها گفته که صحبتهایش با زلنسکی بسیار خوب بوده است. ترامپ علاوه بر این تلاش کرده که «نانسی پلوسی» رئیس مجلس نمایندگان امریکا را به دلیل پیگیری استیضاح خود، بیاعتبار کند. وی هفته پیش در این مورد به خبرنگاران گفته بود: «من در حدی نگرانم که او دیگر رئیس مجلس نمایندگان نباشد.» ترامپ همچنین پیشنهاد داده است که «آدام شف» رئیس کمیته اطلاعاتی مجلس نمایندگان امریکا به دلیل خیانت دستگیر شود. با این اوصاف، انتظار میرود ترامپ از این پس هم چنین رویهای را در پیش بگیرد.
بسیاری از گفتهها و توئیتهای ترامپ به قدری بیمعنی هستند که به نظر مسخره میآیند، اما اگر بخواهیم بیپرده سخن بگوییم اینها بیانگر دیدگاههای یک فرمانروای مستبد هستند. تقریباً در سه سالی که از به قدرت رسیدن او میگذرد، بسیاری از صاحبنظران گفتهاند که رئیسجمهور امریکا یک فرد مستبد است، اما هیچکدام از کارهایی که ترامپ تا به حال انجام داده به اندازه بحران اوکراین روشنگر دیدگاه واقعی وی نبودهاند. ترامپ به دولت خود به ویژه «مایک پمپئو» وزیر امور خارجه دستور داده که با دستاوردهای کنگره و احضارهای آنان مخالفت کنند. او البته بر این هم پافشاری میکند که آنچه بخواهد را میتواند انجام دهد. ترامپ در ماه جولای در جریان سخنرانی گفته بود: «من بنابر ماده ۲ قانوناساسی، حق دارم به عنوان رئیسجمهور هر کاری که بخواهم انجام دهم.» او همچنین بارها استرالیا و دیگر کشورها را تحت فشار گذاشته است تا با «ویلیام بار» دادستان کل امریکا برای اقدام علیه «رابرت مولر» بازپرس ویژه تحقیقات درباره دخالت روسیه در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۶ همکاری کنند.
رئیسجمهور امریکا چندین بار کشورهای غربی دموکراتیک را تحقیر کرده است و از «ولادیمیر پوتین» رئیسجمهور روسیه که تلاش میکند او را بار دیگر به عضویت گروه ۷ درآورد، حمایت کرده است. او به تازگی هم میکوشد تا از نقش روسیه در اقدام نظامی در شرق اوکراین چشمپوشی کرده و یا دستکم نقش مسکو را در این زمینه تقلیل دهد. ضمن اینکه برخلاف جمعبندی امریکا اعلام کند که اوکراین و نه روسیه در انتخابات ریاستجمهوری سال ۲۰۱۶ مداخله کرده است.
«جاناتان وایلر» از دانشگاه کارولینای شمالی، از نویسندگان کتاب «اقتدارگرایی و تضاد قطبی در سیاست امریکا» میگوید: «دو راه متداول در زمینه اقتدارگرایی استبداد در سیاست وجود دارد. یک نوع رژیمی است که ساختاری غیردموکراتیک دارد که با تمرکز قدرت در سران خودکامه تعریف میشود. نوع دیگر در نوع شخصیت تعریف میشود و مربوط به فردی است که از لحاظ روانی نیاز دارد که فرمان بدهد و گرایشی برای حذف قدرتهای سیاسی به منظور حفظ نسخهای از ایام گذشته دارد.»
به عقیده وایلر، ترامپ دارای شخصیتی است که در سیاست دموکراتیک آشفته رشد کرده و اندک اندک، تلاش میکند این سنتها را بشکند و جای آنها را با قدرت شخصیاش پر کند. این همان رویکردی است که بسیاری از فرمانروایان موفق مستبد در گذشته داشتهاند. «آدولف هیتلر» و «بنیتو موسلینی» ساختارهای پارلمانی را زیرپا گذاشتند تا به قدرت برسند. «مائو تسه تونگ» هم دموکراسی توأم با تنش امپراطوری چین را نابود کرد. ترامپ هم از وضعیت کنگرهای که سالهاست نمیتواند درباره مسائل مهم اقدام کند برای اهداف خود استفاده کرد. نظرسنجیها نشاندهنده افزایش حمایت از استیضاح ترامپ است. در نهایت حتی جمهوریخواهان هم به این نظرسنجیها واکنش نشان میدهند، اما همچنان یک پرسش بیپاسخ مانده است و آنهم این است که اگر ترامپ در نهایت محکوم شود، ولی کاخ سفید را ترک نکند، دقیقاً چه کسی میخواهد او را برکنار کند؟
مایکل هرش / ترجمه:آزاده سادات عطار