ائتلاف شکست خوردگان در منامه

شکست آمریکا در برابر ایران از ورشو تا منامه
نشست منامه با تاکید بر امنیت دریایی برگزار شد. امنیت دریایی موضوعی است که نه فقط برای کشورهای منطقه بلکه برای همه کشورهایی که به دنبال امنیت دریایی و کشتیرانی در منطقه خلیج فارس هستند اهمیت قابل  توجهی  دارد؛ اما پس زمینه‌های نشست بحرین در واقع ادامه جریان ایران هراسی است که با سناریو سازی  سعی دارد ایران را به عنوان تهدید در منطقه معرفی کند.

این کنفرانس زیر مجموعه کنفرانسی است که تحت رهبری آمریکا در ماه فوریه گذشته در ورشو برگزار شد. بسیاری از چهره‌های مطرح آمریکایی و غربی، کنفرانس ورشو را «شکست‌خورده»، «شرم‌آور» و «سیرک» ارزیابی کردند. با این حال اکنون بحرین در صدد است با فضا سازی ها تازه ادامه دهنده این جریان ضد ایرانی باشد. همزمانی این کنفرانس با اظهارات گستاخانه وزیر خارجه بحرین ارتباط این جریان های مهندسی شده از سوی آمریکا، رژیم اسرائیل و برخی کشورهای عربی منطقه را نشان می دهد. "خالد بن احمد آل خلیفه" وزیر خارجه بحرین در آستانه برگزاری این کنفرانس در اظهاراتی بی سند و مدرک با متهم کردن ایران به دخالت در امور داخلی کشورش، مدعی انتقال سلاح و مواد منفجره از ایران به بحرین شد.

در واقع نشست منامه در ادامه سیاست های فشار حداکثری آمریکا علیه ایران برگزار شد. توجه به برهه زمانی تشکیل نشست منامه نشان می دهد که در پی عقب نشینی امارات و سپس عربستان از رویکرد افزایش تنش‌آفرینی با ایران و نشان دادن تمایل به گفتگو با تهران، واشنگتن به شدت از پایان زودهنگام ائتلاف اسمی و نمادین «حفاظت از کشتی‌رانی در باب‌ المندب و تنگه هرمز» که در تیرماه تشکیل شد نگران شده است.  با عیان شدن نشانه های تغییر در رویکرد ابتدا امارات و سپس عربستان بویژه نسبت به جنگ یمن، تهران نیز طرح های ابتکاری خود برای همکاری و شراکت با کشورهای حاشیه خلیج فارس به منظور ایجاد نظام امنیت منطقه ای مطرح کرده است که آخرین مورد آن طرح ابتکاری صلح هرمز می باشد که توسط دکتر روحانی  در سازمان ملل رونمایی شد. طبیعتاً پذیرش و هضم تنش زدایی میان ایران و کشورهای شورای همکاری برای واشنگتن که به خاطر پروژه ایران هراسی سالانه میلیاردها دلار سلاح به فروش می رساند بسیار سخت و ناگوار است. در همین راستا کاخ سفید با تشکیل کنفرانس امنیتی منامه در پی، دادن اطمینان مجدد به کشورهای شورای همکاری برای دفاع از منافع آن ها در عرصه تأمین امنیت کشتیرانی و ترانزیت نفت در خلیج فارس و از این طریق رفع نگرانی های به وجود آمده آن ها نسبت به وفاداری واشنگتن به تعهدات امنیتی خود در خلیج فارس می باشد.

نتایج نشست منامه
کنفرانس امنیت دریایی و هوانوردی پس از دو روز در منامه پایتخت بحرین پایان یافت. این کنفرانس با عنوان "کارگروه ورشو درباره امنیت دریانوردی و حمل و نقل هوایی" دوشنبه آغاز به کار کرد و سه شنبه نیز خاتمه یافت. یکی از نکات عجیب در خصوص این کنفرانس همزمانی آن با کنفرانس امنیتی و دفاعی روسای ستاد مشترک ارتش کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس و متحدان در ریاض پایتخت عربستان و همچنین برگزاری رزمایشی نظامی با حضور چندین کشور شرکت کننده در نشست منامه و ناوگان پنجم دریایی آمریکا است. هدف کنفرانس ریاض و رزمایش نظامی نیز بررسی راه های حمایت از دریانوردی عنوان شد.

در مورد این کنفرانس چند نکته مهم است:
اول اینکه، این کنفرانس در ادامه نشست ورشو در فوریه ۲۰۱۹ بود. نشست ورشو با همکاری آمریکا و لهستان برگزار شده بود و نشست دریایی منامه نیز با همکاری آمریکا و بحرین برگزار شد.

دوم اینکه ، در این کنفرانس رویه "قبح زدایی " از روابط کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی به عنوان یک هدف اصلی پیگیری شد. در این نشست هیئت اسرائیلی نیز حضور رسمی داشته است تا منامه برای چندمین بار متوالی در سال ۲۰۱۹ میزبان هیئت اسرائیلی باشد. رژیم آل خلیفه که با اعتراض های شدید مردمی مواجه است برای بقای در قدرت به حمایت آمریکا و رژیم صهیونیستی دل بسته است. به نظر می رسد که آل خلیفه تلاش دارد حلقه رابط رژیم صهیونیستی با کشورهای عربی باشد. تحلیلگران عنوان می کنند بحرین تبدیل به "کمپ دیوید" جهان عرب شده است و هر موقع فرصتی دست دهد، صهیونیست ها و عرب ها در آنجا با هم ملاقات می کنند.

سوم اینکه ، نشست منامه در ادامه تلاش هایی است که پس از تحولات ماه های اخیر در منطقه از جمله انفجار کشتی ها در الفجیره رخ داد. پس از انفجارها، آمریکا ائتلاف خودخوانده بین المللی برای حفاظت از کشتیرانی و به منظور حفاظت از کشتی های تجاری و نفتکش‌ها هنگام حرکت در آبهای منطقه به خصوص عبور از تنگه هرمز تشکیل داده که با استقبال محدود چند کشور از جمله بحرین مواجه شد. اتفاق هایی که در ادامه رخ داد از جمله شکست های متوالی عربستان در جنگ علیه یمن نیز در برگزاری این کنفرانس ها و نشست ها نقش دارد.  چهارم اینکه ، این نشست ها در ادامه رویکرد ضد ایرانی آمریکا و رژیم صهیونیستی برگزار می شود و اهداف ضد ایرانی دارد." مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا گفته هدف اصلی این نشست عمدتا مقابله با «تهدید ایران» در خلیج فارس خواهد بود.

نتیجه
می توان نشست منامه را نشست شکست خوردگان در غرب آسیا عنوان کرد که بیش از همه بستری برای مانورهای نمایشی است زیرا بازیگران اصلی این نشست با چالش های داخلی متعدد از جمله جایگاه متزلزل سیاسی مواجه هستند که باید فکری به حال جایگاه خود در قدرت کنند. نشست ضد ایرانی منامه در حالی برگزار شد که آمریکا اخیرا با ایجاد یک ائتلاف دریایی برای تضمین امنیت دریانوردی شکست خورد وتنها چند کشور کوچک از این ائتلاف حمایت کردند. به صورت کلی نشست منامه دو هدف  آشکار و پنهان را پیگیری کرد: هدف آشکار این بود که آمریکا با برگزاری کنفرانس ورشو با وجود حضور بیش از ۶۰ کشور نتوانست به هدف اصلی خود که ایجاد اجماع بین‌المللی علیه ایران بود، برسد و این نشست خیلی موفقیت‌آمیز نبود. حال با جزیی‌تر کردن اهداف نشست ورشو و منطقه‌ای کردن آن، نشست منامه با همان اهداف اولیه برگزار می‌شود تا به اجماع بین‌المللی علیه ایران منجر شود. هدف دوم و پنهان نشست به خاطر تحولات اخیر در منطقه خلیج فارس و اخبار زیادی است که حکایت از نزدیکی کشورهای منطقه به ایران دارد که نگرانی‌هایی برای آمریکا و رژیم اسرائیل ایجاد کرده است؛ به ویژه اینکه محمد بن سلمان اخیراً هم اظهاراتی مبنی بر ضرورت تغییر رویکرد نسبت به ایران انجام داد و هم با محمودعباس ملاقات کرد و این‌ها بیش از همه نتانیاهو را نگران ساخته است، لذا این نشست به نوعی به دنبال آن است که امکان نزدیکی کشورهای عربی منطقه خلیج فارس به ایران را متوقف کند.

 علاوه بر این دونالد ترامپ با برگزاری این گونه نشست ها سعی دارد روند عادی سازی روابط اسرائیل با کشورهای عربی را تشدید کرده و طرح موسوم به معامله قرن که بارها اعلام آن به تاخیر افتاده را به سرعت اجرایی کند. اما نکته مهم در مورد نشست منامه این است که آمریکا در حالی سعی دارد با برگزاری نشست هایی مانند ورشو و منامه یک اجماع جهانی علیه ایران ایجاد کند که تاکنون با شکست مواجه شده است. ترامپ به خوب به این مسئله واقف است که این نشست نخواهد توانست اجماعی علیه ایران ایجاد کند اما وی به دنبال آن است تا حداقل روند نزدیک شدن کشورهای عربی به ایران به دلیل عدم اطمینان این کشورها به آمریکا را متوقف کند.

مهدی نوری