احیای بازی بزرگ

شنبه این هفته وزیر دفاع ترکیه با حضور در پارلمان این کشور از عملیاتی شدن سامانه موشکی «اس ۴۰۰» خبر داد. «خلوصی آکار» در اظهاراتی اعلام کرد سامانه دفاعی و موشکی «اس ۴۰۰» بعد از انجام و تکمیل آموزش‌های لازم به کارشناسان ترک تحویل خواهد شد. وزیر دفاع ترکیه انجام این آموزش‌ها را همزمان با عملیاتی شدن و سوار کردن بخش‌ها و قطعات سخت‌افزاری این سامانه موشکی عنوان کرده است.
 

آکار که این سخنان را برابر نمایندگان پارلمان ترکیه عنوان می‌کرد، افزود: در حال حاضر آموزش به کارکنان و کارشناسان ترکیه‌ای این سامانه موشکی در حال انجام است. با این حال وزیر دفاع ترکیه توضیحی در ارتباط با زمان دقیق عملیاتی و وارد مدارشدن سامانه موشکی «اس ۴۰۰» ارائه نداده است.
 

ترکیه و روسیه سپتامبر ۲۰۱۷ توافق 5/2 میلیارد دلاری را برای تامین موشک‌های «اس۴۰۰» به امضا رساندند. در حالی که توافق موشکی روسیه و ترکیه در ارتباط با سامانه «اس۴۰۰» با واکنش منفی آمریکا و کشورهای اروپایی روبه‌رو شد و کار را به تهدید ترکیه کشاند اما جولای ۲۰۱۹ بخشی از این موشک‌ها به ترکیه تحویل شد. با وجود فشارهای آمریکا اما ترکیه اعلام کرده توافق خرید «اس ۴۰۰» را لغو نخواهد کرد.
 

اختلاف ترکیه و آمریکا در رابطه با «اس 400» ناشی از این است که ترکیه در بخشی از پروژه ساخت جنگنده «F35» مشارکت داشته و سفارش خرید 115 فروند از این جنگنده را داده است. به زعم آمریکا وجود تسلیحات روسی و آمریکایی همزمان در کنار هم منجر خواهد شد تا کارشناسان تسلیحاتی روسیه بتوانند اطلاعات فنی در رابطه با توانایی‌های «F35» به دست آورند. ضمن اینکه این موضوع تا حدودی به وجهه آمریکا در نظام بین‌المللی نیز مربوط می‌شود.
 

به همان میزان که آمریکا «F35» را برترین جنگنده موجود در جهان معرفی کرده، روس‌ها نیز «اس400» را به عنوان سد محکمی در برابر این هواپیمای پیشرفته قلمداد می‌کنند. 
 

سامانه زمین به هوای «اس۴۰۰» نسل جدید سیستم پدافند هوایی روسیه است که توسط «مرکز الماس» طراحی شده و به نوعی مدل ارتقا یافته «اس 300» است. 
 

«اس ۴۰۰» در سامانه نامگذاری در ناتو با نام «SA-21» شناخته می‌شود. این سیستم قبلاً با نام «اس۳۰۰ پ‌ام‌یو -3» شناخته می‌شد. این سامانه زمین به هوا قابلیت‌های سیستم‌های دیگر سری «اس۳۰۰» را به چالش می‌کشد.
 

به گفته منابع روس، این سامانه قادر به تشخیص ۱۰۰ هدف به‌طور همزمان و درگیر شدن با ۱۲ هدف به‌طور یکجا است. این هدف‌ها می‌توانند از جمله انواع بالگرد، هواپیما، موشک‌های کروز و موشک‌های بالستیک باشند. «اس۴۰۰» با داشتن قابلیت شلیک ۳ موشک مختلف؛ بسیار دوربرد (40N6)، دوربرد (48N6) و موشک‌های با برد متوسط  (9M96) قادر به پوشش کل عملکرد مورد نیاز است. هر یک از این موشک‌ها دارای قابلیت‌های متفاوت است. روند پیشرفت توسعه سیستم «اس۴۰۰» در پایان سال ۱۹۹۰ آغاز شد. این سیستم به‌طور رسمی توسط نیروی هوایی روسیه در ژانویه ۱۹۹۹ معرفی شد. ۱۲ فوریه ۱۹۹۹ اولین آزمایش در یار کاپوستین در آستراخان که موفقیت‌آمیز گزارش شده بود، انجام شد. با این نتیجه، سیستم «اس۴۰۰» برای به کار گرفته شدن به‌وسیله ارتش روسیه در سال ۲۰۰۱ آماده شد. در نهایت این پروژه فوریه سال ۲۰۰۴ میلادی عملیاتی شد. ماه آوریل، یک موشک بالستیک با موفقیت در یک آزمایش رهگیری شد و مورد هدف قرار گرفت. در مقابل این سامانه دفاعی، جنگنده‌ تهاجمی «لاکهید مارتین F35 لایتنینگ ۲» بعد از «F22» پیشرفته‌ترین هواپیمای جنگنده حال حاضر جهان است. «F35» یک هواپیمای جنگنده چندمنظوره نسل پنجم است که عملیاتی شده و در حال حاضر در خدمت ناوگان هوایی ایالات متحده، بریتانیا و رژیم صهیونیستی است.  یکی از ویژگی‌های مهم این جنگنده قابلیت رادارگریزی آن و امکان انجام ماموریت‌های سه‌گانه شناسایی، شلیک هوا به سطح و درگیری‌های هوایی است.  این هواپیمای پنهان‌کار، تک‌سرنشین و تک‌موتوره، در وهله اول برای مأموریت‌های هجومی هوا به سطح طراحی شده اما توانایی انجام مأموریت‌های شناسایی و دفاع هوایی را نیز دارد.  پروژه طراحی و تولید «F35» بزرگ‌ترین و پرهزینه‌ترین در نوع خود در تاریخ نظامی جهان است. دولت آمریکا هزینه نهایی این پروژه را یک تریلیون (یکهزار میلیارد) دلار برآورد کرده ‌است. آمریکا تا اکتبر ۲۰۱۸ سفارش خرید ۳۰۰۰ فروند «F35» را دریافت کرد و رژیم صهیونیستی و بریتانیا چند فروند آن را در اختیار دارند. علاوه بر اسرائیل و بریتانیا ژاپن، کره‌جنوبی، ترکیه و ایتالیا هم از آمریکا «F35» خریداری کرده‌اند. 
 

رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه در پی دیدار اخیرش با دونالد ترامپ، همتای آمریکایی خود در کاخ سفید گفت: نگرش ترامپ به حل اختلاف 2 کشور بر سر جنگنده «F35» مثبت است. این در حالی است که یک مقام وزارت خارجه آمریکا که نامش را فاش نکرد به رویترز گفته است پیش‌شرط پیوستن مجدد ترکیه به برنامه خرید «F35» این است که ترکیه از «اس400» صرف‌نظر و سامانه پاتریوت را جایگزین آن کند. 
 

این مقام در ادامه تاکید کرد: این امکان برای ترکیه که همچنان به میز مذاکره بازگردد وجود دارد. آنها می‌دانند برای آنکه چنین چیزی عملی شود باید از سامانه «اس۴۰۰» به نحوی خلاص شوند یا آن را از بین برده یا بازگردانند. با این حال بر اساس این گزارش، ترکیه نشانه‌ای از اینکه بخواهد از این سامانه روسی صرف‌نظر کند نفرستاده است. نکته جالب توجه اینکه روس‌ها نگرانی متقابلی از فروش «F35» آمریکا به ترکیه ندارند، هرچند با ایجاد پایگاه برای نگهداری این جنگنده، متخصصان آمریکایی نیز امکان ارتباط مخابراتی با «اس400» را خواهند داشت. «مایکل کوفمن» از کارشناسان تسلیحات روسی در مرکز تحقیقات «سی‌ان‌ای» در ویرجینیا در این‌باره معتقد است نگرانی‌های آمریکا تاثیری است که «اس400» می‌تواند بر سامانه‌های رهگیری و راداری «F35» بگذارد. ضمن اینکه «اس400» می‌تواند بر نظم موجود در سامانه‌های دفاعی ناتو نیز اثرگذار باشد. این کشمکش‌ها سبب شده روسیه نیز در عرصه سیاسی به ترک‎‌‌ها نزدیک‌تر شود. به نظر می‌رسد ترکیه قصد دارد با خرید تسلیحات آمریکایی و تجهیز خود به سامانه‌های دفاعی روسی نوعی موازنه قدرت در منطقه غرب آسیا را در عرصه تسلیحاتی ترتیب دهد تا از طریق آن ملاحظات امنیت ملی خود را برطرف کند.