علل و اهداف دور جدید تهدیدات نظامی آمریکا علیه ایران

در ادامه مایک پمپئو وزیر خارجه ایالات متحده نیز شامگاه جمعه 13 دسامبر 2019 هشدار داد که چنانچه ایران به منافع آمریکا در عراق آسیب برساند با واکنش «قاطعانه‌ای»‌ مواجه خواهد شد. وی با صدور بیانیه‌ای گفت:«بر ما واجب است که این فرصت را مغتنم شمرده تا به رهبران ایران گوشزد کنیم که به هر گونه حملاتی از سوی آنها یا کسانی که با هر هویتی آنها را نمایندگی می‌کنند اگر به آمریکایی‌ها، هم‌پیمانانمان یا منافعمان آسیب‌هایی برسانند به طور قاطعانه پاسخ خواهیم داد».

این اظهارات مقامات آمریکایی در حالی است که از زمان سرنگونی پهباد متجاوز آمریکایی در آسمان ایران در 30 خرداد ماه سال جاری و عقب‌نشینی واشنگتن نسبت به پاسخ دادن به این اقدام، فضای ملتهب امنیتی در خلیج فارس به تدریج فروکش کرده و اکنون در دو بازیگر خواهان بر هم خوردن این فضا نیستند. بنابراین اکنون این پرسش مطرح است که دلیل تهدیدات واشنگتن چیست؟ آیا برآورد مقامات نظامی آمریکایی بازگشت دوره ای جدید از تنش‌های نظامی با ایران طی ماه‌های آینده می باشد؟ پاسخ این سوالات را می توان در دو محور جستجو کرد.
 
1- بازسازی اتحاد در دوران بی‌اعتمادی متحدان
مهمترین دلیل تهدیدات یکباره مقامات آمریکایی علیه ایران در برهه زمانی کنونی را باید تحت تأثیر روند تحولات منطقه طی ماه‌های اخیر دانست که در جهت سرخوردگی و یأس متحدان عرب واشنگتن در خلیج فارس از اتکا به حمایت نظامی آمریکا در مقابل چالش‌های امنیتی می‌باشد. چالش‌هایی که بعضاً این کشورها به دلیل همراهی با سیاست های آمریکا در منطقه به آن دچار شده‌اند. در این مورد مهمترین تحول گرایش کشورهای عربستان و امارات برای مذاکره با ایران می باشد که از سوی ایران نیز حمایت می شود.

ایران و عربستان از سال ۱۳۹۴ روابط سیاسی و اقتصادی ندارند با این حال مقام‌های سعودی، اروپایی و آمریکایی گفته‌اند نمایندگان عربستان و ایران در ماه‌های اخیر، پیام‌هایی رد و بدل کرده‌اند و از طریق واسطه‌هایی در عمان، کویت و پاکستان تماس برقرار کرده‌اند.

در همین راستا اخیراً روزنامه وال استریت ژورنال در گزارشی از تلاش‌های محرمانه عربستان سعودی برای بهبود روابط با ایران خبر داده و دلیل آن را نگرانی فزاینده عربستان از خطرات بحران احتمالی برای اقتصاد متکی به نفت این کشور دانسته است. این گزارش خاطرنشان می‌کند دلیل علاقه تازه عربستان برای بهبود روابط با ایران و سایر رقبای منطقه‌ای مانند قطر، نگرانی این کشور از نداشتن حمایت آمریکا و سایر متحدانش است.

در واقع بر اساس این تحلیل گرایش سعودی‌ها به سمت بازبینی در سیاست منطقه ای تهاجمی خود به دلیل مشاهده ناتوانی و یا عدم تمایل آمریکا از ورود به درگیری مستقیم نظامی با ایران و انصارالله یمن، پس از حمله موشکی و پهبادی گسترده به تاسیسات نفتی آرامکو و مختل کردن نیمی از صادرات نفت، می باشد. حمله ای که عربستان آنرا به ایران نسبت داد.

بر این اساس می توان گفت که مخاطب لفاظی اخیر مقامات آمریکایی در مورد انجام «واکنش قاطعانه» برای دفاع از منافع متحدان عمدتاً سعودی ها هستند تا از گفتگو با تهران کناره گیری کنند. حتی می توان انتظار داشت که آمریکا برای جلوگیری از پیگیری تنش زدایی از سوی ریاض، بخواهد از موضوع قتل جمال خاشقچی برای تحت فشار قرار دادن ولیعهد سعودی ها به عنوان اهرم فشار استفاده کند.
 
2-  نگرانی از تحولات عراق
در بعدی دیگر تهدیدات مقامات آمریکایی درست پس از ان صورت می گیرد که هفته گذشته حداقل در دو نوبت محل حضور نیروهای آمریکایی در اطراف فرودگاه بغداد مورد حمله راکتی قرار گرفت. در واکنش به این حملات مقامات آمریکایی این حملات را به "گروه‌های شبه‌نظامی مورد حمایت ایران" نسبت داده و حتی رویترز به نقل از یک مقام آمریکایی از بیشتر و پیچیده‌تر شدن روز به روز حملات علیه نیروهای آمریکایی مستقر در عراق خبر داد.

در این زمینه باید گفت که واشنگتن به خوبی از این قضیه آگاه است که دشمنان و مخالفان حضور نیروهای آمریکایی در عراق کم نیستند و با توجه به سابقه دخالت های فراوان آمریکا در امور داخلی این کشور بویژه در بحث حمایت از تشکیل گروه های ترویستی همچون داعش برای حفظ بهانه تداوم حضور در این کشور، این حملات می تواند از سوی گروه های مختلفی صورت بگیرد. بنابراین با توجه به نیاز ترامپ به حفظ آرامش در پرونده های مهم سیاست خارجی تا پیش از انتخابات 2020، سخن مقامات آمریکایی را می توان به نوعی خواهش و درخواست ملتمسانه کاخ سفید از تهران برای استفاده از نفوذ خود در عراق برای جلوگیری از تداوم اینگونه حملات برآورد کرد.