ریشه های منازعه بین ایران و آمریکا

مقدمه
با پیروزی انقلاب اسلامی، هر چند حضور سلطه آمیز و مداخله­گرانة آمریکا در ایران پایان یافت اما مرحله­ای جدید در روابط دو کشور گشوده شد. آمریکا از دهه 1330 شمسی تا پیروزی انقلاب اسلامی به فعال­ترین دولت خارجی در صحنه سیاسی ایران تبدیل شده بود و این کشور به ایران به عنوان مهم­ترین و قوی­ترین متحد استراتژیـک خود در خاورمیانه و خلیـج فارس نگاه می­کرد. به همین دلیل با سیاست­های تشویقی و بعضاً اعمال فشار، تلاش داشت ضمن تقویت موقعیت خود در ایران و مراکز تصمیم­گیری آن، رژیم شاه را در جهت منافع منطقه­ای و بین­المللی خود تقویت کند. در مقابل، رژیم شاه نیز با هدف مقابله با بحران­های داخلی و آسیب­پذیری­های خارجی، وجود حامی قدرتمندی چون آمریکا را ضروری می­دانست و در این راستا تلاش داشت با اعطای امتیازات بیشتر و اجرای سیاست­های دیکته شده رضایت مقامات کاخ سفید را برآورده سازد. این وضعیت سبب گردید که مناسبات سیاسی، اقتصادی و امنیتی دو کشور شدیداً به هم گره بخورد. شدت این روابط به حدی بود که خدشه­دار شدن آن، صدمات جبران­ناپذیری برای دو کشور، همراه داشت به همین دلیل نیز دو کشور، بی­دقت در حفظ گسترش روابط و خنثی کردن عوامل تخریب ساز این روند تلاش می­کردند. امام خمینی(ره) آمریکا را شیـطان بزرگ و ام­الفساد معرفی نمودند. ایشان در مبارزاتشان با رژیم ستمشاهی همه بدبختی­های ایران را از آمریکا می­دانستند و رژیم شاه را به علت پشتـیبانی دائمی از آمریکا مورد شماتـت و سرزنش همیـشگی قرار می­دادند. ایـشان می­فرمودند:

دنیا بداند که هر گرفتاری که ملت ایران و مسلمین دارند از اجانب خصوصاً آمریکاست (امام خمینی، ج1، 110).
پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن ماه 1357 شمسی ضربه­ای سهمگین بر روابط ایران و آمریکا و موقعیت آمریکا در منطقه و حتی در سطح جهان بود و این هدفی بود که رهبران انقلاب و مردم ایران خواستار تحقق آن بودند. رهبران آمریکا تصور می­کردند که موج انقلاب در ایران فرو می­نشیند و این کشـور می­تواند بار دیگر تحت لوای دیگری، سیاست­ها و منافع گذشتة خود را در ایران دنبال کند اما وقایع و حوادث، سرنوشت دیگری را رقم زد. گروگان­گیری اعضاء سفارت آمریکا در تهران، اولین و مهم­ترین حادثه و رویارویی جدی ایران و آمریکا در سال­های اولیه پیروزی انقلاب بود. این حادثه اعتبار و هیبت بین­المللی آمریکا را به شدت خدشه­دار ساخت. تداوم بحران سبب گردید که واشنگتن روابط سیاسی و رسمی خود را با ایران قطع کند. تجاوز نظامی به طبس اقدام عجولانه آمریکا بود که با شکست مواجه شد. به دنبال آن خصومت­های آمریکا علیه ایران شدت گرفت. آمریکا تلاش داشت از راه­های مختلف نظیر حمایت از صدام در جنگ تحمیلی، تحریم­های اقتصادی، مقابله با سیاست­های ایران در سازمان­های بین­المللی، حمله به مؤسسات نفتی و در نهایت ساقط کردن هواپیمای مسافربری، ایران را وادار به تسلیم و تمکین نماید. با پایان یافتن جنگ تحمیلی، آمریکا با متهم کردن ایران به حمایت از تروریسم، نقض حقوق بشر، تلاش برای دستیابی به سلاح هسته­ای و تبلیغات گسترده و وسیع رسانه­ای بر علیه ایران اقدامات خود را شدت بخشید. همان­طور که ملاحظه می­شود دشمنی رهبران انقلاب اسلامی و ملت ایران با آمریکا از قبل از انقلاب اسلامی وجود داشته است و با مساعد شدن زمینه­های مختلف در اشکال متفاوت از سوی دو طرف از تسخیر لانه جاسوسی آمریکا در ایران، حمله نظامی آمریکا به طبس، حمایت از صدام و حمله به هواپیمای مسافربری و ... خود را نشان داده است، این تحقیق کوشش دارد با استفاده از اسناد تاریخی و بیانات و مواضع حضرت امام خمینی (ره) ریشه­های اختلاف بین آمریکا و ایران را بررسی نماید. برای بروز منازعه و جنگ بین دو مجموعه متخاصم اعم از اقوام، دولتها و سازمانها، دو دسته از عوامل موثر هستند.
 
الف- ریشه ها
ریشه­های اختلافات بین دو مجموعه متخاصم همیشه وجود دارند و عمیق می­باشند و بنا به شرایط در زمینه­های مختلف خود را بروز داده و آشکار می­سازند. ریشه­ها در زمان طولانی شکل می­گیرند و تقریباً دائمی هستند و از بین نمی­روند. یک درخت همیشه ریشه دارد، منتهی گاهی در زمستان و به دلیل نامساعد بودن شرایط جوی رشدی از خود نشان نمی­دهد. عمده­ترین ریشه­های منازعات شامل ریشه­های تاریخی، ژئوپلتیک، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و نژادی می­باشند. شناخت ریشه­ها میزان عمق اختلافات بین دو مجموعه متخاصم را نشان می­دهد و بر اساس شدت و گسترش دامنه آنها می­توان آینده روابط آن دو کشور را حدس زده و پیش­بینی نمود.

ب- زمینه ها
عواملی هستند که با توجه به ریشه اختلافات زمینه بروز پیدا می­کنند اما علت اصلی اختلافات نیستند بلکه نمودی از آن می­باشند که خود را به شکل مذکور نشان می­دهند. مثلا ریشه اصلی اختلافات هند و پاکستان از زمان جدایی این دو کشور از یکدیگر و اختلافات ریشه­ای هندوها و مسلمانان سرچشمه می­گیرد اما این ریشه در زمینه­های مختلف از قبیل بحران کشمیر، متهم نمودن دو کشور به اقدامات تروریستی، کارشکنی در زمینه­های مختلف اقتصادی و... خود را نمایان می­کند.
 
انواع ریشه های منازعات بین آمریکا و ایران
1- ریشه های تاریخی
کشور آمریکا سابقه تاریخی چندانی در جهان ندارد. کشوری است که کمی بیش از دویست سال از عمرش می­گذرد اما سابقه حضور او در ایران به اواسط جنگ جهانی دوم برمی­گردد. تا سال 1320 شمسی (1941 میلادی) مقامات آمریکا تمایل چندانی به حضور در ایران ابراز نمی­کنند. اما از اواسط 1320هجری شمسی به دلیل ارزیابی جدید دولت آمریکا از موقعیت استراتژیک ایران توجه ویـژه­ای به ایران نمود به طوری که تا دی ماه سال 1321 تعداد نظامیان آمریکایی در ایران به سی هزار نفر رسید. در ماجرای اشغال شمال ایران به دست ارتش روس، آمریکایی­ها تلاش جدی در عرصة بین­المللی در حمایت از ایران و اخراج سربازان روسی از این کشـور به عمل آوردند. البته این حمایت­ها به لحاظ اهمیتی بود که آمریکایی­ها برای این منطقه حساس که منبع و ذخیره عظیم انرژی است، قائل بودند و آمریکا به تدریج سیاست­های خود را تغییر داد و در پوشش روابط دوستانه با دولت ایران، به دخالت مستقیم در تمامی امور داخلی کشور ما روی آورد و به شکل مستعمره با آن برخورد کرد و ستم­های بی­شماری در حق ملت ایران مرتکب شد. امام خمینی(ره) رابطه ایران با آمریکا را به رابطه گرگ و میش تشبیه می­کنند که بین این دو آشتی نیست (امام خمینی، ج6، 75).  شرح همه شرارت­ها و اقدامات نفرت انگیز آمریکا طولانی است از این رو به شرح مختصر برخی از مهم­ترین آنها می­پردازیم.
 
1-1- کودتای 28 مرداد 1332
با کوشش آیت ا... کاشانی و حمایت مردم، دولت ملی- مردمی مصدق روی کار آمد. طرح کودتای 28 مرداد پس از مطالعـات فراوان و بازنگری­های مکـرر توسط طراحان انگلیسی و آمریکایی در قاب طرح تی­پی­ آژاکس ( (TP.AJaaxدر تاریخ 21 تیر ماه توسط رئیس سازمان سیا، وزیر خارجه آمریکا و رئیس جمهور آمریکا ( آیزنهاور) به امضای نهایی رسید و در 28 مرداد با موفقیت انجام پذیرفت (آمبروز، ج2، 400). در نتیجه این کودتا دکتر مصدق از نخست وزیری برکنار شد و حکومت مردمی وی سقوط کرد. شاه که از بیم مردم به ایتالیا گریخته بود مجدداً به ایران بازگشت و به این صورت سلطه همه جانبه رژیم پهلوی و آمریکا بر کشور مجدداً آغاز شد.

2-1- حمایت و تحکیم پایه های حکومت استبدادی شاه
بعد از کودتای 28 مرداد، آمریکایی­ها با تمام توان از شاه حمایت کردند و ایران عمدتاً به عنوان کشوری دست نشانده در حوزه نفوذ آمریکا مطرح شد. آمریکایی­ها برای جلوگیری از نفوذ شوروی بلافاصله بعد از کودتای 28 مرداد فعالیت گسترده­ای را برای تقویت حکومت زاهدی که ثمره کودتای 28 مرداد بود شروع کردند. در این راستا در 12 شهریور 1332 ایالات متحده اعلام کرد که دولت آمریکا سالانه مبلغ 4/23 میلیون دلار بابت کمک های فنی در قالب اصل چهار ترومن در اختیار ایران قرار می­دهد (معباوی، 1381، 35).

یکسال بعد از کودتا 35 درصد سهام نفتی ایران در اختیار شرکت­های آمریکایی قرار گرفت و سه سال بعد یعنی در سال 1957م ایران و آمریکا عهدنامه مودت امضاء کردند. در سال 1955 آمریکا بر اساس تز کمربند ایمنی و تکمیل حلقه رابطه سیتو و ناتو شرایط ایجاد و توسعه پیمان بغداد را بین ایران، ترکیه، انگلیس، عراق و پاکستان فراهم کرد که در سال 1958م به سنتو تغییر نام داد (مهدوی، ج1،ص199).

رابطه آمریکا با ایران در طول این سال­ها و حتی در سال­های بعد و در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی بگونه­ای بود که کارتر رئیس جمهور آمریکا در دی ماه 1356 یک­سال قبل از پیروزی انقلاب در حالی که ملت ایران یک صدا فریاد نابودی شاه را سر می­دادند ایران را "جزیره ثبات" توصیف کرد و گفت: "هیچ رهبر دیگری نزد من احترام عمیق­تر و رابطة دوستانه­تر از شاه ندارد (بیل،27).

3- 1- تحمیل قانون کاپتیولاسیون و تحقیر ملت بزرگ ایران
لایحه اعطای مصونیت قضایی به اتباع آمریکایی (کاپتیولاسیون) یکی از اقدامات تحقیر آمیز دولت ایالات متحده بر علیه ایران بود.

به موجب این لایحه دستگاه قضایی ایران حق نداشت هیچ یک از مستشاران، نظامیان، کارمندان و کارکنان آمریکایی و نیز خانواده و بستگان آنها را تحت پیگرد قانونی قرار دهد. این لایحه با فشار مکرر آمریکا در مهر ماه 1343 به تصویب نمایندگان مجلس شورای ملی رسید.

امام خمینی با شدت در مقابل این تحقیر واکنش نشان دادند و فرمودند:
ملت ایران را از سگ­های آمریکایی پست­تر کردند! اگر کسی یک سگ آمریکایی را زیر بگیرد او را باز خواست می­کنند ولی چنانچه یک آشپز آمریکایی شاه ایران را زیر بگیرد، بزرگترین مقام ایران را زیر بگیرد کسی حق تعرض ندارد ... ما را جزء دول مستعمره حساب کرد. ملت مسلمان ایران را در دنیا از وحشی­ها عقب مانده­تر معرفی نمود (امام خمینی،ج1،ص110).

ایشان در قسمت دیگری از سخنانشان فرمودند:
آیا ملت ایران می داند در این روزها در مجلس چه گذشت؟ میداند بدون اطلاع ملت و بطور قاچاق چه جنایتی واقع شد؟ می داند مجلس به پیشنهاد دولت سند بردگی ملت ایران را امضا کرد؟ اقرار به مستعمره بودن ایران نمود؟ سند وحشی بودن ملت مسلمان را به آمریکا داد؟ قلم سیاه و سرخ بر جمیع مفاخر اسلامی و ملی ما، قلم سرخ کشید بر تمام لاف و گزاف های چندین ساله سران قوم، ایران را از عقب افتاده­ترین ممالک دنیا پست­تر کرد؟ اهانت به ارتش محترم ایران و صاحب منصبان و درجه داران نمود؟ حیثیت دادگاه­های ایران را پایمال نمود؟ به ننگین­ترین تصویب­نامه دولت سابق با پیشنهاد دولت حاضر بدون اطلاع ملت با چند ساعت صحبت­های سرّی رأی مثبت داد؟ ملت ایران را در تحت اسارت آمریکایی­ها قرارداد؟ اکنون مستشاران نظامی و غیر نظامی آمریکا با جمیع خانواده و مستخدمین آنها آزادند هر جنایتی بکنند، هر خیانتی بکنند، پلیس ایران حق بازداشت آنها را ندارد. دادگاه­های ایران حق رسیدگی ندارند، چرا؟ برای اینکه آمریکا مملکت دلار است و دولت ایران محتاج دلار (امام خمینی جلد یک ص 109).

4- 1- حمله نظامی به طبس
پس از تسخیر لانه جاسوسی در تهران که حیثیت جهانی آمریکا را به شدت خدشه­دار و ابهت این ابرقدرت را درهم شکست. آمریکایی­ها در حمله نظامی به ایران مصمم شدند و سر انجام در پنجم اردیبهشت ماه 1359 نیرو­های خود را در یکی از فرودگاه­های متروکه واقع در صحرای طبس پیاده کردند. اما در نهایت اعجاب و ناباوری، به امر خداوند هواپیماها و بالگردهای آمریکایی در دام طوفان سهمگین شن گرفتار شدند و ناگهان طبس به جهنمی هولناک و گورستانی وحشت­انگیز برای آمریکایی­ها تبدیل شد و عملیات نظامی آمریکا به طور مفتضحانه به شکست انجامید. آمریکایی­ها پس از این حادثه به دشمنی­های خود با ایران ادامه دادند. کودتای نوژه، تحریم اقتصادی و اقدامات تحریمی علیه نظام اسلامی، تحریک عراق به جنگ علیه ایران و ... نمونه­هایی دیگر از ریشه­های تاریخی دشمنی آمریکا با ایران است. کارشکنی­های مکرر در موضوع دستیابی ایران به فن­آوری صلح­آمیز هسته­ای آخرین نمونه این شرارت­ها است. اقدامات تاریخی آمریکا در دشمنی با ملت ایران سابقه ذهنی بسیار بدی از دولت­مردان آمریکا در نزد ملت ایران باقی گذارده است. امام خمینی(ره) پس از تصویب لایحه کاپتیولاسیون فرمودند: رئیس جمهور آمریکا بداند این معنی را که امروز منفورترین افراد بشر است پیش ملت ما (امام خمینی، ج1، 127).

2- ریشه های ژئو پلوتیک
1-2- موقعیت ژئوپلتیک ایران و خاورمیانه
خاورمیانه را در شرایط فعلی می­توان به هارتلند (قلب زمین) نامگذاری کرد. خاورمیانه در طول سده­های اخیر با اهمیت بوده است و با گذر زمان هر روز بر اهمیت آن افزوده شده است. خاورمیانه از نظر جغرافیایی سه قاره اروپا، آسیا، آفریقا را به هم متصل ساخته و مهم­ترین آب راه­های جهان شمال خلیج فارس، دریای عمان، دریای سرخ و مدیترانه، در این منطقه قرار دارد. چندین نقطه از نقاط استراتژیک دنیا شامل تنگه هرمز، و باب المندب در این نقطه قرار دارد. از نظر مذهبی خاورمیانه خاستگاه سه دین بزرگ آسمانی اسلام، مسیحیت و یهود می­باشد و اکنون 93 درصد جمعیت خاورمیانه را مسلمانان تشکیل می­دهند. در این میان ایران قلب خاورمیانه است. همسایگی با شوروی سابق در دوران جنگ سرد و تنها مانع دستیابی روس­ها به آب­های گرم خلیج فارس بر اهمیت استراتژیک ایران افزوده است. دارا بودن ساحل طولانی و قابل استفاده در دریای عمان و خلیج فارس و وجود جزایر راهبردی در آن، موقعیت دروازة ورود به اقیانوس هند را به ایران داده است. تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، آمریکا حاکم بلامنازع منطقه خاورمیانه بود و فعال­ترین دولت خارجی در صحنه سیاسی ایران را به خود اختصاص داده بود و ایران به عنوان مهم­ترین و قوی­ترین متحد استراتژیک آمریکا در خاورمیانه و خلیج فارس محسوب می­گردید. رژیم شاه نیز با هدف مقابله با بحران­های داخلی و آسیب­پذیری­های خارجی، وجود حامی قدرتمندی چون آمریکا را ضروری می­دانست. پیروزی انقلاب اسلامی در ایران ضربه سهمگینی بر تسلط آمریکا بر منطقه خاورمیانه و ایران وارد نمود و آمریکا یک متحد بزرگ و مصرف­کننده مهم تسلیحات آمریکایی، یک منبع صدور نفت به اسرائیل و یک دشمن سر سخت کمونیسم را از دست داد و منافع حیاتی او در خلیج فارس در معرض خطر قرار گرفت.

مقام معظم رهبری می­فرمایند:
عملاً هم منطقه عظیم و حساسی که به آن خاورمیانه می­گویند و شمال آفریقا و خلیج فارس- منطقه نفت- دریچه اقتدار آمریکا بود. نفت، خون حیات­بخش تحرک دنیای امروز است. تسلط بر اینجا مهم است که آمریکا هم تسلط پیدا کرده بود. در وسط خاورمیانه، ایران قرار داشت پایگاه اصلی استکبار، انقلاب اسلامی این منطقه اصلی را از زیر سیطره آمریکا بیرون کشید (امام خامنه­ای، 8/8/87).

3- ریشه های سیاسی
1-3- ایران مانع رهبری مطلق آمریکا بر جهان
بعد از پایان جنگ جهانی دوم به دلیل خسارت­های فراوان وارد شده بر انگلیس، فرانسه و آلمان، آمریکا داعیه رهبری مطلق جهان را داشت. آمریکا با سیاست­ها و راهبردهای مختلف رژیم شوروی را در تنگنا گذاشت بطوری که در یک رقابت همه جانبه، رژیم شوروی دچار فروپاشی گردید. به­ دنبال فروپاشی شوروی آمریکا ادعای نظم نوین و رهبری مطلق بر جهان را سر داد. در این میان جمهوری اسلامی با راهبرد نه شرقی نه غربی، در مقابل این خوی سلطه­گری ایستاد.

حضرت آیه ا... العظمی خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی می­فرمایند:
دعوا بر سر چند مسئله سیاسی نیست،... خوب دو کشور با همدیگر سر مسائلی ممکن است اختلاف داشته باشند که می­نشینند با مذاکره این اختلاف را حل می­کنند. مسئله جمهوری اسلامی و دولت مستکبر آمریکا از این قبیل نیست. مسئله ریشه­ای­تر است. مسئله این است که رژیم ایالات متحده آمریکا از بعد از جنگ جهانی دوم، داعیة ابر قدرتی مطلق دنیا را داشت، البته آن روز شوروی در مقابلش بود، اما این مسئله رقابت بین آمریکا و شوروی آن روز صرفاً رقابت بین دو ابر قدرت نبود. آمریکا می­خواست بر روی تمام منابع حیاتی عالم دست بگذارد... در وسط این بحبوهة روز افزون اقتدار استکباری و در حساس­ترین نقطه، انقلاب اسلامی ایران بوجود آمد که مهم­ترین شعار این انقلاب مقابله با ظلم و استکبار بود. دفاع از حقوق ملتها بود (امام خامنه ای، 8/8/87).

 ایران همچنان به مقابله با سیاست­های افزون خواهانه آمریکا در منطقه و جهان ادامه داد و اکنون پس از گذشت سی سال از انقلاب اسلامی و مقابله ایران با سلطه­گری­های آمریکا، ایران به یک قدرت منطقه­ای تبدیل شده است به گونه­ای که دشمنان ایران نیز بر آن اعتراف دارند مقام معظم رهبری در دیدار با فرماندهان نیروی دریایی ارتش به موقعیت منطقه­ای ایران در خاورمیانه اشاره کردند و فرمودند:
 این کشور با برکت اعتماد و توکل به خدا و میدان آوردن دل و جان و همه امکانات خود اکنون به یک قدرت منطقه­ای تبدیل شده است به طوری که دشمنان هم به این واقعیت اعتراف دارند.

4-ریشه های فرهنگی
همان­گونه که ملاحظه شد ریشه­های اختلاف و منازعه بین ایران و آمریکا در زمینه­های مختلف خود را نشان داده است. دقت و علت­یابی در تمام ریشه­های فوق به موضوع مخالفت ایران با خوی سلطه­طلبی و استکباری آمریکا باز می­گردد. آمریکا خود را سلطان و حاکم بلامنازع عالم و از جمله ایران می­داند و معتقدان به اسلام ناب محمدی (ص) حاضر به پذیرش هیچ­گونه سلطه­ای نیستند. ریشه­های تاریخی- ژئوپلتیک و سیاسی اختلاف بین ایران و آمریکا تابع و روبنایی از این ریشه اصلی هستند و تا تکلیف این ریشه روشن نشود سایر ریشه­های اختلاف باقی خواهد ماند. امام خمینی (ره) حتی قبل از پیروزی انقلاب اسلامی بر این خوی و خصلت آمریکا تأکید کردند و مخالفت خود را بطور مکرر با آن نشان دادند. ایشان پس از تصویب لایحه کاپتیولاسیون توسط دولت ایران که با فشار آمریکا انجام شد طی بیانی در سال 1343 آمریکا و اجانب را چنین معرفی کردند:
دنیا بداند که هر گرفتاری­ای که ملت ایران و ملل مسلمین دارند، از اجانب است، از آمریکاست. ملل اسلام از اجانب عموماً و از آمریکا خصوصاً متنفر است، بدبختی دول اسلامی، از دخالت اجانب در مقدرات آنهاست. اجانبند که مخازن پر قیمت زمین ما را به یغما برده و می­برند... دیروز ممالک اسلامی به چنگال انگلیس  و عمال آن مبتلا بودند. امروز به چنگال آمریکا و عمال آن. آمریکاست که از اسرائیل و هواداران آن پشتیبانی می­کند. آمریکاست که به اسرائیل قدرت می­دهد تا اعراب مسلمان را آواره کند. آمریکاست که کالا را یا با واسطه­یابی واسطه بر ملت ایران تحمیل می­کند. آمریکاست که اسلام و قرآن مجید را به خیال خود مسخره می­داند و می­خواهد آنها را از جلوی پای خود بردارد. آمریکاست که روحانیون را خار راه استعمار می­داند و باید آنها را به حبس و زجر و اهانت بکشد. آمریکاست ... با ملت اسلام معامله وحشی­گری و بدتر از آن می­کند (امام خمینی، 4/8/1343).

در جریان اشغال سفارت آمریکا در تهران و هیاهو و تبلیغات شدید غرب و دولت ایالات متحده بر ضد ایران، امام طی سخنانی مجدداً خوی استکباری آمریکا را یادآور شدند و فرمودند:
اما قضیه اینجایی که شما اسمش را سفارت می­گذارید و ما اسمش را جاسوس خانه می­گذاریم ... اینجا اصلاً یک سفارتخانه نیست، با اسم سفارتخانه یک محلی درست کردند برای جاسوسی و توطئه منطقه نه توطئه تنها برای ایران (امام خمینی، ج10، 411).

حضرت امام در همین رابطه پیامی به دانشجویان پیرو خط امام به تشریح بیشتر گروگان­گیری می­پردازند و عزم ملت ایران در نفی هرگونه سلطه­گری را بیان می­فرمایند:
مرکز توطئه و جاسوسی به اسم سفارت آمریکا و اشخاصی که در آن بر ضد نهضت اسلامی ما توطئه نموده­اند از احترام سیاسی بین­المللی برخوردار نیست. تهدیدات و تبلیغات دامنه­دار ملت آمریکا به قدر پشیزی نزد ملت ما ارزش ندارد... کارتر یک اشتباه دارد و آن اینکه گمان می­کند همه دولت­ها چشم بسته به خدمت او ایستاده اند... ملت بزرگ ایران به پا خواسته است که نگذارد لانه­های جاسوسی در ایران به عمل ننگین خود ادامه دهند (امام خمینی، ج10، 264). 

حضرت امام (ره) در مورد حمله نظامی کارتر به طبس که نمونه آشکار نقض قوانین بین­المللی بود فرمودند:
این آقایان که هی فریاد می­زنند که شما نقض قراردادهای اجتماعی و بین­المللی را کردید. خودش هم همین نقض قرار داد بین­المللی را کرده است که نظامی وارد کرده در یک مملکتی که مستقل است (امام خمینی، ج10، 195).

هنگامی که کارتر رئیس جمهور وقت آمریکا دستور قطع رابطه با ایران را صادر کرد. امام (ره) در پیامی به ملت شریف ایران، قطع رابطه آمریکا با ایران را نشانه پیروزی دانستند به ملت ایران به دلیل این قطع رابطه که نشان از پایان چپاول­گری آمریکا در ایران بود تبریک گفتند و نوید پیروزی و استقلال دادند.

ملت شریف ایران، خبر قطع رابطه بین ایران و آمریکا را دریافت کردم. اگر کارتر در عمر خود یک کار کرده باشد که بتوان گفت به خیر و صلاح مظلوم است همین قطع رابطه است. رابطه یک ملت به پاخاسته برای رهایی از چنگال چپاول­گران بین الملل با یک چپاول­گر عالم خوار، همیشه به ضرر ملت مظلوم و به نفع چپاول­گر است. ما این قطع رابطه را به فال نیک می­گیریم چون که این قطع رابطه دلیلی بر قطع امید آمریکا از ایران است. ملت رزمنده ایران این طلیعه پیروزی نهایی را که ابر قدرت سفاکی را وادار به قطع رابطه یعنی خاتمه دادن به چپاول­گری­ها کرده است اگر جشن بگیرد حق دارد. من کراراً گوش زد کرده­ام که رابطه ما با اماکن آمریکا رابطه ملت مظلوم با جهان خواران است (امام خمینی، ج12، 59).

سرانجام امام خمینی(ره) در پیامی تمامی گرفتاری­های ملت­های مظلوم عالم را از آمریکا و خوی سلطه­طلبی و استکباری آن دولت می­دانند و عزم ملت ایران را تا ریشه­کنی این خوی بیان می­فرمایند و علت اساسی اختلاف بین ایران و آمریکا را کنار نیـامدن و تحت سلطه آمریکا قرار نگرفتن ملت ایران معرفی می­کنند و تمام مصائب وارده بر ایران را ناشی از همین موضوع می­دانند:
آمریکا دشمن شماره یک مردم محروم و مستضعف جهان است. آمریکا برای سیطره سیاسی و اقتصادی و فرهنگی و نظامی خویش بر جهان زیر سلطه، از هیچ جنایتی خودداری نمی­نماید. او مردم مظلوم جهان را با تبلیغات که به وسیله صهیونیسم بین الملل سازماندهی می­گردد، استثمار می­نماید. او با ایادی مرموز و خیانت کارش چنان خون مردم بی­گناه را می­مکد که گویی در جهان هیچ کس جز او و اقمارش حق حیات ندارند. ایران که خواسته است از هر جهت با این شیطان بزرگ قطع رابطه نماید امروز گرفتار این جنگ­های تحمیلی است.... ملت­های مسلمان باید بدانند که ایران کشـوری است که رسمـاً با آمریکـا می­جنگد و شهدای ما، این جوانان و دلاوران ارتش و سپاه از ایران و اسلام عزیز در مقابل آمریکا دفاع می­کنند... چه اگر ما با آمریکا و سایر ابر قدرت­ها کنار آمده بودیم گرفتار این مصائب نبودیم... ما با آمریکا در ستیزیم (امام خمینی، ج12، 40).
ایشان در بیانات دیگری نیز بر سایر جنبه­های اختلافات ایران و آمریکا اشاره می­نمایند:
این منازعه بین ما و آمریکا نیست، بین اسلام و کفر است (امام خمینی، ج10، 224) اگر آمریکا و اسراییل لااله الا الله بگویند ما قبول نداریم چرا که آنها می­خواهند سر ما کلاه بگذارند (امام خمینی، ج15، 209)

امام خمینی در جای دیگر مبارزه ایران و آمریکا را تا قطع منافع آمریکا مستمر می­دانند و می­فرمایند:
جهان باید بداند که ایران راه خود را پیدا کرده است و تا قطع منافع آمریکای جهان­خوار این دشمن کینه توز مستضعفین جهان، با آن مبارزه آشتی­ناپذیر دارد (امام خمینی، ج15، 125).
 
نتیجه
اگر چه آمریکا در ایران دارای سابقه طولانی نیست ولی از همان ابتدا سابقه حضور بسیار بدی از آن کشور در دل ایرانیان مانده است. دخالت مستقیم در شکست دولت دکتر مصدق و انجام کودتای 28 مرداد ماه 1332 اولین و آشکارترین اقدام آمریکا در ایران است. تصویب قانون کاپیتولاسیون و حق قضاوت کنسولی در سال 1341 و ایجاد مصونیت برای کلیه کارکنان آمریکایی در ایران بغض و کینه ایرانیان نسبت به آمریکا را افزود. حوادث 15 خرداد سال 1342 کشتار طلاب و مردم بی گناه در آن حوادث و متعاقب آن تبعید امام خمینی(ره) به خارج از کشور، گونه­ای دیگر از سابقه سیاه آمریکا، قبل از انقلاب اسلامی در ایران است. پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز آمریکا دست از دشمنی خود برنداشت و با پذیرش محمدرضا، شاه فراری ایران در آمریکا بر این خصومت افزود. دخالت نظامی در ایران که به واقعه طبس مشهور گشت، پشتیبانی از کودتای نقاب و نوژه، پشتیبانی از عراق در جنگ تحمیلی، کارنامه تاریخی آمریکا در ایران است. در بعد ریشه­های ژئوپلتیک، ایران در زمان حکومت پهلوی بزرگ­ترین و مهم­ترین متحد آمریکا در خاورمیانه بوده است که نقش ژاندارمی را برای او ایفا کرده است. همسایگی اتحاد جمایر شوروی، دسترسی به ساحل طولانی ایران در خلیج فارس و دریای عمان، موقعیت مرکزی درخاورمیانه و اتصال سه قاره اروپا، آسیا و آفریقا هم بر اهمیت ژئوپلتیک ایران افزوده است و اکنون که جمهوری اسلامی شعار نه شرقی، نه غربی را استراتژی خود قرار داده است آمریکا به عنوان پیگیر منافع سلطه­طلبانه خود با ایران دشمنی می­کند ایران در بعد سیاسی نیز جلوی جاه­طلبی­ها و زیاده­خواهی­های آمریکا ایستاده است. قطع دست آمریکا در منطقه و صدور تفکر انقلاب اسلامی به سایر مسلمانان و دعوت آنان به ایستادگی در مقابل ظلم و استکبار، علت دیگر دشمنی­های آمریکا با ایران است و مهم­ترین بعد دشمنی ایران با آمریکا جنبه فرهنگی است. از نظر مسئولان و رهبران انقلاب اسلامی، آمریکا خوی استکباری دارد. که این نکوهش و لزوم ایستادگی در مقابل این خصلت حتی در قبل از انقلاب و در بیانات و پیام­های حضرت امام خمینی(ره) بنیان­گذار جهموری اسلامی کاملاً مشاهده می­شود و به دنبال پیروزی انقلاب اسلامی، این بعد از دشمنی کاملاً قوی­تر، در عمل خود را نشان داده است. امام خمینی(ره) بنیانگذار و سیاستگذار اصلی انقلاب اسلامی آمریکا را شیطان بزرگ معرفی نمودند و همه گرفتاری­ها ملل جهان را از آن کشور می­دانند . ایشان طرفداران آمریکا در جهان اسلام را با واژه اسلام آمریکایی معرفی می­کنند (امام خمینی، ج15، 154) و جنگ اصلی را جنگ اسلام ناب محمدی و اسلام آمریکایی (امام خمینی، ج13، 83) و اسلام مرفه­های بی درد معرفی می­کنند. لذا دشمنی ایران و آمریکا همچنان پایدار خواهد ماند و در کوتاه مدت انتظار از بین رفتن آن متصور نیست.