دفتر ریاستجمهوری لبنان در واکنش به بیانیه دفتر سعد حریری و بیانیه جریان المستقبل، با صدور بیانیهای اعلام کرد رئیسجمهوری اختیارات قانونی خود را خوب میداند و عدول از آن جایز نیست. روز دوشنبه درحالی که قرار بود گفتوگوهای پارلمانی برای انتخاب نخستوزیر جدید برگزار شود، سعد حریری خواستار تعویق این رایزنیها برای معرفی نخستوزیر جدید شد. حریری و جریان المستقبل با انتشار بیانیهای دلیل این کار را جلوگیری از بروز مشکلات قانون اساسی و مشکلات ملی جدید دانستهاند.
به گزارش «وطن امروز»، در بیانیه ریاستجمهوری با اشاره به بیانیه دفتر اطلاعرسانی نخستوزیر مستعفی و سپس بیانیه جریان المستقبل وابسته به سعد حریری که نسبت به نقض قانون اساسی هشدار داده شده، آمده است، صحبت از نقض قانون اساسی از سوی کسانی که آن را مطرح میکنند، مردود است؛ کسانی که بهتر است اصول قانون اساسی را یاد بگیرند. آنها باید از اقداماتی که مغایر با متن و روح قانون اساسی است دست بردارند. در ادامه این بیانیه اشاره شده است، میشل عون در 2 باری که رایزنیهای پارلمانی را انجام داد از نمایندگان خواسته بود نامزد خود را با صراحت معرفی و از معرفی هر راهکار سومی (فراقانونی) امتناع کنند.
جریان آزاد ملی نیز در واکنش به بیانیه جریان المستقبل بیانیهای صادر کرد. در این بیانیه آمده است: جریان المستقبل و رئیس آن بار دیگر چشم خود را روی حقایق سیاسی و قانون اساسی بستند و مواضع آنها با منافع [ملی] و شرایط [لبنان] مغایرت دارد. آنها به اشتباه در قانون اساسی فتوا میدهند.
در این بیانیه به صداقت و برخورد مثبت برای عبور از تمام اختلافات قدیمی و اجماع بر سر دولت مورد توافق و قادر به حل بحران کشور دعوت شده و آمده است، تنها راه رهایی تغییر سیاستها از طریق نخستوزیر معتقد به تغییر و وزیران توانمند است. دفتر اطلاعرسانی سعد حریری و جریان المستقبل به ظاهر خواستار تعویق رایزنیهای پارلمانی برای معرفی نخستوزیر جدید شده بودند تا از مشکلات قانون اساسی و مشکلات ملی جدید اجتناب شود.
این درخواست المستقبل و حریری در حالی مطرح شد که قانون اساسی لبنان برای انتخاب نخستوزیر سازوکار مشخصی دارد و تحلیلگران معتقدند حریری با آگاهی از اینکه احتمال دارد رأی لازم را در پارلمان کسب نکند خواستار تعویق رایزنیها شده است.
* نقش آمریکا در تعویق جلسه پارلمان
«عبدالباری عطوان» تحلیلگر مسائل جهان عرب در سرمقاله روزنامه فرامنطقهای «رایالیوم» نوشت: تقریبا 24 ساعت قبل از اینکه «سعد حریری» نخستوزیر دولت پیشبرد امور لبنان از «میشل عون» رئیسجمهوری درخواست کند به مدت چند روز رایزنیهای پارلمانی برای معرفی نخستوزیر جدید را به تعویق بیندازد، «عبدالفتاح السیسی» رئیسجمهوری مصر نسبت به وخیمتر شدن اوضاع در لبنان هشدار داد. عطوان در ادامه تحلیل خود نوشته است، السیسی طی سخنانی خطاب به ارتش لبنان گفته است: «ارتشهای ملی مسؤول برقراری ثبات و امنیت در کشور هستند». گویی او از ارتش لبنان دعوت میکند به خیابانها بروند و حاکمیت کشور را بازپس بگیرند، آنگونه که ارتش مصر انجام داد؛ چرا که آن «ارتش ملی غیرحزبی است».
برخی آگاهان به پشت پرده امور گفتهاند که حریری تحت فشارهای داخلی و خارجی به این اقدام مبادرت کرده است؛ فشارهای خارجی از سوی ایالات متحده است که خواهان ثبات در لبنان نیست و خواستار خلع سلاح حزبالله است و فشارهای داخلی نیز وجود دارد؛ چراکه 2 فراکسیون بزرگ مسیحی در لبنان، یعنی «القوات اللبنانیه» به رهبری «سمیر جعجع» و «جریان ملی آزاد» به رهبری «جبران باسیل» تصمیم به عدم مشارکت در معرفی نخستوزیر گرفتهاند. مهمترین معضل سعد حریری این است که در پاسخ به درخواستهای آمریکا و سعودی مبنی بر تشکیل دولتی بدون حضور و مشارکت «حزبالله» در آن ناتوان است.
* حمایت تمامقد باسیل از حزبالله
در مقابل این رویکرد، جبران باسیل، وزیر خارجه لبنان در گفتوگو با شبکه خبری سیانان با حمایت تمامقد از حزبالله، این سازمان را منتخب مردم لبنان و حافظ منافع ملی کشور معرفی کرد. وی به سوالی درباره حزبالله پاسخ داد: «حزبالله از دید داخلی، بخشی از ملت لبنان و منتخب این ملت است اما از دید [دشمن] خارجی، مشکل به حساب میآید و ما بهای این را میپردازیم. اگر جامعه بینالمللی میخواهد از نظر سیاسی از حزبالله در داخل لبنان خلاص شود من نمیتوانم کمکی کنم، زیرا تا زمانی که حزبالله منتخب مردم است من با این جنبش همراه هستم؛ آنچه من میتوانم انجام دهم این است که لبنان را از مشکلات خارجی دور نگه دارم».
رصد تحولات میدانی در لبنان نشان میدهد تحرکاتی در جهت ایجاد جنگ فرقهای- مذهبی در لبنان و متهم کردن حزبالله به چشم میخورد که شباهت زیادی به سناریوی طراحی شده علیه حشدالشعبی در عراق دارد.
بتازگی ویدئویی جنجالی منتسب به یکی از شهروندان اهلسنت لبنان منتشر شده که در آن گروههایی از جوانان شهر صیدا در جنوب لبنان در حالی که صورتهای خود را با نقاب پوشانده بودند، اقدام به تخریب اموال و تحریک دیگر گروههای سیاسی لبنان میکردند. همچنین در برخی ویدئوها گروهی از افراد نقابدار با هتاکی به اهلبیت و توهین به سیدحسن نصرالله و نبیه بری، پرچم جنبش امل را به آتش کشیدند. در مقابل این اقدامات، حزبالله لبنان و جنبش امل خواستار حفظ آرامش از سوی هواداران خود شدهاند. به نظر میرسد با توجه به توان قانونی پارلمان و چالشهای حریری در قبال حامیان غربی و مرتجع عربی خود، او قصد دارد سرنوشت کشور را به منافع سیاسی خود و المستقبل گره بزند اما جدیت رئیسجمهور و حمایت احزاب حاضر در پارلمان از رعایت روندهای قانونی به عنوان سدی محکم در برابر این سناریو خواهد بود.
* سناریوهای احتمالی برای دولت آینده
در همین رابطه، روزنامه «الجمهوریه» درباره سناریوهای احتمالی روز پنجشنبه در روند انتخاب نخستوزیر نوشت: یک گزینه این است که رایزنیهای پارلمانی بار دیگر به تعویق بیفتد تا شاید تحولات احتمالی منجر به ارائه راهکار شود (این سناریو با مخالفت رئیسجمهور مواجه شده است). دوم اینکه حریری قبل از پنجشنبه دوباره کنار بکشد و اجماع بر سر یک شخصیت سُنی مورد قبول همه حاصل شود. این گزینه ممکن است منجر به باز شدن یک پنجره شود اما منجر به تشدید بحران هم خواهد شد. سوم اینکه حریری از مخالفت مطلق با مشارکت برخی قوای سیاسی در دولت جدید دست بردارد و با حضور برخی چهرهها موافقت کند. چهارم اینکه همه جریانها قانع به این موضوع شوند که باید دولت نجات مورد خواست معترضان که در نشست پاریس نیز به آن اشاره شد، تشکیل شود. احتمال تحقق این گزینه سخت است و به وقت بیشتری نیاز دارد.