مالک اشتر علی زمان

چون خبر شهادت مالک اشتر به امیر‌المؤمنین علیه‌السّلام رسید بسیار ‌اندوهگین و افسرده‌‌خاطر شد ‌گریست و بر منبر تشریف برده فرمود:
« انّا لله و انّا الیه راجعون، و الحمد‌لله ربّ العالمین، اللّهمّ انّى احتسبه عندک فانّ موته من مصائب الدّهر، رحم‌الله مالکا فلقد اوفى عهده، و قضى نحبه، و لقى ربّه، مع أنّا قد وطّنّا انفسنا على ان نصبر على کلّ مصیبه بعد مصابنا برسول الله - صلّى الله علیه و آله-  فانّها من اعظم المصیبات... ما از خدا هستیم و بسوى او باز مى‌گردیم، و ستایش خداوندى را سزا است که پروردگار جهانیان است، بار خدایا من مصیبت اشتر را نزد تو بشمار مى‌آورم، زیرا مرگ او از سوگ‌هاى روزگار است، خدا مالک را رحمت فرماید که به عهد خود وفا کرد، و مدّتش را به‌پایان رسانید، و پروردگارش را ملاقات کرد، با اینکه ما تعهّد نموده‌ایم که پس از مصیبت رسول خدا -‌صلّى‌الله علیه و آله بر هر مصیبتى شکیبا باشیم، زیرا آن بزرگترین مصیبت‌ها بود».

 حضرت بعد از ادای این سخنان از منبر فرود آمد و به خانه رفت. مشایخ قبیله «نخع» -قبیله‌ای که مالک از آن بود- خدمت آن حضرت آمدند و امیرالمومنین‌(ع) که متأسّف و افسرده بود، فرمود:
«و لله درّ مالک و ما مالک لو کان من جبل لکان فندا، و لو کان من حجر لکان صلدا، اما و الله لیهدّنّ موتک عالما و لیفرحنّ عالما، على مثل مالک فلتبک البواکى، و هل مرجوّ کمالک، و هل موجود کمالک، و هل قامت النّساء عن مثل مالک... خدا مالک را جزاى خیر دهد و چگونه مالک که اگر کوه بود کوهى عظیم و بزرگ (و قله آن) بود، و اگر سنگ بود سنگى سخت بود، آگاه باشید بخدا سوگند مرگ تو اى مالک جهانى را ویران و جهانى را شاد مى‌سازد، بر مردى مانند مالک باید ‌گریه‌کنندگان بگریند، آیا یاورى مانند مالک دیده می‌شود، آیا مانند مالک کسى هست، آیا زنان از نزد طفلى بر‌مى‌خیزند که مانند مالک شود».