لبنان؛ دولت جدید و چالش‌های سخت/اولین وزیر دفاع زن جهان عرب کیست؟

سعد حریری نخست‌وزیر سابق لبنان در پی چند هفته اعتراضات خیابانی علیه سیاستمداران حاکم، فساد، فرقه‌گرایی و مشکلات اقتصادی ۷ آبان سال ۱۳۹۸ برابر با ۲۹ اکتبر ۲۰۱۹ از سمت خود استعفا داد. حسان دیاب نامزد مورد حمایت حزب‌الله لبنان با کسب حمایت ۶۹ نماینده پارلمان لبنان، حائز بیشترین آرا شد. میشل عون ۱۹ دسامبر ۲۰۱۹ برابر با ۲۸ آذر ۱۳۹۸، دیاب را مأمور تشکیل کابینه کرد. آمریکا از نخست‌وزیری نواف سلام برای تشکیل یک کابینه تکنوکرات حمایت می‌کرد.

حسان دیاب نخست وزیر لبنان بعد از تشکیل کابینه جدید این کشور تاکید کرد که لبنان در مرحله حساسی از تاریخ خود به سر می‌برد. وی تاکید کرد: دولت جدید شامل افراد متخصص و شایسته بوده و حضور متوازنی از زنان نیز در آن وجود دارد و دولت جدید، دولت حزبی محسوب نمی‌شود. کابینه جدید تلاش می‌کند خواسته‌های معترضان لبنانی را محقق کند. این دولت در راستای ایجاد قانون جدید انتخابات کار خواهد کرد که وحدت ملی را تقویت می‌کند.

وی هم چنین بر ضرورت حمایت از ارتش لبنان برای تقویت ثبات این کشور تاکید کرد.
دیاب تصریح کرد: من به بازگرداندن اموال به یغما رفته و حمایت از فقیران پایبند هستم و از مردم می‌خواهم که به رشد و شکوفایی کشور کمک کنند.

وزارتخانه‌ها و سهم طوایف مسیحی و مسلمان لبنان
نام وزارتخانه‌ها و سهم طایفه های گوناگون مسیحی و مسلمان لبنان در دولت جدید را به شرح زیر است؛
مسیحیان مارونی: ۴ وزیر شامل؛ «ناصیف حتی» وزیرامور خارجه، ماری کلود نجم وزیر دادگستری، لمیا یمین وزیر کار و دمیانوس قطار وزیر محیط زیست و توسعه اداری.
مسیحیان ارتدوکس: ۳ وزیر شامل؛ ریمون غجر وزیر انرژی، زینه عکر وزیر دفاع و میشال نجار وزیر خدمات و حمل و نقل عمومی.
مسیحیان کاتولیک: ۲ وزیر شامل؛ غاده شریم وزیر امور مهاجران و پناهندگان و روول نعمه وزیر اقتصاد.
مسیحیان ارمنی: یک وزیر شامل؛ فارتینیه اوهانیان ورزش و جوانان.
مسلمانان سنی: شامل؛ حسن دیاب نخست وزیر، محمد فهمی وزیر کشور، طارق مجذوب وزیر آموزش و طلال حواط وزیر ارتباطات.
مسلمانان شیعه: ۴ وزیر شامل؛ غازی وزنی وزیر دارایی، حمد حسن وزیر بهداشت، عماد حب الله وزیر صنعت و عباس مرتضی وزیر کشاورزی.
مسلمانان دُروزی: ۲ وزیر شامل؛ رمزی مشرفیه وزیر امور اجتماعی و ایمان نویهض وزیر اطلاع رسانی.

اسامی کابینه جدید لبنان به شرح زیر است؛

حسان دیاب، نخست‌وزیر
زینه عکر، معاون نخست‌وزیر و وزیر دفاع. وی علاوه بر معاونت نخست وزیر، متصدی وزارت دفاع شده تا نخستین وزیر دفاع زن در جهان عرب لقب بگیرد.

عدرا که پیش از این شخصیت شناخته شده‌ای در عرصه سیاست لبنان به شمار نمی‌آمد، از یک خانواده مسیحی ارتدکس است و از سوی فراکسیون پارلمانی «لبنان قدرتمند» نامزد تصدی منصب وزارت دفاع شده، فراکسیونی که ریاست آن را «جبران باسیل»، رهبر جریان آزاد ملی، داماد میشل عون و وزیر امور خارجه دولت سعد حریری بر عهده دارد.
وزیر جدید دفاع لبنان همچنین همسر «جواد عدرا»، سرمایه دار معروف و مدیرکل «شرکت بین المللی اطلاعات» به عنوان یکی از شاخص ترین شرکت‌های فعال در زمینه نظرسنجی در این کشور می‌باشد.

ناصیف حتی، وزیر امور خارجه
رؤول نعمه، وزیر اقتصاد
حمد حسن، وزیر بهداشت
منال عبدالصمد، وزیر اطلاع‌رسانی
محمد فهمی، وزیر کشور
عماد حب‌الله، وزیر صنعت
غازی وزنی، وزیر دارایی
میشال نجار، وزیر خدمات‌رسانی و حمل و نقل
لمیا یمین، وزیر کار
ریمون غجر، وزیر انرژی و آب
رمزی مشرفیه، وزیر گردشگری و امور اجتماعی
فارتینیه اوهانیان، وزیر جوانان و ورزش
طارق المجذوب، وزیر آموزش و پرورش
دمیانوس قطار، وزیر محیط زیست و امور توسعه اداری
عباس مرتضی، وزیر کشاورزی
غاده شریم، وزیر امور لبنانی‌های خارج‌نشین
طلال حواط، وزیر ارتباطات،
ماری کلود نجم، وزیر دادگستری.

۶ زن به یاری لبنان آمده‌اند
نقطه بارز این کابینه حضور۶ وزیر زن است که سمت‌های مهم شامل وزارت دفاع، دادگستری و اطلاع رسانی را برعهده دارند. انتخاب وزریر دفاع زن برای اولین بار در لبنان و جهان عرب محسوب می‌شود.

انتخاب وزیر دفاع زن برای اولین بار در لبنان و جهان عرب محسوب می‌شود
به نظر می‌رسد که کابینه جدید روی کفایت و کاردانی زنان حساب ویژه ای باز کرده است. اما کابینه جدید با چالشهای سختی باید دست و پنجه نرم کند که از جمله آنها فرونشاندن خشم معترضان و سرو سامان دادن به اقتصاد در حال فروپاشی لبنان است. بدون شک مقابله با بحران پولی و اقتصادی اولویت اصلی این دولت جدید خواهد بد و اینکه چگونه اعتماد جامعه بین المللی و سرمایه گذاران را جلب کند.

به اعتقاد تحلیلگران؛ لبنان با بدترین بحران اقتصادی در تاریخ خود دست و پنجه نرم می‌کند به ویژه که روند بحران طی ماههای آتی مصیبت بارتر نیز خواهد شد. فروپاشی اقتصادی و فلج شدن بخش صنعتی به دنبال خود مشکلات اجتماعی فراوانی به بار می‌آورد. نرخ دلار به شکل تصاعدی در حال بالا رفتن است، کارخانه‌ها بسته شده‌اند و قیمت کالاهای مصرفی روند صعودی به خود گرفته‌اند و بخش بانکی هم که داستان خود را دارد.

دولت جدید باید معترضان را قانع کند که طرح نجات بخش برای خارج کردن لبنان از بحران را تحمل کنند؛ هر چند که واکنش‌های اولیه معترضان به تولد کابینه جدید خرسند کننده نبوده است.

علاوه بر آن طیفی که در دولت جدید مشارکت ندارند یعنی جریان المستقبل، حزب سوسیالیست پیشرو و حزب نیروهای لبنانی در راستای کارشکنی حرکت خواهند کرد به ویژه که آنها این دولت را تک رنگ توصیف می‌کنند و بعید نیست که این جریان‌ها و احزابی که در دولت مشارکت ندارند در راستای تحریک مردم علیه حکومت حرکت کنند که این خطرات و مشکلات امنیتی را تشدید می‌کند.

چالش دیگر دولت جدید لبنان تعامل با جامعه جهانی است که با توجه به رویکرد خصمانه برخی کشورهای غربی و آمریکا کار دشواری پیش روی دولت جدید است. کابینه جدید لبنان باید در راستای کاستن از خشم معترضان حرکت کند و کارگروهی برای حل بحران پولی و اقتصادی شکل دهد.

قدر مسلم آن است که هر دولتی با چالشهایی روبرو است و حامیان و مخالفانی دارد و میزان مخالفان با ناکارآمدی آن افزایش می‌یابد و طرفداران آن هم با موفقیت دولت بیشتر می‌شوند و به عبارت دیگر اینکه بتواند نیازها و خواسته‌های مردم را تا چه اندازه برآورده کند، نقش مهمی در توفیق کابینه جدید دارد. شکست در بخش سیاسی، اقتصادی، آموزشی و بهداشتی و امنیتی و نیز عدم توجه به حقوق مردم، کار هر دولتی را به شکست و تشدید نارضایتی سوق می‌دهد.

برنامه ریزی و اداره و اجرا نقش مهمی در توفیق هر کابینه و دست اندرکاران آن دارد. مردم لبنان به دنبال اصلاحات واقعی هستند که در عمل نتایج آن‌را مشاهده کنند نه اصلاحات نمایشی و کاغذی. دولت جدید لبنان باید بحران مالی، برق، آب، آموزشی، مسکن، بهداشت، زیست محیطی، سیاسی، امنیتی، فقر، بیکاری، فرار مغزها و… را حل کند.

این دولت به مثابه آخرین فرصت برای نجات لبنان است و باید موفق شود. اگر رئیس جمهوری و نخست وزیری لبنان هر وزیری که کارآیی نداشته باشد و خلاق و موفق نباشد را سریعاً کنار بگذارد، موفق خواهد شد. از سویی دولت جدید باید تمام توان خود را به کار گیرد و مشاورانی زبده و کارکشته به کار گیرد.