ضداستعماری؛ رسالت رسانه‌های برون‌مرزی ایران در آفریقا

جعفر قنادباشی کارشناس مسائل راهبردی جهان اسلام، آفریقا و آسیای غربی، در گفت‌وگو با کیهان با عنوان اینکه رسانه‌ها همواره به عنوان یک رکن اساسی دیپلماسی در عرصه‌های بین‌المللی مطرح هستند، درباره قدرت نفوذ شبکه‌های برون‌مرزی در این حیطه گفت: در مجموع تلاش‌هایی که صورت گرفته و پذیرشی که در مخاطبان است، نشانگر تلاش‌های موفقی بوده که صورت گرفته و تا جایی که من دنبال کردم هر کدام از این شبکه‌ها جایگاه ویژه‌ای در نزد مخاطبان پیدا کرده‌اند.

وی در ادامه افزود: پرس تی‌وی به عنوان یک شبکه خبری توانسته در نقاط مختلف جهان در بین انگلیسی زبانان مخاطبان زیادی داشته باشد، به خصوص که حرف ما با دنیا متفاوت است؛ یعنی پیام‌هایی که ما ارسال می‌کنیم با توجه به ماهیت نظام ما و با توجه به عدم تبعیت ما از رسانه‌های بین‌المللی و شرکت‌های بزرگ خبرپراکنی متفاوت است. طبیعتا این اخبار مورد اعتماد شنوندگان و بینندگان است و احساسم این است بیش از آن چیزی که انتظار می‌رود شبکه‌های برون‌مرزی ایران مورد استقبال مخاطبان است.

قنادباشی با‌ اشاره به شبکه برون مرزی هوسا تی‌وی که به زبان محلی مردم قاره آفریقا برنامه پخش می‌کند، گفت: هوساتی‌وی با اینکه تازه تاسیس است، توانسته مخاطبان زیادی را جذب کند. برنامه‌های این شبکه به زبان هوسا در غرب آفریقا و کشورهای مختلفی در حوزه نیجر و نیجریه می‌تواند مخاطب داشته باشد. از جمله ضروریات این شبکه‌ها توجه به فرهنگ محلی ساکنان آنجاست. بی‌بی سی و شبکه‌های فرانسوی در این کشورها بسیار بیننده دارند و حال که یک شبکه از جمهوری اسلامی به زبان محلی خود آنها برنامه پخش می‌کند، حتما مورد توجه واقع خواهد شد.

وی با تاکید بر لزوم تولید و پخش برنامه‌های اجتماعی به ویژه گردشگری محور در شبکه‌های برون‌مرزی ایران گفت: در برنامه‌های مستندی که در قالب ترغیب سفر به ایران ساخته می‌شود، بسیاری از مسائل کشور را می‌توان معرفی کرد. البته این شبکه‌ها از این نظر که معرف تام و تمام و زبان مردم ما باشند هنوز در ابتدای راه هستند، ولیکن طبیعی است که اکنون که در شرایط تحریم هستیم و مظلوم واقع شده‌ایم، صدای مظلومیت و صلح خواهی ما و اینکه حرکت ما در برابر برجام قاعده مند بوده و هیچگاه از روابط بین‌المللی عدول نکرده‌ایم را به جهان منعکس کنیم و تنها ابزار رسانه‌ای ما همین شبکه‌های برون مرزی همچون پرس تی‌وی و هیسپان و سحر و.... است.

این کارشناس بین‌الملل درباره فاکتورهایی که شبکه‌های برون مرزی رسانه ملی برای حضور در عرصه‌های بین‌الملل باید رعایت کنند، گفت: بعضی فاکتورها ثابت‌اند، بعضی فاکتورها به تناسب شرایط تفاوت دارند؛ غرب و رسانه‌هایش همواره سعی کرده‌اند مسلمانان را متهم به حرکت‌های تروریستی و تندروانه کنند، لذا ما باید در نظر داشته باشیم اتهاماتی را که علیه ما مطرح است، در قالب برنامه‌هایی روشنگرانه پاسخ گفته و در واقع مسیری را انتخاب کنیم که خاص ما است؛ کرامت انسانی، صلح جهانی و رسیدگی به مستمندان و برقراری عدالت در جهان از جمله این موارد است.

وی در همین باره افزود: مثلا اگر ما حرکت‌های ضد استعماری را که درآفریقا علاقه‌مندان زیادی دارد مورد توجه قرار دهیم، مخاطبان زیادی پیدا می‌کند یا تفکرات ضدصهیونیستی و ضد استکباری جمهوری اسلامی باید در این برنامه‌ها لحاظ شود؛ چرا که در میان مردم حق طلب طرفداران زیادی دارد. ما اگر ثابت کنیم که اخبار درست، صحیح و دقیق ارائه می‌دهیم و به تناسب شرایط، اخبار به سرعت به دست مخاطبان برسد، می‌توانیم اعتماد مخاطبان را جلب کنیم که به ثبات جایگاه شبکه‌های ما در میان مخاطبان بینجامد. لزوم ثبات در جدول پخش و عدم تغییر برنامه‌ها دیگر مسئله‌ای است که باید مورد توجه قرار گیرد. نباید ما دائما ساعات برنامه‌ها را تغییر دهیم. گاهی اوقات ساعت پخش برنامه‌های برون مرزی تغییر می‌کند و این تغییر ساعات و تغییر عناوین و حتی تغییر تیتراژها می‌تواند موجب ریزش مخاطبان زیادی شود، لذا باید به این نکات توجه ویژه شود.

وی در پاسخ به این سؤال که شبکه‌های برون مرزی چقدر توانسته‌اند استانداردهای بین‌المللی رسانه‌ای را رعایت کنند، گفت: استانداردهای بین‌المللی از نظر برنامه سازی بعضا متفاوت است، در حال حاضر دنیای شرق با غرب تفاوت‌هایی با هم دارند؛ به عنوان مثال قسمت‌های آسیایی با اروپا برنامه‌هایشان متفاوت است و اینکه بخشی از استانداردهای جهانی مربوط به برنامه سازی شده و بخشی هم به محتوا مربوط می‌شود؛ آنچه که به حوزه برنامه سازی، تکنیک و به کارگیری نرم‌افزارهای جدید در برنامه سازی مربوط است آن است که کیفیت برنامه سازی به لحاظ تکنیکی در شبکه‌های برون مرزی ما دارای درجه بسیار خوبی است و سعی شده که فاصله زیادی با جهان نداشته باشد. بسیاری از تکنیک‌ها در استودیو از جمله کیفیت نور و صدا رعایت می‌شود و...، اما در محتوا مسلما ما باید کارهای زیادی انجام دهیم، یعنی محتوایی که ما می‌خواهیم به جهان منعکس کنیم محتوای تفریحی به تنهایی نیست، یک محتوای ایدئولوژیک بسیار سازنده و انسان ساز است که برای تبدیل آن به یک برنامه مورد پسند مخاطب باید انواع هنرها را به کار بگیرد تا خلا موجود پر شود.

این کارشناس مسائل جهان اسلام، آفریقا و خاورمیانه در پایان گفت: این یک واقعیت است که تمدن غرب در مسیر افول قرار گرفته و تمدن شرق به سمت اوج و ترقی پیش می‌رود. به همین ترتیب ما باید منتظر باشیم که مخاطبمان افزایش پیدا کند. از هفت میلیارد انسانی که روی کره زمین زندگی می‌کنند، با توجه به پیروزی‌هایی که پیش‌بینی می‌شود در مسیر جمهوری اسلامی و در راه جمهوری اسلامی به دست بیاید، بسیاری در جهان خواستار دیدن برنامه‌ها و شنیدن حرف‌های ما هستند. طبیعتا وقتی که ما در این نبرد تحریم‌ها پیروز شویم آن موقع است که مخاطبان ما زیاد می‌شود، بنابراین باید پیش‌بینی و برنامه‌سازی کنیم و درنهایت خودمان را برای آینده آماده کنیم.