۰
شنبه ۳۰ فروردين ۱۳۹۹ ساعت ۱۲:۲۹
«انقلاب اسلامی» با قدرت و عظمتی که ایجاد نمود و تحول و تحرکی که آفرید و ارزش های والایی که در دل خود و به صورت «پیام» برای جهان اسلام پرورد و منتشر نمود با سرعت و شتاب و با درهم ریختن همه فرمول ها و پیش بینی های سیاسی و تحلیل و بررسی کارشناسانه جهان استکبار امواج «اسلام گرایی» را در دنیا گستراند و نه تنها به ملتهای مسلمان سرزمینهای اسلامی که حتی مردم کشورهای غربی و اروپایی شهامت و شجاعت مقابله با سیطره هر نوع ظلم و جور و تباهی را ارزانی داشت و بذرهای حرکت های رهایی بخش را در زمینهای بکر و حاصلخیز فکر و جان مظلومان و به اسارت کشیده شدگان جهان بارور نمود و به رشد و نمو و ثمردهی در آورد.
قدرت های استعماری به طور عام و آمریکای جهانخوار به طور خاص از انقلاب اسلامی ضربه خوردند و مطامع و منافع خود را در خطر مشاهده نمودند و حیات ننگین و آمیخته با قتل و جنایت و ستم و تعدی و غارت خویش را به شدت با تهدید مواجه دیدند و احساس کردند که از این پس نمی توانند به سهولت و سرعت بر وسعت دامنه مستعمرات خود بیفزایند و ملل مسلمان جهان را در خواب غفلت فروبرند و به ویژه جوانان و دانشجویان را به نام آزادی به اسارت بکشند و با شعار اصلاح به افساد بکشانند و به صورت ابزاری مطمئن و نیرویی چشم و گوش بسته و مطیع به بهره وری برسانند.
احساس خطر قدرتهای استعماری به ویژه آمریکا از گسترش امواج انقلاب در کشورهای منطقه و جهان طرح و برنامه ریزی و تراکم انرژی برای جلوگیری از رشد فزاینده این حرکت توفنده الهی را به همراه داشت و از همین جا بو دکه انواع ترفندها و اقسام توطئه ها برای به بیراهه کشاندن این نهضت و به دنبال آن انهدام و اضمحلال نظام سیاسی و حکومتی ایجاد شده بر مبنای این انقلاب بزرگ و رو به گسترش تدارک دیده شد.
در میان حربه ها و ترفندها برای کمین و نفوذ در انقلاب اسلامی به منظور ایجاد بیراهه و انحراف در آن ماموریت دادن به عناصر غرب زده که شیفتگان و دلباختگان قدرت های استعماری و دارای روحیه وابستگی و طفیلی گری و معتقد به ضرورت سیطره کشورهای غربی نسبت به کشورهای جهان سوم به ویژه کشورهای مسلمان نشین و از جمله ایران بودند بسیار مناسب و موثر تشخیص داده شد.
این عناصر که به صورت جریان های فکری پایبند به مکاتب فلسفی غرب و احزاب و جمعیت های سیاسی وابسته به انگلیس و آمریکا در ایران فعالیت کرده و میکنند ماموریت یافتند به صورت نیروهای مترصد فرصت برای نفوذ و ضرب زدن از درون در موقعیت های مناسب و در شکل و شمایل نیروهای انقلابی! و طرفدار آزادی! و استقلال! در پیکره نهضت اسلامی نفوذ کنند و آن را به بیراهه سوق دهند و در نهایت «رهبری روحانیت» را که عامل بسیار تعیین کننده و نقش آفرین در پیروزی انقلاب محسوب می شود از «اتحاد و اقتدار» بیندازند و به «اختلاف و تشتت» در آورند که از آن پس انحراف و شکست نهضت اسلامی تسهیل و تسریع می گشت!
کمین و نفوذ و ضربه زدن جریان ها و احزاب وابسته به غرب پیش تر و در نهضت مشروطه به تجربه درآمد و نتایج حاصل از آن برای قدرتهای استعماری بسیار رضایت بخش و موفق اعلام گردید.
در نهضت مشروطه رهبری روحانیت که با حضور مراجع وفقهای بزرگ به تجلی و عینیت درآمد عامل اصلی طی مراحل نهضت و در نهایت پیروزی آن گردید لکن آنچه با زحمات و مبارزات طاقت فرسای علمای دین و مجاهدت و جانفشانی مردم مسلمان و تحت رهبری روحانیت به صورت پیروزی نهضت به دست آمد با کمین و نفوذ وابستگان به استعمار انگلیس به بیراهه و انحراف و سپس نابودی و اضمحلال درآمد و «نهضت اسلامی مشروطه» به صورت «نهضت انگلیسی مشروطه» بر سرنوشت ملت ایران حاکم گردید و ظلم و فساد و وابستگی و بیگانه گرایی در چهره جدید و بانقاب طرفداری از آزادی! و قانون! و دموکراسی! وسعت و گسترش یافت و انتهای آن با روی کار آوردن رضاشاه توسط انگلیس و پس از آن پسرش محمد رضا با حمایت و نقش آفرینی آمریکا ایران را به صورت مستعمره کامل غرب و ژاندارم منطقه برای حفظ منافع ضد انسانی قدرت های استعماری تثبیت سیاسی و فرهنگی و اقتصادی و نظامی نمود!
تردیدی وجود ندارد که اگر علما و روحانیون در نهضت مشروطه باانسجام و اتحاد بیشتر و تشکیلات و سازمان یابی فزون تر به تجمعات و رهبری های خود شدت و قدرت می بخشیدند و در شناسایی غرب گرایان نفوذ کننده در نهضت توفیق حاصل می نمودند و به وحدت بخشی مطلوب در میان خود و آگاهی بخشی های سیاسی در میان توده های مردم می پرداختند حرکت های رهایی بخش و اسلامی آنان استمرار می یافت و با غلبه بر جریان های فکری و احزاب سیاسی غرب گرا از انحراف نهضت مشروطه و سیطره استعمارگران و عوامل داخلی آنان بر آن جلوگیری به عمل می آوردند.
متفکر شدید آیت الله مرتضی مطهری ـ که خود از فقیهان و اسلام شناسان متبحر و آگاه به زمان و عضو فعال کادر رهبری روحانیت در به ثمر نشستن انقلاب شکوهمند اسلامی ایران محسوب میشود ـ درباره این ضعف و در رهبریت اسلامی نهضت مشروطه چنین اظهار نظر می نماید:
«متاسفانه تاریخ نهضت های اسلامی صد ساله اخیر یک نقیصه را در رهبری روحانیت نشان می دهد و آن این که روحانیت نهضت هایی که رهبری کرده تا مرحله پیروزی بر خصم ادامه داده واز آن پس ادامه نداده و پی کار خود رفته و نتیجه زحمات او را دیگران و احیانا دشمنان برده اند. مانند این که کسی زمین غصب شده اش را با قدرت و شدت مطالبه کند و با صرف نیرو و بذل مال و جان آن را از دست دشمن بگیرد اما همین که گرفت برود به خانه خود بنشیند و یک دانه بذر هم در آن نپاشد دیگران بروند از آن به سود خود استفاده کنند.
انقلاب عراق با پایمردی روحانیت شیعه به ثمر رسید اما روحانیت از ثمره آن بهره برداری نکرد و نتیجه اش را امروز می بینیم. مشروطیت ایران را روحانیت به ثمر رسانید اما آن را ادامه نداد و بهره برداری نکرد و لهذا طولی نکشید که یک دیکتاتوری خشن تری روی کار آمد و از مشروطیت جز نام باقی نماند بلکه تدریجا در مردم سو ظن پدید آمد که اساسا رژیم استبداد از رژیم مشروطه بهتر بوده است و مشروطیت گناه است. حتی در جنبش تنباکو اظهار تاسف می شود که روحانیت با لغو امتیاز رژی کار خود را تمام شده تلقی کرد در صورتی که می توانست پس از آن آمادگی مردم یک نظام واقعا اسلامی به وجود آورد.» (1 )
استاد مطهری سپس به نهضت شکوهمند اسلامی اشاره می کند و چنین می پرسد:
«اکنون این نگرانی در مردم هوشمند پدید آمده است که آیا بازهم روحانیت کار خود را نیمه تمام خواهد گذاشت» (2 )
حقیقت این است که نگرانی اندیشمندانی همچون استاد مطهری و سایر عالمان نستوه و مبارزی که در مبارزات طولانی و طاقت فرسای روحانیت راستین و آگاه حضور فعال داشته اند بسیار بجا و ضروری و طبیعی است. همچنین این نگرانی در مردم مسلمان بیدار و حاضر در صحنه های مختلف انقلاب صحیح می باشد. زیرا وجود جریان های فکری و احزاب سیاسی غرب گرا امروز بیشتر از دیروز و با پشتیبانی قوی تر از جانب کشورهای استعماری همراه است. از سوی دیگر روحانیت بیدار و مسئول در خانواده خود با عناصر و گروه هایی مواجه است که آگاه و ناآگاه در صیانت از وحدت و همبستگی علمای دین ـ که عامل بسیار حیاتی و مهمی در پیروزی نهضت شکوهمند اسلامی به شمار می رود قصور و غفلت روا می دارند و از این اسف انگیزتر این که برخی از آنان در درون و برون حوزه در مسیر ایجاد و تشدید اختلاف و چند دستگی حرکت می نمایند و تحت تاثیر افکار و گرایشات جناحی قرار می گیرند و منافع جناح فکری وابسته به خود را بر منافع اسلام و جامعه و کشور ترجیح می دهند!
طبیعی است که هرگونه اختلاف و ناپیوستگی بین گروه های روحانیت بستر و زمینه ای مساعد برای نفوذ جریان ها و جمعیت های غرب گرا در نظام اسلامی و حرکات مخرب آنها برای ضربه پذیر کردن و به ضعف و تزلزل کشاندن انقلاب اسلامی خواهد گشت و این خطری است که به شدت این نهضت بزرگ و تاریخی را تهدید می نماید.
در اندیشه های حضرت امام خمینی این خطر و تهدید عظیم وجدی و مستمر نمایانده میشود و ضرورت بیداری و هشیاری علمای مبارز اسلام برای جلوگیری از تحقق آن مطرح می گردد.
حضرت امام خمینی ابتدا به نقش روحانیت اسلام در ایجاد و بنیان نهادن نهضت مشروطه و تلاشهای وقفه ناپذیری که از جانب علمای دین در آزاد کردن ملت مسلمان از اسارت انجام گردید اینگونه اشاره می نماید:
مسئله مشروطیت یک مسئله سیاسی بود و بزرگان علمای ما در آن دخالت داشتند تاسیس کردند. (3 )
علمای اسلام در صدر مشروطیت در مقابل استبداد سیاه ایستادند و برای ملت آزادی گرفتند. (4 )
حضرت امام خمینی پس از تصریح در نقش محوری روحانیت در ایجاد نهضت مشروطه به دست های مرموز استعمار غرب که از آستین عناصر فعال در جریان های فکری و احزاب بیگانه گرا بیرون آمد و با القائات و تحرکات نامرئی و پنهان موجب اختلاف بین رهبران مذهبی و موسسین اصلی نهضت و به دنبال آن در جامعه و در میان مردم گردید و موجب حذف و انزوای فقها و علمای اسلام و سیطره غرب گرایان بر مشروطه گردید این گونه دردمندانه و عبرت جویانه اشاره می نمایند:
در مشروطه... هر دو طرف قوی بودند. نجف بعضی علمای درجه اول مخالف بودند بعضی علمای درجه اول موافق بودند. در ایران بین علما همین جور اختلاف را ایجاد کردند و این طور نبود که خود به خود ایجاد شد ایجاد کردند در بین آنهالله که در یک شهر یک دسته اهل منبر مشروطه بودند یک دسته اهل منبر مستبد بودند و در خانه ها همین مسائل بود و در بازار همین مسائل بود... ما باید از این تاریخ عبرت بگیریم که مبادا یک وقتی در بین شما آقایان روحانیون بیفتند اشخاصی یا در بین مردم وسوسه کنند و خدای نخواسته آن امری که در مشروطه اتفاق افتاد در ایران اتفاق بیفتد. (5 )
روحانیون را یکسره از دخالت برکنار کردند و با توطئه های موذیانه و تبلیغات مسموم ملهم از غرب که توسط روشنفکران و غرب و شرق زدگان خائن یا نفهم صورت می گرفت... روحانیت به کلی از صحنه خارج شد و به انزوا کشیده شد و دست قلدران و شرق و غرب زدگان باز شد و کشور را به آنجا کشاندند که دیدید و دیدیم. (6 )
حضرت امام خمینی پس از اشاره به تحرک روشنفکر نمایان و جریان ها و احزاب غرب گرا در تبلیغات مسموم و آلوده به مطامع فرهنگی و سیاسی و اقتصادی استعمارگران برای خارج کردن علما و فقهای اسلام از کادر رهبری نهضت مشروطه به منظور به بیراهه و انحراف کشاندن آن و سیطره کامل غرب بر ایران نگرانی شدید خویش را از تکرار این تحرکات مخرب و غفلت و اختلاف و چند دستگی علما و روحانیون برای مقابله با آن و در نتیجه به خطر افتادن و انحراف انقلاب اسلامی اینگونه اعلام می نمایند:
«نگرانی من از این است که نکند سستی کنیم و در پیاده کردن اسلام دقت لازم را ننمائیم بعدا اشکالی پیش بیاید. نکند مثل مشروطه شود که آقایان تلاش کردند و مشروطه را بنا گذاشتند آن وقت چند نفر از سیاسیون مستبد مشروطه خواه شدند و حکومت را گرفتند و هر دوره مجلس را بدتر از دوره قبل تشکیل دادند.» (7 )
تعمق در رهنمودهای هشداردهنده و بیدارکننده و عبرت آموز حضرت امام خمینی نشان می دهد که انقلاب اسلامی از دو آفت در معرض تهدید و خطر قرار دارد و این دو با هم مرتبط و در هم تاثیر می گذارند.
آفت اول تحرکات مرموز «اذناب نهضت مشروطه» یعنی جریان های فکری و جمعیت های سیاسی غرب گرا هستند که امروز با عناوین و ظواهر و شعارهای گوناگون و به نام «دوست» و در نقش «دلسوز» با مراکز و پایگاه های «روحانیت اسلام» در تعامل می باشند و حتی برخی از آنها در لباس «روحانی» درآمده اند و در حالی که گرایش «فکری» و وابستگی «سیاسی» به اغیار دارند سنگ حمایت از اسلام و انقلاب ونظام را به سینه می زنند تا به این وسیله «نفوذ» کنند و ضربه بزنند و متاسفانه نفوذ می کنند و ضربه می زنند!
آفت دوم «اختلاف درونی» می باشد که همچون سم مهلک در کام جان می نشیند و همه چیز را در معرض هدم و نابودی قرار می دهد. این اختلاف در هر صنف و گروه و جمعیت مذموم و خطرآفرین می باشد لکن در میان صنف روحانی و در پایگاه های روحانیت بسیار خطرناک تر و دارای آثار تلخ و زیان های غیرقابل مقایسه با سایر اصناف و گروه ها می باشد. زیرا این اختلاف و تشتت به سرعت و با شدت به میان جامعه و در بین اقشار مردم راه می یابد و در آنها اثر منفی برجای می نهد و آنگاه که وسعت یافت اصل اسلام و انقلاب و نظام اسلامی را در ابعاد گوناگون اعتقادی فکری فرهنگی سیاسی و حکومتی در معرض تهدید جدی قرار می دهد و اگر چنین شد همه بسترها و زمینه ها برای تحرک و تاخت و تاز اذناب مشروطه غربی آماده و مهیا می گردد و آن می شود که پیشتر شد یعنی حذف و انزوای روحانیت و شکست حتمی و قطعی انقلاب و بازگشت سیطره غرب به ایران.
برای مقابله با دو آفت یاد شده نزدیکی و تعامل علما و روحانیون از هر جناح فکری و سیاسی یک «ضرورت حیاتی» است. این تقریب و همبستگی باید خاستگاهی چون «بیداری سیاسی» و «هشیاری عقلائی» و «مسئولیت گرایی اسلامی» داشته باشد. «بیداری سیاسی» از تعمق و ژرف نگری در تحرکات مخرب جریان های فکری و جمعیت ها و احزاب وابسته به غرب که با همان اهداف خاصی که نهضت مشروطه غربی دنبال می کرد فعالیت می نمایند حاصل می شود.
«هشیاری عقلانی» با کیاست و زیرکی و اندیشه و تفکر در خطرات فراوانی ناشی از چند دستگی و تنش و اختلاف مکرر به وجود می آید و اگر فضای حضور و نقش آفرینی و راهبری نیروی «عقل و خرد» که نعمتی بزرگ و موهبتی شریف و عطا و بخششی بی نظیر از جانب حضرت پروردگار می باشد وسعت یابد به طور قطع «حقیقت وحدت» و آثار ارزشمند آن به وضوح و صراحت نمایانده می شود.
«مسئولیت گرایی اسلامی» در مفهوم واقعی و همراه با «شعور» و به دور از «شعار» تعهدی است که از معرفت و شناخت و نیز از ایمان راسخ و تقوای راستین برمی خیزد و در هیچ شرایطی تسلیم «هواهای نفسانی» که «اختلاف افکنی» و «تنازع سیاسی» را توجیه شرعی می کند نمی گردد و اسیر دسته بندی ها و جناح گرایی های مذموم و ناپسند که نگاهبان مطامع و ناشی از نفسانیت های فردی و گروهی می باشند نه مرزبان مصالح ناشی از دین باوری و دین داری های خالص و زلال نمی شود.
چنانچه بخواهیم از امور سطحی و کلیشه ای و تکراری برای بزرگداشت همه ساله انقلاب شکوهمند اسلامی فاصله بگیریم و بیشتر به امور بنیادی و اساسی نظر گستریم یکی از آن ها توجه به دو آفت زیانبار تحرک «اذناب نهضت مشروطه غربی» و «اختلاف درونی» و تعمق در وظایف سه گانه «بیداری سیاسی» «هشیاری عقلانی» و «مسئولیت گرایی اسلامی» برای مهار توطئه های دشمنان اسلام و انقلاب و نظام می باشد.
تردیدی وجود ندارد که عمل به وظایف و روش های سه گانه به علما و روحانیون محدود و محصور نمی گردد و پس از آنان جناح های فکری و سیاسی وفادار به نظام اسلامی و در پی آن هر فرد و گروه از افراد و گروه های موثر در امور و حاضر در صحنه ها و عرصه های فعالیت های فکری و فرهنگی و سیاسی را شامل می گردد. همچنین نباید به هیچ وجه وظایف سنگین رسانه های گروهی به ویژه «مطبوعات» را در آگاهی بخشی اجتماعی و فرهنگ سازی های لازم و ضروری برای شناسایی این آفات و روش های مقابله با آنها فراموش نمود.
نکته مهم دیگری که نباید فراموش کنیم این است که این بیداری و هشیاری و آگاهی بخشی نباید به سالگرد نهضت مشروطه و سالگشت پیروزی انقلاب اسلامی محدود شود و با تذکری و گذری پرونده آن تا سال دیگر مختومه شود و عالمان دین و متولیان فرهنگی و مطبوعات و رسانه ها به همین تلاش های آگاهی بخش ناقص در این دو سالگرد بسنده کنند بلکه باید این پرونده در طول سال گشوده باشد و در سطح حوزه های علمیه و مراکز فرهنگی و جریان های فکری و جمعیت های سیاسی وفادار به اسلام و نظام و نیز در سطح جامعه بینش آفرینی فکری و بیداری اجتماعی و سیاسی ایجاد گردد. مگر می شود تصور نمود که اذناب و دنباله های نهضت مشروطه غربی که امروز به صورت جریان های غرب گرا و متعارض با اسلام و حکومت دینی فعالیت می کنند و در همه جا رخنه و نفوذ و حضور دارند سالی یکبار و به مناسبت سالروز نهضت مشروطه در صحنه ها حاضر می شوند و پس از آن اثری از آنها نیست و حرکت و فعالیت های مخرب خود را تا سال دیگر تعطیل می کنند! بنابراین این حضور مخرب و زهرآگین به حضور متقابل و پادزهر نیاز دارد و همین جاست که ضرورت بیداری و هوشیاری و فعالیت های آگاهی بخش برای طلاب جوان در حوزه های علمیه و جوانان و دانشجویان در سطح مدارس و دانشگاه ها و نیز برای سایر اقشار جامعه و کشور اسلامی تثبیت می گردد و هیچ گونه غفلت و قصور و ساده اندیشی و سطحی نگری نباید فرصت ظهور و بروز بیابند و انقلاب عظیم اسلامی را در معرض تهدید و خطرهای مزبور قرار دهند.
پاورقی:
1 ـ نهضت های اسلامی در صدساله اخیر متفکر شهید استاد مرتضی مطهری انتشارات صدرا ص 95 و 96
2 ـ همان مدرک ص 96
3 ـ صحیفه امام موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ج 20 ص 117
4 ـ تاریخ معاصر ایران از دیدگاه امام خمینی (تبیان دفتر بیستم ) موسسه تنظیم و نشر آثار امام ص 51
5 ـ همان مدرک ص 65
6 ـ همان مدرک ص 67 و 68
7 ـ همان مدرک ص 60
قدرت های استعماری به طور عام و آمریکای جهانخوار به طور خاص از انقلاب اسلامی ضربه خوردند و مطامع و منافع خود را در خطر مشاهده نمودند و حیات ننگین و آمیخته با قتل و جنایت و ستم و تعدی و غارت خویش را به شدت با تهدید مواجه دیدند و احساس کردند که از این پس نمی توانند به سهولت و سرعت بر وسعت دامنه مستعمرات خود بیفزایند و ملل مسلمان جهان را در خواب غفلت فروبرند و به ویژه جوانان و دانشجویان را به نام آزادی به اسارت بکشند و با شعار اصلاح به افساد بکشانند و به صورت ابزاری مطمئن و نیرویی چشم و گوش بسته و مطیع به بهره وری برسانند.
احساس خطر قدرتهای استعماری به ویژه آمریکا از گسترش امواج انقلاب در کشورهای منطقه و جهان طرح و برنامه ریزی و تراکم انرژی برای جلوگیری از رشد فزاینده این حرکت توفنده الهی را به همراه داشت و از همین جا بو دکه انواع ترفندها و اقسام توطئه ها برای به بیراهه کشاندن این نهضت و به دنبال آن انهدام و اضمحلال نظام سیاسی و حکومتی ایجاد شده بر مبنای این انقلاب بزرگ و رو به گسترش تدارک دیده شد.
در میان حربه ها و ترفندها برای کمین و نفوذ در انقلاب اسلامی به منظور ایجاد بیراهه و انحراف در آن ماموریت دادن به عناصر غرب زده که شیفتگان و دلباختگان قدرت های استعماری و دارای روحیه وابستگی و طفیلی گری و معتقد به ضرورت سیطره کشورهای غربی نسبت به کشورهای جهان سوم به ویژه کشورهای مسلمان نشین و از جمله ایران بودند بسیار مناسب و موثر تشخیص داده شد.
این عناصر که به صورت جریان های فکری پایبند به مکاتب فلسفی غرب و احزاب و جمعیت های سیاسی وابسته به انگلیس و آمریکا در ایران فعالیت کرده و میکنند ماموریت یافتند به صورت نیروهای مترصد فرصت برای نفوذ و ضرب زدن از درون در موقعیت های مناسب و در شکل و شمایل نیروهای انقلابی! و طرفدار آزادی! و استقلال! در پیکره نهضت اسلامی نفوذ کنند و آن را به بیراهه سوق دهند و در نهایت «رهبری روحانیت» را که عامل بسیار تعیین کننده و نقش آفرین در پیروزی انقلاب محسوب می شود از «اتحاد و اقتدار» بیندازند و به «اختلاف و تشتت» در آورند که از آن پس انحراف و شکست نهضت اسلامی تسهیل و تسریع می گشت!
کمین و نفوذ و ضربه زدن جریان ها و احزاب وابسته به غرب پیش تر و در نهضت مشروطه به تجربه درآمد و نتایج حاصل از آن برای قدرتهای استعماری بسیار رضایت بخش و موفق اعلام گردید.
در نهضت مشروطه رهبری روحانیت که با حضور مراجع وفقهای بزرگ به تجلی و عینیت درآمد عامل اصلی طی مراحل نهضت و در نهایت پیروزی آن گردید لکن آنچه با زحمات و مبارزات طاقت فرسای علمای دین و مجاهدت و جانفشانی مردم مسلمان و تحت رهبری روحانیت به صورت پیروزی نهضت به دست آمد با کمین و نفوذ وابستگان به استعمار انگلیس به بیراهه و انحراف و سپس نابودی و اضمحلال درآمد و «نهضت اسلامی مشروطه» به صورت «نهضت انگلیسی مشروطه» بر سرنوشت ملت ایران حاکم گردید و ظلم و فساد و وابستگی و بیگانه گرایی در چهره جدید و بانقاب طرفداری از آزادی! و قانون! و دموکراسی! وسعت و گسترش یافت و انتهای آن با روی کار آوردن رضاشاه توسط انگلیس و پس از آن پسرش محمد رضا با حمایت و نقش آفرینی آمریکا ایران را به صورت مستعمره کامل غرب و ژاندارم منطقه برای حفظ منافع ضد انسانی قدرت های استعماری تثبیت سیاسی و فرهنگی و اقتصادی و نظامی نمود!
تردیدی وجود ندارد که اگر علما و روحانیون در نهضت مشروطه باانسجام و اتحاد بیشتر و تشکیلات و سازمان یابی فزون تر به تجمعات و رهبری های خود شدت و قدرت می بخشیدند و در شناسایی غرب گرایان نفوذ کننده در نهضت توفیق حاصل می نمودند و به وحدت بخشی مطلوب در میان خود و آگاهی بخشی های سیاسی در میان توده های مردم می پرداختند حرکت های رهایی بخش و اسلامی آنان استمرار می یافت و با غلبه بر جریان های فکری و احزاب سیاسی غرب گرا از انحراف نهضت مشروطه و سیطره استعمارگران و عوامل داخلی آنان بر آن جلوگیری به عمل می آوردند.
متفکر شدید آیت الله مرتضی مطهری ـ که خود از فقیهان و اسلام شناسان متبحر و آگاه به زمان و عضو فعال کادر رهبری روحانیت در به ثمر نشستن انقلاب شکوهمند اسلامی ایران محسوب میشود ـ درباره این ضعف و در رهبریت اسلامی نهضت مشروطه چنین اظهار نظر می نماید:
«متاسفانه تاریخ نهضت های اسلامی صد ساله اخیر یک نقیصه را در رهبری روحانیت نشان می دهد و آن این که روحانیت نهضت هایی که رهبری کرده تا مرحله پیروزی بر خصم ادامه داده واز آن پس ادامه نداده و پی کار خود رفته و نتیجه زحمات او را دیگران و احیانا دشمنان برده اند. مانند این که کسی زمین غصب شده اش را با قدرت و شدت مطالبه کند و با صرف نیرو و بذل مال و جان آن را از دست دشمن بگیرد اما همین که گرفت برود به خانه خود بنشیند و یک دانه بذر هم در آن نپاشد دیگران بروند از آن به سود خود استفاده کنند.
انقلاب عراق با پایمردی روحانیت شیعه به ثمر رسید اما روحانیت از ثمره آن بهره برداری نکرد و نتیجه اش را امروز می بینیم. مشروطیت ایران را روحانیت به ثمر رسانید اما آن را ادامه نداد و بهره برداری نکرد و لهذا طولی نکشید که یک دیکتاتوری خشن تری روی کار آمد و از مشروطیت جز نام باقی نماند بلکه تدریجا در مردم سو ظن پدید آمد که اساسا رژیم استبداد از رژیم مشروطه بهتر بوده است و مشروطیت گناه است. حتی در جنبش تنباکو اظهار تاسف می شود که روحانیت با لغو امتیاز رژی کار خود را تمام شده تلقی کرد در صورتی که می توانست پس از آن آمادگی مردم یک نظام واقعا اسلامی به وجود آورد.» (1 )
استاد مطهری سپس به نهضت شکوهمند اسلامی اشاره می کند و چنین می پرسد:
«اکنون این نگرانی در مردم هوشمند پدید آمده است که آیا بازهم روحانیت کار خود را نیمه تمام خواهد گذاشت» (2 )
حقیقت این است که نگرانی اندیشمندانی همچون استاد مطهری و سایر عالمان نستوه و مبارزی که در مبارزات طولانی و طاقت فرسای روحانیت راستین و آگاه حضور فعال داشته اند بسیار بجا و ضروری و طبیعی است. همچنین این نگرانی در مردم مسلمان بیدار و حاضر در صحنه های مختلف انقلاب صحیح می باشد. زیرا وجود جریان های فکری و احزاب سیاسی غرب گرا امروز بیشتر از دیروز و با پشتیبانی قوی تر از جانب کشورهای استعماری همراه است. از سوی دیگر روحانیت بیدار و مسئول در خانواده خود با عناصر و گروه هایی مواجه است که آگاه و ناآگاه در صیانت از وحدت و همبستگی علمای دین ـ که عامل بسیار حیاتی و مهمی در پیروزی نهضت شکوهمند اسلامی به شمار می رود قصور و غفلت روا می دارند و از این اسف انگیزتر این که برخی از آنان در درون و برون حوزه در مسیر ایجاد و تشدید اختلاف و چند دستگی حرکت می نمایند و تحت تاثیر افکار و گرایشات جناحی قرار می گیرند و منافع جناح فکری وابسته به خود را بر منافع اسلام و جامعه و کشور ترجیح می دهند!
طبیعی است که هرگونه اختلاف و ناپیوستگی بین گروه های روحانیت بستر و زمینه ای مساعد برای نفوذ جریان ها و جمعیت های غرب گرا در نظام اسلامی و حرکات مخرب آنها برای ضربه پذیر کردن و به ضعف و تزلزل کشاندن انقلاب اسلامی خواهد گشت و این خطری است که به شدت این نهضت بزرگ و تاریخی را تهدید می نماید.
در اندیشه های حضرت امام خمینی این خطر و تهدید عظیم وجدی و مستمر نمایانده میشود و ضرورت بیداری و هشیاری علمای مبارز اسلام برای جلوگیری از تحقق آن مطرح می گردد.
حضرت امام خمینی ابتدا به نقش روحانیت اسلام در ایجاد و بنیان نهادن نهضت مشروطه و تلاشهای وقفه ناپذیری که از جانب علمای دین در آزاد کردن ملت مسلمان از اسارت انجام گردید اینگونه اشاره می نماید:
مسئله مشروطیت یک مسئله سیاسی بود و بزرگان علمای ما در آن دخالت داشتند تاسیس کردند. (3 )
علمای اسلام در صدر مشروطیت در مقابل استبداد سیاه ایستادند و برای ملت آزادی گرفتند. (4 )
حضرت امام خمینی پس از تصریح در نقش محوری روحانیت در ایجاد نهضت مشروطه به دست های مرموز استعمار غرب که از آستین عناصر فعال در جریان های فکری و احزاب بیگانه گرا بیرون آمد و با القائات و تحرکات نامرئی و پنهان موجب اختلاف بین رهبران مذهبی و موسسین اصلی نهضت و به دنبال آن در جامعه و در میان مردم گردید و موجب حذف و انزوای فقها و علمای اسلام و سیطره غرب گرایان بر مشروطه گردید این گونه دردمندانه و عبرت جویانه اشاره می نمایند:
در مشروطه... هر دو طرف قوی بودند. نجف بعضی علمای درجه اول مخالف بودند بعضی علمای درجه اول موافق بودند. در ایران بین علما همین جور اختلاف را ایجاد کردند و این طور نبود که خود به خود ایجاد شد ایجاد کردند در بین آنهالله که در یک شهر یک دسته اهل منبر مشروطه بودند یک دسته اهل منبر مستبد بودند و در خانه ها همین مسائل بود و در بازار همین مسائل بود... ما باید از این تاریخ عبرت بگیریم که مبادا یک وقتی در بین شما آقایان روحانیون بیفتند اشخاصی یا در بین مردم وسوسه کنند و خدای نخواسته آن امری که در مشروطه اتفاق افتاد در ایران اتفاق بیفتد. (5 )
روحانیون را یکسره از دخالت برکنار کردند و با توطئه های موذیانه و تبلیغات مسموم ملهم از غرب که توسط روشنفکران و غرب و شرق زدگان خائن یا نفهم صورت می گرفت... روحانیت به کلی از صحنه خارج شد و به انزوا کشیده شد و دست قلدران و شرق و غرب زدگان باز شد و کشور را به آنجا کشاندند که دیدید و دیدیم. (6 )
حضرت امام خمینی پس از اشاره به تحرک روشنفکر نمایان و جریان ها و احزاب غرب گرا در تبلیغات مسموم و آلوده به مطامع فرهنگی و سیاسی و اقتصادی استعمارگران برای خارج کردن علما و فقهای اسلام از کادر رهبری نهضت مشروطه به منظور به بیراهه و انحراف کشاندن آن و سیطره کامل غرب بر ایران نگرانی شدید خویش را از تکرار این تحرکات مخرب و غفلت و اختلاف و چند دستگی علما و روحانیون برای مقابله با آن و در نتیجه به خطر افتادن و انحراف انقلاب اسلامی اینگونه اعلام می نمایند:
«نگرانی من از این است که نکند سستی کنیم و در پیاده کردن اسلام دقت لازم را ننمائیم بعدا اشکالی پیش بیاید. نکند مثل مشروطه شود که آقایان تلاش کردند و مشروطه را بنا گذاشتند آن وقت چند نفر از سیاسیون مستبد مشروطه خواه شدند و حکومت را گرفتند و هر دوره مجلس را بدتر از دوره قبل تشکیل دادند.» (7 )
تعمق در رهنمودهای هشداردهنده و بیدارکننده و عبرت آموز حضرت امام خمینی نشان می دهد که انقلاب اسلامی از دو آفت در معرض تهدید و خطر قرار دارد و این دو با هم مرتبط و در هم تاثیر می گذارند.
آفت اول تحرکات مرموز «اذناب نهضت مشروطه» یعنی جریان های فکری و جمعیت های سیاسی غرب گرا هستند که امروز با عناوین و ظواهر و شعارهای گوناگون و به نام «دوست» و در نقش «دلسوز» با مراکز و پایگاه های «روحانیت اسلام» در تعامل می باشند و حتی برخی از آنها در لباس «روحانی» درآمده اند و در حالی که گرایش «فکری» و وابستگی «سیاسی» به اغیار دارند سنگ حمایت از اسلام و انقلاب ونظام را به سینه می زنند تا به این وسیله «نفوذ» کنند و ضربه بزنند و متاسفانه نفوذ می کنند و ضربه می زنند!
آفت دوم «اختلاف درونی» می باشد که همچون سم مهلک در کام جان می نشیند و همه چیز را در معرض هدم و نابودی قرار می دهد. این اختلاف در هر صنف و گروه و جمعیت مذموم و خطرآفرین می باشد لکن در میان صنف روحانی و در پایگاه های روحانیت بسیار خطرناک تر و دارای آثار تلخ و زیان های غیرقابل مقایسه با سایر اصناف و گروه ها می باشد. زیرا این اختلاف و تشتت به سرعت و با شدت به میان جامعه و در بین اقشار مردم راه می یابد و در آنها اثر منفی برجای می نهد و آنگاه که وسعت یافت اصل اسلام و انقلاب و نظام اسلامی را در ابعاد گوناگون اعتقادی فکری فرهنگی سیاسی و حکومتی در معرض تهدید جدی قرار می دهد و اگر چنین شد همه بسترها و زمینه ها برای تحرک و تاخت و تاز اذناب مشروطه غربی آماده و مهیا می گردد و آن می شود که پیشتر شد یعنی حذف و انزوای روحانیت و شکست حتمی و قطعی انقلاب و بازگشت سیطره غرب به ایران.
برای مقابله با دو آفت یاد شده نزدیکی و تعامل علما و روحانیون از هر جناح فکری و سیاسی یک «ضرورت حیاتی» است. این تقریب و همبستگی باید خاستگاهی چون «بیداری سیاسی» و «هشیاری عقلائی» و «مسئولیت گرایی اسلامی» داشته باشد. «بیداری سیاسی» از تعمق و ژرف نگری در تحرکات مخرب جریان های فکری و جمعیت ها و احزاب وابسته به غرب که با همان اهداف خاصی که نهضت مشروطه غربی دنبال می کرد فعالیت می نمایند حاصل می شود.
«هشیاری عقلانی» با کیاست و زیرکی و اندیشه و تفکر در خطرات فراوانی ناشی از چند دستگی و تنش و اختلاف مکرر به وجود می آید و اگر فضای حضور و نقش آفرینی و راهبری نیروی «عقل و خرد» که نعمتی بزرگ و موهبتی شریف و عطا و بخششی بی نظیر از جانب حضرت پروردگار می باشد وسعت یابد به طور قطع «حقیقت وحدت» و آثار ارزشمند آن به وضوح و صراحت نمایانده می شود.
«مسئولیت گرایی اسلامی» در مفهوم واقعی و همراه با «شعور» و به دور از «شعار» تعهدی است که از معرفت و شناخت و نیز از ایمان راسخ و تقوای راستین برمی خیزد و در هیچ شرایطی تسلیم «هواهای نفسانی» که «اختلاف افکنی» و «تنازع سیاسی» را توجیه شرعی می کند نمی گردد و اسیر دسته بندی ها و جناح گرایی های مذموم و ناپسند که نگاهبان مطامع و ناشی از نفسانیت های فردی و گروهی می باشند نه مرزبان مصالح ناشی از دین باوری و دین داری های خالص و زلال نمی شود.
چنانچه بخواهیم از امور سطحی و کلیشه ای و تکراری برای بزرگداشت همه ساله انقلاب شکوهمند اسلامی فاصله بگیریم و بیشتر به امور بنیادی و اساسی نظر گستریم یکی از آن ها توجه به دو آفت زیانبار تحرک «اذناب نهضت مشروطه غربی» و «اختلاف درونی» و تعمق در وظایف سه گانه «بیداری سیاسی» «هشیاری عقلانی» و «مسئولیت گرایی اسلامی» برای مهار توطئه های دشمنان اسلام و انقلاب و نظام می باشد.
تردیدی وجود ندارد که عمل به وظایف و روش های سه گانه به علما و روحانیون محدود و محصور نمی گردد و پس از آنان جناح های فکری و سیاسی وفادار به نظام اسلامی و در پی آن هر فرد و گروه از افراد و گروه های موثر در امور و حاضر در صحنه ها و عرصه های فعالیت های فکری و فرهنگی و سیاسی را شامل می گردد. همچنین نباید به هیچ وجه وظایف سنگین رسانه های گروهی به ویژه «مطبوعات» را در آگاهی بخشی اجتماعی و فرهنگ سازی های لازم و ضروری برای شناسایی این آفات و روش های مقابله با آنها فراموش نمود.
نکته مهم دیگری که نباید فراموش کنیم این است که این بیداری و هشیاری و آگاهی بخشی نباید به سالگرد نهضت مشروطه و سالگشت پیروزی انقلاب اسلامی محدود شود و با تذکری و گذری پرونده آن تا سال دیگر مختومه شود و عالمان دین و متولیان فرهنگی و مطبوعات و رسانه ها به همین تلاش های آگاهی بخش ناقص در این دو سالگرد بسنده کنند بلکه باید این پرونده در طول سال گشوده باشد و در سطح حوزه های علمیه و مراکز فرهنگی و جریان های فکری و جمعیت های سیاسی وفادار به اسلام و نظام و نیز در سطح جامعه بینش آفرینی فکری و بیداری اجتماعی و سیاسی ایجاد گردد. مگر می شود تصور نمود که اذناب و دنباله های نهضت مشروطه غربی که امروز به صورت جریان های غرب گرا و متعارض با اسلام و حکومت دینی فعالیت می کنند و در همه جا رخنه و نفوذ و حضور دارند سالی یکبار و به مناسبت سالروز نهضت مشروطه در صحنه ها حاضر می شوند و پس از آن اثری از آنها نیست و حرکت و فعالیت های مخرب خود را تا سال دیگر تعطیل می کنند! بنابراین این حضور مخرب و زهرآگین به حضور متقابل و پادزهر نیاز دارد و همین جاست که ضرورت بیداری و هوشیاری و فعالیت های آگاهی بخش برای طلاب جوان در حوزه های علمیه و جوانان و دانشجویان در سطح مدارس و دانشگاه ها و نیز برای سایر اقشار جامعه و کشور اسلامی تثبیت می گردد و هیچ گونه غفلت و قصور و ساده اندیشی و سطحی نگری نباید فرصت ظهور و بروز بیابند و انقلاب عظیم اسلامی را در معرض تهدید و خطرهای مزبور قرار دهند.
پاورقی:
1 ـ نهضت های اسلامی در صدساله اخیر متفکر شهید استاد مرتضی مطهری انتشارات صدرا ص 95 و 96
2 ـ همان مدرک ص 96
3 ـ صحیفه امام موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ج 20 ص 117
4 ـ تاریخ معاصر ایران از دیدگاه امام خمینی (تبیان دفتر بیستم ) موسسه تنظیم و نشر آثار امام ص 51
5 ـ همان مدرک ص 65
6 ـ همان مدرک ص 67 و 68
7 ـ همان مدرک ص 60
مرجع : روزنامه جمهوری اسلامی
کد مطلب : ۸۵۷۴۳۳
منتخب
۵ ارديبهشت ۱۴۰۳
۵ ارديبهشت ۱۴۰۳
۳ ارديبهشت ۱۴۰۳
۲ ارديبهشت ۱۴۰۳
۲ ارديبهشت ۱۴۰۳
۱ ارديبهشت ۱۴۰۳
۱ ارديبهشت ۱۴۰۳
۳۰ فروردين ۱۴۰۳
۳۰ فروردين ۱۴۰۳
پیشنهاد ما
