لیبی؛ میدان جنگ برای تصاحب نفت

در مقابل، نیروهای تحت امر حفتر هم بیکار ننشستند و برای انتقام هم که شده در یک راکت‌باران «بی‌سابقه»، مناطق مسکونی و اردوگاه آوارگان در طرابلس را کوبیدند و در این میان انبار دارو و مراکز درمانی که به درمان بیماران مبتلا به کرونا می‌پرداخت را بمباران کردند.

حالا خبرگزاری «آناتولی» گزارش کرده که، «مصطفی المجعی» سخنگوی مرکز اطلاع‌رسانی عملیات «طوفان خشم» زیر نظر دولت وفاق همزمان با ادامه عملیات برای آزاد‌سازی شهر راهبردی «ترهونه» در جنوب طرابلس گفته: «نیروهای وفاق به پیشروی‌های خوبی در محورهای صلاح الدین و الطویشه در جنوب طرابلس و همزمان با آن در پیرامون شهر ترهونه دست یافته‌اند.» و در این میانی شماری از نیروهای مقابل را کشته و زخمی کرده‌اند....

این خبرها تا حدودی وضعیت بغرنج لیبی را بازنمایی می‌کند. کشوری که از سال 2011 و سرنگونی معمر قذافی دیکتاتور، روی آرامش را ندیده است. اما اوضاع لیبی چرا به این نقطه که گویی بی‌بازگشت و لاینحل است رسید؟ بخش بزرگی از پاسخ را باید در نیروهای خارجی دخیل در جنگ جست‌و‌جو کرد. عربستان، امارات، مصر، فرانسه، روسیه و... از نیروهای موسوم به ارتش ملی به رهبری حفتر حمایت می‌کنند و ترکیه، قطر و برخی کشورهای اروپایی از دولت وفاق ملی به نخست‌وزیری سراج پشتیبانی می‌کنند. اما در این میان حضور ترکیه در یک سو و امارات (که به گونه‌ای پیش‌برندۀ سیاست‌های عربستان در مورد لیبی هم هست) در سوی دیگر بسیار پررنگ‌ است.

هر کدام از طرف‌های درگیر انگیزه خود را دارند؛ مصر نگران است چون لیبی هم مرز این کشور است و قاعدتاً نگران کشیده شدن ناامنی‌ها به خاک خود است و... اما می‌توان چند انگیزه را برشمرد که برای بیشتر طرف‌های درگیر مهم است: دسترسی به منابع نفت و گاز -به ویژه نفت- یکی از این انگیزه‌هاست، باید توجه کرد که لیبی یکی از کشورهایی است که منابع انرژی فراوانی در خود دارد که دندان طمع خیلی‌ها را تیز ‌کرده؛ انگیزه دیگر افزایش عمق نفوذ است، هرکدام از طرفین درگیرقصد دارند عمق استراتژیک خود در جهان اسلام و آفریقا را افزایش دهند؛ انگیزه بعدی، دسترسی بیشتر به مسیر انتقال انرژی است، با افزایش نفوذ در لیبی می‌توان به مسیر انتقال پرسودی برای انرژی در دریای مدیترانه به سمت غرب دست یافت که ارزشش چندان کم‌تر از خود انرژی نیست. البته می‌توان به انگیزه‌های ایدئولوژیکی طرف‌های درگیر هم‌اشاره کرد که بررسی‌اش جای خود را می‌طلبد. اما آنچه مسلم است، هیچ یک از کشورهای درگیر در لیبی، به فکر مردم مظلوم این کشور نیستند و این کشور به این زودی‌ها روی آرامش را نخواهد دید. تخم این «فتنه» را هم، همین کشورهای غربی عضو ناتو در لیبی کاشتند. به بهانه دفاع از اعتراض‌های مردمی، زیرساخت‌های این کشور را نابود و پس از تسلط بر چاه‌های نفت، آن را به حال خود رها کردند. سالها پیش از این نیز، طی مذاکراتی بر سر توانایی هسته‌ای این کشور در قبال رفع تحریم‌های اقتصادی، بزرگترین مانع احتمالی در مسیر خود را برداشته بودند!